سرویس فرهنگ و هنر مشرق –  پدیده افزایش شبکه‌های تلویزیونی در سال‌های اخیر پدیده‌ای نیست که فقط در کشور ما اتفاق افتاده باشد، بلکه بسیاری از کشورهایی که در افواه برخی، امروزه، جزء کشورهای پیشرفته هم محسوب می‌شوند،  دست به چنین کاری زده‌اند. این در حالی است که این کشورها در دهه هفتاد میلادی عموماً دارای یک یا دو شبکه ملی بودند اما امروزه حداقل از چند صد شبکه تلویزیونی بهره می‌برند.

در چنین فضایی بود که بسیاری از سیاستگذاران فرهنگی و رسانه‌ای کشور به این نتیجه رسیدند که یکی از اقدامات مهم برای مقابله با فضای به وجود آمده، افزایش شبکه‌های تلویزیونی و حتی رادیویی است تا با پاسخ دادن به نیازهای موجود مردم در جامعه مبتنی بر تغییرات قابل مشاهده، توجهات مخاطبان را از رسانه‌های آسیب‌زایی که عموماً بدون ایجاد حساسیت‌های روشن در خانواده‌ها، در لایه سبک زندگی به تخریب فرهنگ مشغول هستند، به سمت فضای داخل معطوف کنند؛ حتی عده‌ای از سیاستگذاران اعتقاد داشتند که ایجاد شبکه‌های متعدد و حتی با محتوای ضعیف و  آسیب‌دار، به دلیل آنکه توجهات را به یک رسانه دارای مشروعیت و اعتبار قابل دفاع جلب می‌کند، می‌تواند در بلندمدت به اصلاح فرهنگ کمک کند.

در پاسخ به همین نیازها بود که در دودهه اخیر صداوسیما دو موج افزایش شبکه‌های رایویی و تلویزیونی را شاهد بود: موج اول را می‌توان در اواسط دهه هفتاد یعنی دوره اول ریاست علی لاریجانی مشاهده کرد و موج دوم را می‌توان عموماً متعلق به انتهای دهه هشتاد یعنی دوره دوم ریاست عزت‌الله ضرغامی دانست؛ به این معنا که در دوره اول تعداد شبکه‌ها با وجود تکنولوژی آنالوگ از دو شبکه به هشت شبکه ملی افزایش پیدا کرد و بسیاری از استانها صاحب شبکه استانی شدند. در دوره دوم با تغییر تکنولوژی تولید و پخش به دیجیتال، تقریباً همه استان‌ها دارای شبکه‌های رادیو و تلویزیون مستقل شدند و حدود 12 شبکه ملی جدید نیز به صورت دیجیتال راه‌اندازی شد.

حالا و پس از فراز و فرودهایی که در مدیریت صداوسیما درچند سال اخیر اتفاق افتاد باید گفت که افتخار رسانه ملی نباید در تعداد شبکه‌های آن باشد بلکه باید در تعداد مخاطب و میزان اثر گذاری خود باشد. تابوی تعطیلی یک شبکه را می توان با تشخیص درست نیاز مخاطب به شبکه های جدید شکست و شاهد تاسیس شبکه‌ای جدید، با رویکرهای متنوع و برنامه‌های جذاب بود.

 در سالهای اخیر پس از ارائه مفهوم اقتصاد مقاومتی و تاکید بر حمایت از تولیدات داخلی توسط مقام معظم رهبری، وظیفه رسانه ملی ایجاب می‌کرد که با هنرمندی خاصی، برای حمایت از شعار محوری رهبر انقلاب که ضامن بقا و حفظ استقلال و خودکفـایی کشور است بکوشد. یکی از مهمترین این روشها فراهم آوردن فضایی در سپـهر رسانه برای حمایت از تولیدات داخلی است. در همین راستا سازمان صداوسیما اقدام به ایجاد شبکه‎ای ویژه با ماموریت اختصاصی برای حمایت از تولیدات داخلی، کار و سرمایه ایرانی و توسعه اشتغال تحت عنوان «شبکه تلویزیونی ایران کالا» کرد تا بتواند عامل موثری در دستیابی چشم انداز ترسیم شده از سوی رهبر انقلاب باشد.

با توجه به پخش آزمایشی این شبکه طی ماه‌های گذشته و احتمال آغاز به کار رسمی در ماه‌های آینده، خبرنگار فرهنگی مشرق به منظور آشنایی بیشتر با اهداف و ویژگی‌های «ایران کالا» با اردشیر زابلی زاده مدیر این شبکه گفتگو کردیم که در زیر می‌خوانید:

جناب زابلی‌زاده در ابتدا بفرمایید که ماموریت‌های محول شده به شبکه «ایران کالا» برای رسیدن به هدف اصلی چه بوده و اساسا وجه تمایز شبکه «ایران کالا» با شبکه منحل شده «بازار» چیست؟

زابلی‌زاده: ماموریت های این شبکه، تبلیغات برای کالای ایرانی به منظور رونق بازار، ظرفیت سازی و تحول آفرینی در فضای کسب و کار، حمایت از کار، تولید و سرمایه ایرانی، کمک به توسعه اشتغال، ارتقاء کیفیت کالا و خدمات و تحقق عدالت اطلاعاتی با تاکید بر حمایت از صنایع کوچک و متوسط است تا بتواند به هدف نهایی یعنی تبدیل شدن به برترین حامی تبلیغاتی صنایع کوچک و متوسط و مورد اعتمادترین مرجع اطلاعات اقتصادی کشور برسد.

وجه تمایز اصلی «ایران کالا» با «شبکه بازار» که در روزهای پایانی سال 1394 به کار خود پایان داد، در نوع نگاه به اقتصاد کشور و جهت گیری‌ها است. زاویه دید شبکه بازار به اقتصاد کشور، بیشتر تجاری بود و بر بازار مصرف تمرکز داشت اما نگاه اصلی شبکه «ایران‌کالا» بر معرفی نشان‎های تجاری برندسازی، استانداردسازی تولید و تغییر نگرش مردم در توجه به نشان تجاری ایرانی از طریق حمایت از صنایع کوچک و متوسط متمرکز است. این شبکه بنای آن دارد تا نام و نشان صنایع کوچک و متوسط را به گونه‌ای برجسته کند تا صاحبان آن بتوانند از این فضا برای بهتر دیده شدن و مطرح شدن استفاده کنند. این یعنی عدالت اطلاعاتی و تبلیغاتی. عدالت تبلیغاتی و اطلاعاتی یعنی اینکه صنایع کوچک و متوسطی که توان پرداخت تعرفه بازرگانی شبکه های سراسری ندارند بتوانند با سهولت در شبکه ایران کالا مطرح شوند.

با روی کار آمدن شبکه «ایران کالا» توضیح بدهید که برنامه‌های شبکه در چه قالب‌هایی ساخته می‌شود و میزان پخش شبکه چند ساعت در روز است؟    

زابلی‌زاده: در حوزه برنامه‌سازی گونه‎های متنوعی اعم از مستند، نمایشی، ترکیبی (مسابقه، سرگرمی و سایر قالب‎های مرتبط)،  پویانمایی، اطلاع رسانی (گزارش رویدادهای مرتبط با تولید ملی، اقتصاد مقاومتی، بورس، کالا، نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و... ) و آگهی تلویزیونی (تیزر، گزارش آگهی، حک آرم، آرم آگهی و تبلیغات درون برنامه‎ای) با رویکرد تبلیغی را در دستور کار قرار دادیم.

در ابتدای پخش آزمایشی این شبکه روزانه 4 ساعت آنتن داشتیم اما در حال حاضر برنامه‎های این شبکه به صورت 16 ساعت در روز، از ساعت 7 لغایت 23 در حال پخش است.

همچنین در راستای اهداف و ماموریت‎های این شبکه مبنی‌ بر بین‎المللی کردن نشانهای تجاری ایرانی، افزایش سهم بازار جهانی تولیدکنندگان و معرفی تولیدات، خدمات و جاذبه‎های گردشگری ایران به کشورهای منطقه، تولید و پخش برنامه‎ها به زبانهای انگلیسی، عربی و روسی صورت می‌گیرد.

شما به تفاوت دیدگاه شبکه «ایران کالا» با «بازار» اشاره کردید، آیا در قالب برنامه سازی نیز نگاه جدیدی خواهید داشت؟

زابلی‌زاده: قطعا در پرداخت به موضوع، سراغ قالب‌های جدید خواهیم رفت یا اینکه در این خصوص نوآوری‌هایی خواهیم داشت که در ادامه و پس از افتتاح رسمی شبکه اعلام می‌کنم.

تاکنون نوآوری و ابداعی‌هایی که صورت گرفته در چه حوزه و برنامه‌ای بوده است؟

زابلی‌زاده: ما در شبکه «ایران کالا» برنامه‌های مختلفی داریم، آگهی به روایت تصویر، شهر ملی، نمای ایرانی، چی چی کالا، سلام سازنده، خود به خود و برنامه‎ای تحت عنوان «خبرآگهی» که دست به ابتکار و نوآوری در برنامه زده‌ایم.

 منظورتان از «خبر آگهی» یعنی شبکه «ایران کالا» هم بخش خبری دارد؟

زابلی‌زاده: نه. خبراگهی، یک برنامه خبری نیست. هر چند که نام این برنامه، شبیه یک برنامه خبری است، اما محتوای آن با مقوله اخبار سیما تفاوت بنیادی دارد. در این برنامه، شیوه جدیدی از اطلاع رسانی را تجربه کرده‌ایم. روال کار اطلاع رسانی در خبرآگهی به گونه‌ای است که برای معرفی یک نشان تجاری، ابتدا خبرهای منتشر شده در رسانه‌های مکتوب و مجازی، پیرامون یک کالا یا یک خدمات را ارائه کرده و در ادامه، یک نشان تجاری که در تولید آن کالا فعالیت دارد را به مخاطبان معرفی می‌نیم. یعنی برای معرفی یک نشان تجاری باید بهانه‌ای داشته باشیم. این بهانه می‌تواند یک خبر باشد، می‌تواند اظهارنظر یک تولید کننده یا یک مسئول اقتصادی باشد، یا اینکه می‌تواند یک مناسبت مذهبی یا ملی باشد. در حال سپری کردن روزهای پاییز و زمستان هستیم. تغییر فصل هم می‌تواند یک بهانه برای معرفی یک کالا باشد.

با توجه به سابقه مدیریت شما در شبکه خبر به نظر می‌رسد که این نوع برنامه‌سازی از تجربیات دوران مدیریتی شما نشأت می‌گیرد، برای روشن‌تر شدن این شیوه مثالی می‌زنید؟

زابلی‌زاده: یک مقام مسئول در گفتگو با رسانه‌ها درباره میزان صادرات ماهی قزل آلا ، آماری ارائه می‌دهد. این برای ما یک بهانه است تا ضمن اطلاع رسانی آن، نشان‌های تجاری که در تولید و صادرات قزل آلا فعالیت دارند را معرفی کنیم. این شیوه می‌تواند درباره سایر کالاها هم اتفاق بیفتد. صادرات خرما و زعفران، خودکفایی در تولید یک دارو، گردشگری و کارآفرینی و . . . همه از این نوع فعالیت‌ها هستند.

با تئجه به رویکرد شبکه «ایران کالا» بفرمایید که در حوزه خدمات چگونه عمل می‌کنید؟

زابلی‌زاده: طبق همان روشی که عرض کردم، ابتدا به دنبال یک مقدمه یا همان بهانه هستیم. برای مثال، 23 ذی القعده روز بسیار شریفی است،  روز زیارتی مخصوص امام رضا (ع) است و زیارت آن حضرت از دور و نزدیک، سنت است. همین مسئله، مقدمه‌ای است برای معرفی نشان‌های تجاری در حوزه خدمات سیر و سفر به مشهد مقدس.

در پایان بفرمایید که با توجه به سپری شده دوران آزمایشی شبکه، چه زمانی شاهد افتتاح رسمی شبکه «ایران کالا» خواهیم بود:

زابلی‌زاده: انشاالله قصد داریم در سالروز میلاد پیامبر رحمت، حضرت محمد (ص) شبکه را به صورت رسمی افتتاح کنیم.

حالا از طرفی با توجه به سابقه مدیریت بیش از یک دهه‌ای اردشیر زابلی‌زاده بر شبکه مهم "خبر" باید منتظر ماند و دید که آیا با اضافه شدن شبکه‌ تازه نفس «ایران کالا» در رسانه ملی و تولید برنامه‌های جدید و بامحتوا می‌توان بار دیگر شاهد افزایش مخاطبان رسانه ملی باشیم یا خیر! و از طرف دیگر آیا می‌توان گفت که دولت در نمایش رونق کسب و کار بازار ایران و ایجاد اشتغال در دولت دوازدهم چه بهره ای از این شبکه خواهد برد.