به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، اخیرا رقابتی در نیروی هوایی آمریکا برای انتخاب یک مدل هواپیمای سبک پشتیبانی هوایی به جریان افتاده که اثرات آن تا منطقه خاورمیانه نیز قبل رصد و بررسی است. با توجه به اینکه در هفته های گذشته دو تحول جدید در این زمینه رخ داده، توجه به این مسئله را بیش از پیش برای کارشناسان و مسئولان کشورمان و البته علاقمندان به پیگیری تحولات نظامی منطقه مهم می کند. در حقیقت، رقابت مورد نظر برای پیدا کردن یک هواپیمای شناسایی و تهاجمی سبک است که بر اساس تجارب سالهای اخیر آمریکایی ها در خاورمیانه، به دست آمده است.

این رقابت که به اختصار OA-X شناخته می شود در نظر دارد تا ناوگانی از هواپیماهای سبک را برای حضور در منطقه خاورمیانه آماده کرده تا با آنچه به نظر آمریکا گروه های تروریستی خوانده می شود، مقابله کند. فلسفه فکری فرماندهان و مسئولان آمریکا در این باره نیز بر پایه مسائل مالی استوار است چراکه طبق آمارها، پرواز با جنگنده های پیشرفته امروزی و حتی پهپادها برای هر ساعت پرواز، هزینه های فراوانی را به کاربر تحمیل می کنند در حالی که با استفاده از این نسل از هواپیماهای مورد نظر دراین رقابت هزینه پروازی و عملیاتی کاهش چشمگری خواهد داشت.

برای نمونه هواپیمای AT-802L به عنوان یکی از حاضرین در رقابت OA-X برای هر ساعت پرواز، هزینه ای در حدود 800 دلار را به دارنده آن متحمل می کند اما این هزینه برای یک فروند اف 18 سوپر هورنت در حدود 24 هزار دلار ، برای یک فروند هواپیمای پشتیبانی نزدیک A-10 در حدود 11 هزار و 500 دلار و حتی برای یک پهپاد پردیتور در حدود 1500 دلار است.

طبق اطلاعات درز کرده در رسانه های تخصصی غربی، 4 مدل هواپیما در این رقابت حضور دارند که سه مدل از آنها از پیشران پیستونی استفاده و یکی از آنها نیز از پیشران جت استفاده می کند که در ادامه معرفی خواهند شد.

هواپیمای سوپرتوکانو؛ پرنده مشهور برزیلی

هواپیمای سوپر توکانو ساخت شرکت امبرائر برزیل بوده و در حقیقت نمونه پیشرفته تر هواپیمای توکانو می باشد .این هواپیما به عنوان نمونه پیشرفته تر هواپیما EMB-312 Tucano ساخته شده و برای ماموریتهایی مثل آموزش خلبانی، گشت مرزی و عملیات ضد شورشی به کار می رود. این هواپیما از لحاظ سامانه های الکترونیکی بسیار پیشرفته بوده و می توان سطح سامانه های ایویونیک آن را در حد جنگنده های نسل 4 الی 4.5 قلمداد کرد.

سوپر توکانو می تواند مانورهایی تا حد +7 الی -3.5 جی را به انجام برساند و با سرعت بیشینه 590 کیلومتر در ساعت پرواز کند. سقف پروازی آن 10 کیلومتر و شعاع رزمی آن 550 کیلومتر است.این هواپیما از یک موتور توربوپراپ به قدرت 1600 اسب بخار نیرو می گیرد و به سامانه هایی مثل مسافت سنج لیزری، نمایشگرهای صفحه تخت کریستال مایع در درون کابین، سامانه مکان یابی جی پی اس و لینک انتقال داده مجهز است. در بخش تسلیحات سوپر توکانو به دو قبضه مسلسل 12.7 میلی متری در درون بدنه مجهز است و می توان انواع مسلسل های 7.62 و 12.7 میلی متری و یا توپ 20 میلی متری را در زیر بدنه حمل کند.

موشک هوا به سطح ماوریک، بمب هدایت لیزری Paveway II ، راکتهای هوا به سطح 70 میلی متری به همراه موشک های هوا به هوای فروسرخ مثل سری AIM-9 از جمله تسلیحات قابل حمل توسط این هواپیما می باشد .سوپر توکانو تاکنون به 10 کشور مثل شیلی، کلمبیا، افغانستان، اندونزی و سنگال صادر شده است. این هواپیما به شکل وسیعی توسط نیروی هوایی کلمبیا بر ضد قاچاقچیان مواد مخدر و همچنین جدایی طلبان "فارک" به کار رفته است

در حال حاضر، آمریکا مجهز کردن نیروهای مسلح افغانستان را با این هواپیما در دستور کار دارد و حتی تعدادی سوپر توکانو را به افغان ها تحویل داده و در نهایت قرار است 26 فروند سوپرتوکانو به افغانستان تحویل شود. از طرف دیگر لبنان نیز اخیرا به جمع کاربران این هواپیما پیوسته و دو فروند سوپرتوکانو دریافت کرده است.

؛ متخصص بمب های هدایت لیزری AT-6 Wolverine  

هواپیمایAT-6 Wolverine   نیز گونه مسلح شده از هواپیمای آموزشی T-6 Texan II ساخت شرکت آمریکایی Beechcraft است که برای عملیات های ضد شورش و پشتیبانی نزدیک هوایی مجهز شده است. این هواپیما در نمونه مسلح خود از یک دستگاه موتور PT6-68D ساخت کانادا به قدرت 1600 اسب بخار نیرو می گیرد که نسبت به نمونه اصلی 500 اسب بخار به توان آن افزوده شده است. از دیگر تغییرات نسبت به گونه آموزشی می توان به تقویت سازه هواپیما، نصب سامانه های الکترواپتیکی و همچنین افزوده شدن توان انتقال داده اشاره کرد. سرعت این هواپیما در حدود 580 الی 600 کیلومتر بر ساعت بوده و توان حمل مخازن سوخت اضافی را نیز دارد .

انواع سامانه های هدف گیری الکترواپتیک با توجه به سفارش مشتری روی این پرنده امکان نصب دارد و در بخش تسلیحات ترکیبی از مسلسل های 12.7 میلی متری یا توپ 20 میلی متری در شکل پاد، موشک های هوا به سطح هلفایر، راکت های هدایت لیزری یا غیر هدایت شونده از سری هایدرا و بمب های هدایت لیزری تا وزن 1864 کیلوگرم توسط این هواپیما قابل حمل است.

؛ از سمپاشی تا بمب ریزیAT-802L

هواپیمای بعدی حاضر در این رقابت محصولی بر اساس همکاری دو شرکت Air Tractor و L-3 است. شرکت ایرتراکتور پیش از این تجربه توسعه نسخه مسلح از هواپیماهای سمپاش خود را داشت ولی در مدل جدید سیستم های نظارت و شناسایی پیشرفته تری نیز به این مدل جدید اضافه شده است.

 AT-802L با گستره کاملی از محصولات اپتیکی برای دید در شب و روز و هر گونه شرایط آب و هوایی تجهیز و در عین حال کابین این هواپیما نیز با نمایشگرهای پیشرفته دیجیتالی مجهز شده است. سامانه هدفگیری روی کلاه خلبان، سیستم ارتباطی باند یو اچ اف و وی اچ اف به همراه قابلیت انتقال داده از دیگر توانایی های این هواپیما به شمار می آید. این هواپیما دارای 2 سرنشین بوده و بخش مربوط به قرارگیری خدمه و سایر نقاط حساس هواپیما زره پوش شده است.

این پرنده می تواند تا حدود 2800 کیلو مهمات را با خود حمل کند که شامل تیربار ، بمب های هدایت شونده و غیر هدایت شونده ، راکت و موشک هوا به سطح هلفایر می شود. این هواپیما که از یک موتور توربوپراپ PT6A-67F ساخت پرات اندویتنی کانادا بهره می برد، می تواند به مدت 10 ساعت پرواز کند، سرعت آن در حدود 360 کیلومتر بر ساعت و ارتفاع پروازی آن 7600 متر است.

جنگنده اسکورپیون؛ عقرب تازه متولد شده آمریکایی

جت جنگی اسکورپیون یا همان عقرب، آخرین هواپیما در این رقابت است که به تازگی مراحل توسعه خود را پشت سر گذاشته. این هواپیمای جت توسط شرکت آمریکایی  Textron AirLand ساخته شده و دارای دو موتور جت TFE731 ساخت شرکت هانی وال است. این هواپیما برای ماموریت های پشتیبانی نزدیک هوایی و شناسایی با قیمت تمام شده پایین توسعه پیدا کرده و فعلا 2 فروند از این هواپیما ساخته شده است.

اسکورپیون دارای دو نفر خدمه است. سرعت این هواپیما در حدود 830 کیلومتر بر ساعت و ارتفاع پروازی آن در حدود 14 کیلومتر  بوده و برای این هواپیما امکان نصب انواع تسلیحات هدایت شونده و غیر هدایت شونده هوا به سطح موجود است. اخیرا تست های سلاح این هواپیما در آمریکا انجام شد و تسلیحاتی مثل بمب های هدایت لیزری و راکت هایدرا نیز با موفقیت از این هواپیما شلیک شد.

عقرب آمریکایی سر از پایگاه سعودی ها در آورد !!!

اما نکته بسیار جالب اینجاست که حدودا یک هفته پیش، یک فروند از هواپیماهای اسکورپیون آمریکایی در پایگاهی در عربستان سعودی رویت شده است. پیش از این البته اخباری منتشر شده بود که بر اساس آن سعودی ها اعلام علاقه کرده بودند تا این جنگنده را به خدمت بگیرند. قبل تر از آن و در جریان معامله سنگین تسلیحاتی بین عربستان و آمریکا نیز خبر آمده بود که سعودی ها به دنبال یک هواپیمای سبک پشتیبانی نزدیک هوایی هستند و احتمالا برای گرفتن تصمیم نهایی منتظر تصمیم آخر آمریکا درباره رقابت OA-X هستند.

سعودی ها البته مشکلی شبیه به آمریکایی ها دارند چراکه حجم بالای پروازهای رزمی و حملات کور آنها به مردم و مناطق غیرنظامی یمن، هزینه هایشان را شدیدا افزایش داده و با توجه به مشکلات متعدد اقتصادی، سعودی ها به دنبال راه حلی برای کاهش این هزینه ها هستند. البته در این میان، یک خبر جالب دیگر نیز پخش شده و اینکه نیروی هوایی آمریکا بعد از انجام مرحله اول آزمایش ها درباره برنامه OA_X اعلام کرده که این هواپیماهای مورد نظر را به یک منطقه رزمی خواهد فرستاد. مقامات آمریکایی اعلام کردند منتظر تکمیل دریافت نتایج مراحل اول این بررسی هستند.

در هر حال بحث هواپیمای سبک رزمی از جمله مواردی است که در بخش های در حال توسعه جهان از جمله غرب آسیا طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده و کشورهای زیادی خصوصا در اطراف جمهوری اسلامی ایران به خرید و توسعه این مدل از پرنده های رزمی روی آورده اند که دولت سعودی، امارات، اردن، ترکیه و افغانستان از جمله این کشورها به شمار می آیند. هزینه بسیار کم خرید، نگهداری و عملیاتی کردن، حجم به نسبت بالای سلاح قابل حمل و مقاومت مناسب در برابر شرایط سخت منطقه، این پرنده ها را فعلا تبدیل به گزینه بسیار مناسبی برای حمله به نیروهای غیر کلاسیک مثل حزب الله، انصار الله یا حشد الشعبی بدل کرده است؛ مسئله ای که باید توجه خاصی به آن مبذول داشت.