به گزارش مشرق، سیب یکی از محصولات استراتژیک و مهم کشاورزی استان آذربایجان‌غربی است که با داشتن کیفیت مناسب و با تولید بیش از یک میلیون و ۲۰۰هزار تن، قطب اصلی این محصول در کشور به شمار می‌رود. امسال و به دلیل سرمازدگی بهاره و مشکلاتی از این دست، تولید سیب در استان با کاهشی محسوس به حدود ۶۰۰ هزار تن رسیده است که متأسفانه به دلیل پایین بودن قیمت خرید و عدم صادرات مناسب به کشورهای همسایه، به معضلی برای کشاورزان تبدیل شده است.

عدم توجه مسوولان وزارت جهاد کشاورزی به تناسب کشت در مناطق مختلف کشور و همچنین تنظیم نکردن بازار مصرف، مشکلاتی از این دست را هر ساله برای کشاورزان به‌وجود می‌آورد. با توجه به اینکه بیشترین حجم آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و با توجه به کشت محصولاتی که به آب زیادی نیاز دارند، رها کردن محصولات یعنی هدر رفت سرمایه و انرژی‌ای که برای پرورش آن صورت گرفته است.

مشکل سیب‌کاران ارومیه‌ای مشکلی مختص امسال نیست، این مشکل در سال‌های گذشته نیز تکرار شده اما با این وجود مسوولان جهادکشاورزی کاری برای آن نکرده‌اند. سیب محصولی پر هزینه برای کشور است که می‌تواند با ورود به درگاه‌های صادراتی فرصت‌های خوبی را برای کشاورزان فراهم کند اما مدت‌هاست که وعده باز روان‌سازی صادرات، پشت مرزهای اجرایی گیر کرده است.

باد ریخت؛ مسوولان له کردند

با وجود اینکه مسوولان سعی دارند ریخته‌شدن سیب زیر درخت را در ارومیه به دلیل وزش بادهای توفانی نشان دهند، اما موضوع فراتر از این حرف‌هاست. اتفاق اصلی عدم توجه مسوولان به‌ویژه در جهادکشاورزی به کشاورزان است. قیمت پایین سیب و نبود راهی برای رساندن سیب به دست مصرف کننده نیز در این موضوع دخیل هستند.

آقای جلال محمودزاده، نایب رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع می‌گوید: «وزارت صنعت، معدن و تجارت موضوع تنظیم بازار را قانونی در اختیار جهادکشاورزی قرار داده است و این وزارتخانه باید بازاریابی در داخل و خارج از کشور را انجام دهد. یکی از این اقدامات صادرات مازاد محصولات کشاورزی از سیب گرفته تا گندم به خارج از کشور است.»

او ادامه می‌دهد: «در رابطه با سیب هم استان آذربایجان بیشتر از 70 درصد تولید و صادرات سیب کشور را در سال‌های گذشته در کشور داشته است، اخیراً چند مشکل در این منطقه ایجاد شد؛ به خاطر وزش بادهای سنگین در این منطقه بخشی از محصولات، پای درختان سیب ریخت و به عنوان سیب زیر درختی مردم آن را در کنار جاده‌ها دپو کردند.»

عضو هیأت رییسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی اضافه می‌کند: «این موضوع را از جهادکشاورزی پیگیری کردیم که گفته شد سازمان تعاونی روستایی مسوول این موضوع است و برای سیب‌های زیر درختی مبلغ 290 تومان برای هر کیلو سیب قیمت گذاشت و در حال خرید آن هستند. قیمت تمام شده محصول سیب بسیار بالاتر است اما این خرید باعث می‌شود حداقل بخشی از این خسارت‌ها جبران شود.»

موازی کاری

بسیاری از مشکلاتی که در کشور وجود دارند به واسطه مشترک بودن وظایفی است که وزارتخانه‌ها دارند. وظایفی که ماهیت و ذات آنها مشترک است و گاهی همین موضوع باعث بروز موازی‌کاری‌هایی می‌شود که به بقیه لطمه می‌زند. درباره کشاورزان و سیب‌کاران آذربایجان غربی هم این اتفاق رخ داد.

محمودزاده می‌گوید: «صادرات محصول سیبی که روی درختان است موضوع دیگری است که این سیب ها را به سردخانه‌های استان منتقل و برای زمستان و بهار ذخیره می‌کنند که دولت باید در فکر صادرات باشد؛ اما یکی از بازارهایی که سیب استان آذربایجان غربی داشت بازارهای اقلیم کردستان عراق و ترکیه بود که متأسفانه به خاطر مشکلاتی که در مرزها پیش آمد، باعث بسته شدن مرزها شد و سیب‌هایی که قرار بود به این مناطق ارسال شوند، صادر نشدند.»
او با اشاره به تغییر وظایف در وزارتخانه‌های کشاورزی و صمت، ادامه می‌دهد: «مشکل دیگر این است که اخیراً وظایفی مانند تنظیم بازار را از وزارت جهاد کشاورزی گرفته‌اند و در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار داده‌اند که این بحث هم موازی کاری است. زمانی‌که قانون تنظیم بازار را در اختیار وزارت جهادکشاورزی به دلیل اینکه تولید، مصرف و عرضه در اختیار یک نهاد باشد، قرار می‌دهد، حالا این را در اختیار وزارت صمت قرار دهند قانونمند نیست. این موضوع مشکلاتی را در آینده برای صادرات و واردات محصولات کشاورزی ایجاد می‌کند.»

گل به خودی

وزارت جهاد کشاورزی متولی اصلی در بخش کشاورزی و تأمین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور است و با توجه به این موضوع، منطقی‌تر به نظر می‌رسد که تمام امور در این حوزه با نظارت این وزارتخانه رخ دهد تا از میزان مشکلات کاسته شود. صادرات و واردات محصولات کشاورزی باید با توجه به توان کشور در این بخش صورت بگیرد تا ضربه‌ای به تولید داخلی نخورد اما همیشه واردات بیشتر از تولیدات بوده و این یعنی گل به خودی.

نایب رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی درباره واردات محصولات کشاورزی می‌گوید: «واردات محصولات کشاورزی که در کشور وجود دارد اگر کنترل نشود باعث آسیب به تولید داخل شده و برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم هست، تغییر در وظایف وزارتخانه برای تنظیم بازار، مسلماً می‌تواند فضای وارداتی را نیز بر تولید داخل در موقعیت بهتری قرار دهد.»

او تأکید می‌کند: «واردات محصولات کشاورزی باید در دست جهاد کشاورزی باشد تا با توجه به اطلاعات تولید محصولات کشاورزی به واردات اقدام کند. واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی، یکی از معضلات عدم فروش است. در برخی از مرزها هزاران تن محصولات کشاورزی وارد می‌شود که معلوم نیست چطور وارد شده است.»

محمودزاده قیمت بالای تولید محصولات کشاورزی را از مشکلات دیگر در کشور می‌داند و اضافه می‌کند: «قیمت تمام شده محصولات کشاورزی در ایران بسیار بالاتر از کشورهای دیگر است و این قیمت بالاتر نمی‌تواند در برابر محصولات سایر کشورها رقابت کند. باید قیمت تمام شده را پایین بیاوریم که بتوانیم در بازارهای جهانی رقابت کنیم و راه این‌کار هم دادن تسهیلات ارزان قیمت، ایجاد مشوق و کاهش هزینه‌های سربار کشاورزان است.»

تکرار؛ داستان تکراری

مشکلات سیب‌کاران استان آذربایجان غربی اتفاقی نیست که امسال رخ داده باشد، سال گذشته هم کشاورزان این منطقه در اعتراض به مشکلات شان این کار را انجام دادند که در آن زمان هم مشخص نشد سرانجام به حق خود رسیدند یا نه. اینکه اتفاق امسال را به وزش بادهای تند مربوط بدانیم پاک کردن صورت مسأله‌ای تکراری است.

عضو هیأت رییسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که اتفاق ارومیه سال‌های گذشته هم تکرار شده و در همه آنها باد سیب‌ها را به زیر درخت نریخته بود، چه باید کرد که دیگر شاهد این اتفاق نباشیم، این‌طور توضیح می‌دهد: «سال گذشته برای سیب به دولت ابلاغ کردیم برای هر کیلو موزی که کسی وارد می‌کند باید یک کیلو سیب صادر کند، این کار سال گذشته انجام شد البته امسال هم این موضوع رامطرح کرده‌ایم. با این حال وجود مشکلات در مرزهای غربی باعث شد تا سیبی که در استان آذربایجان غربی وجود دارد دچار اختلال شود.»

 او ادامه می دهد: «در حال حاضر برای رفع این مشکل دولت باید تنظیم بازار را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار دهد، طرح مشوق صادرات سیب در قبال واردات برخی از محصولات را اجرایی کند، سازمان تعاونی روستایی خرید سیب‌ها را سریعاً انجام دهد.

فراهم سازی تسهیلات ارزان قیمت برای کاهش هزینه‌های سرشکن کشاورزان و ورود وزارت امورخارجه برای استفاده بهینه از مرزهای موجود با کشورهای همسایه و باز شدن مرزها را انجام دهد تا موانع صادراتبرطرف شوند.»

محمودزاده اضافه کرد: «در کشور و در برخی از محصولات شاخص، تولید  مازاد داریم و راه آن انجام کارهای ریشه‌ای برای استحصال محصولات مازاد است تا این محصولات زودتر به بازار مصرف برسند اما دغدغه ما سیب استان آذربایجان غربی است. اخیراً هم سؤالی از وزیر جهاد کشاورزی داشتیم تا زنجیره صادرات در استان آذربایجان غربی مستقر شود. متأسفانه این وزارتخانه این زنجیره را در تهران مستقر کرده که خلاف برنامه دولت‌های گذشته است و با استقرار این زنجیره در تهران، مشکلات سیب‌کاران حل نخواهد شد و پیگیریم تا این زنجیره به آذربایجان غربی برگردد.»

به فریاد باغ‌داران برسید

برخلاف تمام ادعاهایی که نشان می‌دهد رها شدن محصول سیب کشاورزان ارومیه‌ای اتفاقی طبیعی است، نماینده این شهر نظر دیگری دارد که شاید واقعی‌تر از اظهارنظرهای دیگر مسوولان در رده‌های مختلف در رسانه‌ها باشد. اظهارنظری تأمل برانگیزی  که نام تراژدی دارد.

از سوی دیگر، آقای شکرالله حاجی‌وند، مدیرکل میوه‌های سردسیری وزارت کشاورزی، به «شهروند» گفته است: «اینها تنها فضاسازی رسانه‌ای است. به گفته او فیلم منتشر شده مربوط به سیب‌های صنعتی است که توسط تعاون روستایی به قیمت ٢٨٨ تا ٣١٥تومان خریداری شده است.»

در حالی‌که آقای روح‌الله حضرت پور، نماینده ارومیه در مجلس هم با نمایش فیلمی از مشکلات سیب در استان و باغ‌داران، در صحن علنی گفته است: «محصولاتی که با سختی و مشقت کشاورزان تولید می‌شود اکنون به صورت زیردرختی در اطراف جاده‌ها ریخته شده و تراژدی تلخ و غمبار دیار آذربایجان را رقم می‌زند که این صحنه‌ها دل هر انسانی را به درد می‌آورد.»

وی با بیان اینکه تولید هر ۱۰۰ گرم سیب درختی ۷۰ لیتر آب شیرین دومین استان پرآب کشور را مصرف می‌کند، ادامه داد: «محصول سیب به جای آنکه به عنوان یک محصول بومی باعث رونق و توسعه کشاورزی کشور باشد اما به تابلوی غم انگیز فلاکت و سیه‌روزی مردم آذربایجان غربی تبدیل شده است، پیش از آن‌که تصویر اتلاف صدها هزار تن سیب درختی در کنار جاده‌های استان چهره نظام مقدس جمهوری اسلامی را در مجامع بین المللی مخدوش کند و دچار نفرین صدها هزار رأی دهنده و شهید داده و پشتیبان نظام اسلامی شویم یا امید مردم از دولتمردان قطع شود، به فریاد باغ‌داران رسیده و به وعده‌هایتان در قبال باغ‌داران عمل کنید؛ سیب و انگور آذربایجان غربی را نجات دهید تا امید و حیات در استان جلوه‌گر شود.»

توجیه یا پاک کردن صورت مسأله

باور اینکه مشکلات تکراری و هرساله کشاورزان ارومیه‌ای یک اتفاق عادی است سخت است؛ اما اینکه مسوولان جهاد کشاورزی و البته برخی از نمایندگان مجلس سعی دارند این موضوع را اتفاقی عادی جلوه دهند، قابل قبول نیست. کشاورزان هر ازگاهی برای نشان دادن اعتراض خود به عملکرد دولت و وزارت جهاد کشاورزی محصولات خود را به این شکل نابود می‌کنند و این نشانه خوبی برای صنعت کشاورزی ما نیست. نمی‌تواند توجیه برخی مشکلات مدیریتی کشور را در مهم‌ترین حوزه تأمین غذای سالم  برطرف کند.

فرار کردن از اتفاقاتی که به واسطه سوءمدیریت‌های برخی از مسوولان در چند سال گذشته افتاده است نمی‌تواند راه نجات صنعت کشاورزی و البته ادامه حیات آن باشد. باید قبول کنیم کشاورزان در بخش‌های مختلف دچار آسیب‌های جدی‌ای شده‌اند و این آسیب در آینده به خطری برای کشور بدل خواهد شد. عدم خرید به قیمت واقعی و رهاسازی محصولاتی که انرژی و هزینه زیادی در بر داشته‌اند، هدر رفت است و باید جلوی آن گرفته شود.

منبع: صبح نو