گروه جهاد و مقاومت مشرق - یکی از نشانه‌ها و نمادها در دوران دفاع مقدس، بی‌شک نواهایی است که خوانده شده است. شاخص‌ترین و موثرترین نوحه‌خوان جنگ تحمیلی را می‌توان حاج صادق آهنگران عنوان کرد. حالا قرار است ویراست دومی از کتاب خاطرات و متن نوحه‌های وی منتشر شود.

کتاب «کتاب آهنگران» نوشته آقای علی اکبری مزدآبادی و تحت نظارت صادق آهنگران تألیف و تنظیم اولین بار در سال 91 منتشر شد. به مناسبت هفته دفاع مقدس سراغ اکبری مزدآبادی رفتیم تا درباره ویراست دوم این کتاب و تغییرات آن صحبت کنیم.

قرار نبود...
وی درباره چاپ نخست این کتاب چنین گفت: کتاب اول درباره آقای آهنگران در زمانی منتشر شد که ما نیت چنین کاری به آن شکل نداشتیم. آقای علیرضا کمره‌ای اصرار داشت که این اتفاق بیفتد و این در شرایطی بود که خود حاج آقای آهنگران با ما همراهی نمی‌کرد و پای مصاحبه نمی‌آمد. ظاهراً از ابتدای جنگ آدم‌های زیادی سراغش رفته بودند و کتاب‌ها به نتیجه نرسیده و این باعث شده بود که حاج آقا آهنگران همراهی نکند و از دست ما فرار کرد. غلط‌های املایی در متن نوحه‌ها بود که اصلاح شد. برخی افراد که عاشق حاج صادق آهنگران بودند، کل نوحه‌ها را گوش داده و مثلاً 500 غلط را احصا کرده و برای ما فرستاده‌اند. یک نفر از قم و یک نفر از شمال کشور، بیشترین و بهترین غلط‌گیری‌ها از این کتاب را برایمان فرستاده‌اند. خودم هم بررسی کاملی انجام دادم. ما در چاپ نخست فقط نوحه‌هایی را آوردیم که حاوی صوت بود. نوحه‌هایی هم بود که صوتش را نداشتیم با نظر استاد علیرضا کمره ای که مستقیماً با ایشان مرتبط هستیم و راهنمایی‌های ارزنده‌ای برای این کتاب داشته‌اند، این نوحه‌ها را هم برای ویراست دوم آورده‌ایم. برخی هم نوحه‌هایی را داشته‌اند که در دسترس ما نبوده. تلفن این افراد را داشتیم که با آنها تماس گرفتیم و لیست نوحه‌هایمان را تکمیل کردیم. اکبری ادامه داد: کتاب چاپ شد و به لحاظ بخش خاطرات ناقص بود. چند جلد از کتاب را مستقیماً از صحافی خدمت حاج آقا بردیم و پس از تورق سؤال کرد که اصلاً این کتاب به درد کسی می‌خورد؟ آن کتاب بازخورد بالایی داشت حتی خود آقای آهنگران هم فکرش را نمی‌کرد و ما نیز.

ورق برگشت
اکبری با بیان اینکه استقبال از تصور ما بیشتر بود افزود: از زمانی که کتاب مورد توجه قرار گرفت نوبت حاج صادق بود که دنبال این باشد که کتاب را کامل کند. برای کل چاپ نخست، با ایشان حدود 12 ساعت گفت‌وگو کرده بودیم و حالا برای ویراست دوم، بیش از 30 ساعت گفت‌وگوی جدید به آنها اضافه می‌شود. بازخوردهایی از شهرها و سرداران مختلف داشتیم که منتقد نقص خاطرات بودند. خودمان به این نقص اذعان داشتیم اما دوستان خبر نداشتند.

حاج صادق مدام از ما می‌خواست که با او مصاحبه کنیم تا توضیحات کامل‌تر و بیشتری ارائه کند. از اسفند 91 کار مصاحبه‌های سری دوم را شروع کردیم و بیش از 50 ساعت با ایشان گفت و گو گرفتیم. اسفند ماه سال گذشته که حاج صادق گفت می‌خواهم صحبت‌های تازه‌ای بکنم. این اتفاق چهار، پنج روز بعد از شعرخوانی حاجی با موضوع پسر نوح در محضر آقا بود. فضا ملتهب بود؛ هم در خانه و هم در جامعه. حاج صادق هم خوشحال بود و هم از برخی واکنش‌ها دلخور. قرار بود 2 سه روز در منزل ایشان باشیم و صحبت کنیم که این زمان به یک هفته رسید.
رسیدن به دو جلد
مدیر انتشارات «یا زهرا» ادامه می‌دهد: خاطرات حاجی تا سال 88 و فتنه و حتی سال 90 هم آمد. چندین ساعت با همسر و مادر ایشان گفت‌وگو گرفتیم. مصاحبه خوبی با محافظ اول حاجی گرفتیم. با افراد زیادی در رابطه با حاجی گفت‌وگوی تازه گرفتیم. مجموعه کاملی از ایشان آماده شده است. یعنی از یک کتاب 200 صفحه‌ای خاطره در ویراست نخست به دو جلد کتاب رسیدیم. یک جلد شامل نوحه‌هاست و جلد دیگر اختصاص به خاطرات وی دارد. از 200 صفحه خاطرات به 600 تا 700 صفحه خاطرات رسیده‌ایم. در ویراست دوم بنا بر حذف مطلبی نداریم مگر با نظر خود حاج آقا. برای نخستین‌بار در ایران ترفندی را استفاده می‌کنیم که به امید خدا هر زمان چاپ شد خواهید دید. البته یک سری موارد خاص وجود دارد که حاج آقا گفته‌اند تا زنده هستم جایی عنوان نشود. البته در خصوص جنگ نکاتی را گفته‌اند که جذاب است و ما آن را رقیق کرده‌ایم.

اکبری با بیان اینکه قیمت کتاب با توجه به تغییر شکلش بیشتر خواهد شد، در پایان اینچنین گفت: با این حساب «کتاب آهنگران» به دو جلد تقسیم می‌شود که جلد اولش خاطرات و جلد دومش متن نوحه‌ها خواهد بود. دی‌وی‌دی صوتی و تصویری هم که کاملتر شده، به جلد دو الصاق می‌شود. مثلاً بنا داریم برخی مجالس مداحی حاج صادق آهنگران را به صورت کامل در این مجموعه صوتی- تصویری بیاوریم و به نظر من هر چه درباره ایشان و با صدای ایشان هست را باید در همین مجموعه منتشر کنیم. آنقدر هم مشتاقان به نوای دلنشین این مداح گرانقدر زیادند که حتماً مورد توجه آن‌ها قرار می‌گیرد. من خودم هم از مشتاقان این نوا هستم. مثلاً اگر بگویند در فلان روستا فیلم یا صوتی از حاج صادق هست، با سر می‌روم تا پیدایش کنم. همین الان هم وقتی ایشان را می‌بینم، همه خاطرات خوب دوران کودکی‌ام زنده می‌شود. قرار است آثار کامل صوتی و تصویری از ایشان را البته آنچه ما به‌دست آورده‌ایم- در قالب 12 دی‌وی‌دی ضمیمه این دو جلد کتاب کنیم.