به گزارش مشرق، در مقابل «پازل فشار» که علیه ایران طراحی شده و عربستان هم درحال ایفای نقش خود در آن است، مسئولان باید هوشیار باشند تا فشارهای غرب و متحدانش به شکل گیری «برجام»های جدید منجر نشود، آن هم در شرایطی که تجربه برجام فعلی و بدعهدی آمریکا فعلیت یافته است.
۱-لفاظی‌های اخیر مقامات سعودی و برخی کشورهای همسو با آنان نشان دهنده چینش قطعات یک پازل برای فشار بر ایران و مدیریت تحولات منطقه غرب آسیاست. پیروزی‌های اخیر بر تروریسم در منطقه به خصوص در کشورهای عراق و سوریه معادلات را با سرعت به سوی این محور تغییر می‌دهد. از سال ۲۰۱۱(۱۳۸۹) که نیروهای تکفیری با حمایت علنی برخی کشورهای عربی و غربی برای مقابله با دولت سوریه فعال شدند، حدود هفت سال می‌گذرد.
با گذشت این هفت سال اکنون می‌توان به ارزیابی موفقیت‌های «میدانی» دو طرف در این عرصه پرداخت. محور سعودی-صهیونیستی که با هدف ساقط کردن دولت بشار اسد پا به میدان گذاشته بود، اکنون به مهره‌های خود می‌گوید که رفتن بشار اسد امکان پذیر نیست(نقل قول راشاتودی از وزیر خارجه عربستان خطاب به معارضان سوری). محور متحدان سعودی نیز در طول ماه‌های اخیر یکی یکی از صف همراهی با او جدا شدند.
ترکیه که روزی اجازه استفاده از مرزهای خود را به تکفیری‌ها می‌داد، اکنون یکی از مخالفان سیاست‌های منطقه‌ای عربستان شده است. قطر هم که از حامیان مادی و معنوی برخی جریان‌های تکفیری در سوریه بود، هم اکنون در صف همراهان عربستان نیست. علاوه بر این سعودی ها، هر روز شاهد استمرار دومینوی سقوط مناطق تحت تصرف سربازانشان در سوریه و عراق هستند. در چنین فضایی آنان قصد دارند شکست‌های میدانی خود را در جایی خارج از میدان مبارزه جبران کنند.
۲-شکست‌های مستمر شیوخ سعودی در میدان «مبارزه» آنان را ترغیب کرده است تا خود را با نقشه آمریکایی‌ها و برخی از کشورهای غربی همراه و سعی کنند تا در میدان «مذاکره» سهمی برای خود به دست بیاورند. از روز ۱۳اکتبر(۲۱ مهرماه) که رئیس جمهور آمریکا سیاست‌های جامع خود را در قبال ایران با تأکید بر فشار بر مسائل موشکی و منطقه‌ای ترسیم کرد، مهره‌های این بازی نیز فعال شدند.
مقامات انگلیسی، فرانسوی و آلمانی شروع به اظهارنظر درخصوص ضرورت مذاکره درباره مسائل موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای کشور کردند و ما را به آغاز این مذاکرات ترغیب می‌کردند. اما در کنار نشان دادن «هویج» از سوی این کشورها، «چماق» را هم باید در دست جریانی دیگر می‌دادند.
بر این اساس لفاظی‌ها و تهدیدات اخیر مقامات سعودی را باید جزوی از «سیاست چماق و هویج» محور عربی-عبری-غربی، به منظور اثرگذاری بر دستگاه محاسباتی مسئولان سیاست خارجی کشورمان دانست. همگرایی تاکتیکی این محور را یک مقام رژیم صهیونیستی در سخنان روز پنج شنبه خود مورد تأکید قرار داد. «اسرائیل کاتص» وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی در مصاحبه‌ای که آسوشیتدپرس آن را منتشر کرد، گفت که اسرائیل همزمان با استعفای «سعد الحریری» به دنبال ایجاد موجی جدید از «فشارهای دیپلماتیک» علیه ایران و حزب‌ا... است.
او در ادامه این مصاحبه یکی از خواسته‌های رژیم صهیونیستی را دور شدن حزب ا... لبنان از مرزهای فلسطین اشغالی می‌داند و می‌گوید: اسرائیل با متحدانش رایزنی خواهد کرد تا قطعنامه سال ۲۰۰۶ سازمان ملل برای آتش‌بس در جنوب لبنان بهتر اجرایی و حزب‌ا... از مرز فلسطین اشغالی دور شود. سفر روزهای گذشته رئیس جمهور فرانسه به عربستان و اتخاذ مواضع ضدایرانی هم در جهت این «همگرایی تاکتیکی» است.
۳-سؤال دیگری که درباره این تحلیل باید به آن اشاره کرد این است که آیا سعودی‌ها ظرفیت عملی کردن تهدیدهای خود علیه ایران و حزب ا... را دارند یا مانند سال‌های گذشته تنها خود را به لفاظی و گنده گویی مشغول کرده اند؟ برای پاسخ به این سؤال باید به شرایط عربستان سعودی اشاره کنیم. سعودی‌ها در روزهای اخیر مشغول یک تصفیه درونی برای تغییر قدرت در این کشور هستند و برخی از شاهزادگان آل سعود را برای فراهم کردن پادشاهی بن سلمان بازداشت کرده اند.
از این منظر شرایط داخلی سعودی وضعیت مساعدی برای ورود به درگیری جدید نیست. وضعیت خارجی عربستان هم شرایطی به مراتب اسفناک تر را برای آنان نشان می‌دهد. درگیری فرسایشی آنان در یمن علاوه بر آن که نیروی انسانی و امکانات نظامی آنان را تا حدی درگیر کرد، افکارعمومی دنیا را هم علیه شان بسیج کرده است.
واکنش مقامات سازمان ملل و رسانه‌های غربی کار را تا آن جا پیش برد که در انگلیس و آمریکا هم اعتراضات به فروش سلاح به عربستان افزایش یافته و جنبش‌هایی در این باره تشکیل شده است. در کنار فشار رسانه‌ها بر عربستان درباره یمن، حمایت‌های سعودی‌ها از تکفیری‌ها آنان را به عنوان «مهد پرورش افراط گرایی در منطقه و جهان» نیز معرفی کرده است. سیاست‌های رادیکال آل سعود، این کشور را هم روز به روز منزوی تر کرده است.
علاوه بر ترکیه و قطر که در بالا اشاره شد، مصر هم روز پنج شنبه صف خود را از متحدان سعودی در مسائل اخیر تا حدی جدا کرد. رئیس جمهور مصر هم هرچند بر برادری خود با عربستان تأکید کرده اما با هرگونه اقدام نظامی علیه ایران و حزب ا... نیز مخالفت کرده و گفته منطقه به اندازه کافی درگیر چالش‌ها و بی‌ثباتی‌هاست.
سفر اخیر رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان که اولین سفر رسمی این مقام طی دو دهه اخیر به ایران بود به خصوص ملاقاتش با فرمانده کل سپاه؛ نشان داد که پاکستان هم موافق سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا و عربستان درقبال ایران نیست.
فارغ از توان نظامی ایران و قدرت متحدانی همچون حزب ا... لبنان، اتفاقات فوق نشان می‌دهد که عربستان در شرایط کنونی بسیار متزلزل تر و ضعیف تر از زمانی است که هنوز متحدان خود را از دست نداده و در باتلاق یمن هم فرو نرفته بود واز سوی دیگر تحولات میدانی سوریه و عراق نیز به نفع ایران نبود.
به همین دلیل در مقابل «پازل فشار» که علیه ایران طراحی شده و عربستان هم درحال ایفای نقش خود در آن است، مسئولان باید هوشیار باشند تا فشارهای غرب و متحدانش به شکل گیری «برجام»های جدید منجر نشود، آن هم در شرایطی که تجربه برجام فعلی و بدعهدی آمریکا فعلیت یافته است.
منبع: پایگاه رصد
