سرویس فرهنگ و هنر مشرق - ۱۳ مهر ۱۳۸۵ دو خبرنگار «نیویورک تایمز» نتیجه تحقیقات خود را درباره یکی از بزرگ‌ترین مردان صنعت سینمای هالیوود، «هاروی واینستاین» از بنیانگذاران شرکت میرامکس و تهیه کننده و پخش کننده تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های سه دهه اخیر سینمای آمریکا و جهان را منتشر کردند. واینستاین بارها و بارها، با رفتار غیراخلاقی و درخواست‌های جنسی خود، کارمندان و اطرافیان‌اش را آزار داده است.
نیویورک تایمز در به روزرسانی خبری خود درباره این تهیه کننده که از حامیان فعال حزب دموکرات هم محسوب می‌شود، اعلام کرد:
«واینستاین ضمن پذیرش ضمنی این اتهامات، گفته متاسفم که در گذشته، با همکاران‌ام طوری رفتار کرده‌ام که باعث رنج زیادی شده است و خالصانه بابت آن عذرخواهی می‌کنم. همچنین تلاش می‌کنم بهتر شوم، می‌دانم راه درازی در پیش دارم.»
«واینستاین» در ابتدا یکی از بنیانگذاران کمپانی «میرامکس» بود که ساخت فیلم‌های همچون «داستان عامه پسند» را در کارنامه داشت .وی به همراه برادرش «باب» در سال ۲۰۰۵ کمپانی فیلمسازی پخش و توزیع «واینستاین» را راه‌اندازی کردند. «واینستاین» برای تهیه‌کنندگی فیلم «شکسپیر عاشق» در سال ۱۹۹۸ موفق به کسب جایزه اسکار شد و همچنین برای تهیه‌کنندگی تعداد زیادی از نمایش‌ها هفت بار برنده جایزه تونی شده است. اما خبر رسوایی این غول بزرگ هالیودد و شکایت ۵۰ زن و اعتراف آنجلینا جولی و گوئیت پالترو سبب شد که واینستاین از کمپانی که بنیانگذارش بوده اخراج شود.
پس از انتشار این خبر موجی از رسوایی‌های هالیوودی در رسانه‌ها منتشر شد. در واکنش به رسوایی وایستاین خبر رسوایی بن افلک بازیگر و کارگردان سرشناس هالیوودی، توسط هیلاری برتون منتشر شد. این دو در ساخت فیلم شکسپیر عاشق با هم همکار بودند. یک هفته بود بعد الیور استون در جشنواره فیلم شانگهای به همدری با وایستاین پرداخت اما یک بازیگر و مدل معروف به نام کری استیونز ادعا کرد که استون سال‌ها قبل او را مورد تعرض جنسی قرار داده است.
روی پرایس مدیر ارشد کمپانی آمازون متهم به سوء استفاده جنسی شد و کار تا جایی پیش رفت که استودیوی آمازون مراسم افتتاح فیلم چرخ و فلک را لغو کرد. غول‌های هالیوودی از این اتهامات مصون نماندند و داستین هافمن بازیگر سرشناس دیگر هالیوود نیز به سوءاستفاده جنسی متهم شده است. "آنا گراهام هانتر" یک نویسنده آمریکایی ادعا کرده که در سال ۱۹۸۵ زمانی که ۱۷ ساله بوده، داستین هوفمن از او سوءاستفاده جنسی کرده است.
اما در جالب‌ترین مورد رسوایی‌های اخیر افشاگری آنتونی رپ ۴۵ ساله در مورد کوین اسپیسی بود . آنتونی رپ ۳۱ سال پیش و هنگامی که تنها ۱۴ سال داشته برای یک مهمانی به آپارتمان اسپیسی در منهتن نیویورک رفته و در آنجا وقتی همه مهمان‌ها نیمه شب خانه را ترک کرده اند، اسپیسی قصد تجاوز به او را داشته است. اسپیسی در آن موقع ۲۶ سال داشته است. پس از انتشار این خبر شبکه نت‌فلیکس اعلام کرد که به همکاری خود با کوین اسپیسی پایان داده و اسپیسی دیگر در سریال پربیننده "خانه پوشالی" بازی نخواهد کرد.
سایه رسوایی مربوط به آزار جنسی بر زندگی حرفه ای کوین اسپیسی، هنرپیشه هالیوود سنگین‌تر شد و کمپانی سونی پیکچرز او را از جدیدترین فیلم ریدلی اسکات، به نام «تمام پول‌های جهان» کنار گذاشت و روابط عمومی این کمپانی اعلام کرد این تصمیم کارگردان و تهیه کنندگان فیلم به خاطر اتهامات اخلاقی علیه بازیگر هالیوود بوده و کمپانی سونی پیکچرز از این تصمیم حمایت کرده است.
حتی در اقدامی تازه تمام صحنه‌ای که اسپیسی بازی کرده بود حذف و تمام این سکانس را دوباره با کریستوفر پلامر فیلمبرداری کردند.رسوایی های اخلاقی و اتهامات آزار جنسی اخیر کوین اسپیسی علت این تصمیم کارگردان فیلم است. تهیه کنندگان و شرکت سونی پیکچرز از این تصمیم ریدلی اسکات حمایت کرده‌اند.
آنچه در سینمای ایران می‌گذرد چرا افشا نمی‌شود؟
گستردگی فساد اخلاقی در سینمای ایران کمتر از هالیوود است. این فساد در گذشته و در دو دهه نخست انقلاب به مراتب کمتر بود چون نظارت فرامتنی در سینما توسط مدیران بیشتر بود. ابوالفضل پورعرب تک ستاره سینمای ایران در دهه هفتاد درباره نظارت‌های فرامتنی چنین می‌گوید:
من با خانم کریمی بعد از اجرای فیلمی در گچسر، پینگ پنگ بازی کردیم. فردای آن روز ما را مورد بازخواست قرار دادند! الان چه دهه‌ای است واقعا؟ سه دهه است که سینما این طور شده است. بعد می‌گویند چرا سینما نمی‌فروشد! تمام این اتفاقات من را متحیر کرده است.
پورعرب اشاره مستقیمی به عدم جلوگیری از فساد اخلاقی دارد و سایه فساد را روی سر سینمای ایران سنگین می‌داند. وی شکست سینمای ایران در گیشه را به صورت غیر مستقیم به فساد جاری در آن نسبت می‌دهد.
در طول این سال‌ها از زبان بازیگران بسیاری شنیده‌ایم که حضور در پارتی‌ها و میهمانی‌های شبانه منجر به تصمیم‌گیری کلان درباره تولیدات سینمایی می‌شود؛ که چه کسی در سینمای ایران باشد و چه کسی در سینمای ایران نباشد. سامان سالور در این رابطه طی گفتگویی می‌گوید:
متاسفانه طی سال‌های اخیر فضایی بسیار مسموم سینمای ایران را در بر گرفته است. بازیگران امروز بر اساس تعداد فالوور، مهمانی‌های شبانه، روابط غیراخلاقی، پول، پارتی، میزان سرمایه‌ای که بازیگر به کار تزریق میکند، نسبت خانوادگی با تهیه کننده و رفیق‌بازی انتخاب می‌شوند.(اینجا)
اما گفته‌های سامان سالور در مورد میهمانی و پارتی‌های شبانه نخستین بار نیست که توسط یکی از عوامل سینما مطرح می‌شود. سیروس کهوری نژاد بازیگر توانا اما به حاشیه برده شده سینما در گفتگویی دیگر بر مطالب مطرح شده از سوی سالور صحه می‌گذارد.
کهوری نژاد می‌گوید:
برای حضور در نقش ها باید در برخی مهمانی ها و گروه ها حضور پیدا کنید و مجیز افرادی که لیاقت هیچ تمجیدی را ندارند بگویید تا به شما در یک فیلم نقش دهد. این مسائل را همه می‌دانند اما توجه نمی‌کنند و خود را کنار می‌کشند و نتیجه بی توجهی به این وضعیت باعث رشد و گسترش مهمانی‌ها و مجیز گویی‌ها برای دریافت یک نقش شده است. در نتیجه بسیاری از فرهیختگان این عرصه که تن به چنین جمع هایی نمی دهند بیکار مانده و دیده نمی شوند. (اینجا)
تصدیق تاثیر مهمانی‌های شبانه در تعیین مناسبات بازیگری فقط محدود به چند اظهار نظر نمی‌شود. رضا رویگری بازیگر پیشکسوت سینما نیز وجود چنین مهمانی‌های شبانه‌‍‌ای را تائید میکند و می‌گوید:
این روزها سینما تیمی شده و در مهمانی‌های شبانه نقش‌ها تقسیم می‌شوند. من اهل این مهمانی‌های شبانه نیستم و نمی‌خواهم به هر نحوی برای خود نقش جور کنم. (اینجا)
قربان نجفی در مورد چنین میهمانی‌هایی می‌گوید: امروزه بسیاری از نقش ها در میهمانی ها و دورهمی ها انتخاب و پخش می شوند و بهنوش بختیاری در جلسه نقد و بررسی فیلم انزوا در جشنواره فجر می‌گوید: من خودم شاهد بودم که در بسیاری از میهمانی ها، نقش ها توسط آشناها و رفقا تقسیم می شود و خب البته ما اهل این مهمانی‌ها نیستیم!» اما اگر این مهمانی‌ها در انتخاب بازیگران تاثیر فراوانی دارد باید گفته‌های امین تارخ را در این مورد مرور کرد که اشاره میکند: «برای مردها از حربه گرفتن پول استفاده کرده و از دخترها توقعات دیگری دارند تا آنها را به سینما برده و نقشی به آنها بدهند!»
شیخ طادی : این سینما خراب است!
پرویز شیخ طادی ماهیت وجودی فساد در سینما را چنین تفسیر میکند:
این زمین کجی دارد که از هر جایش می تواند فساد شکل بگیرد. وقتی در فیلم ها کسانی که اصلا لیاقت و شایستگی بازیگری ندارند، وارد بازار می شوند تمام بهداشت سینما را بهم می ریزند. خیلی ها می گویند فلان خانم باید پول و سرویس های مختلف بدهد تا به او کار بدهیم. این سینما خراب است. (اینجا)
وقتی خود اهالی سینما اذعان به مسئله فساد گسترده در سینما دارند، چرا هیچ اتفاق موثری برای جلوگیری از فساد در دفاتر سینمایی که متهم به فساد هستند نمی‌افتد؟ چرا افرادی که در سینمای ایران مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند جرات شکایت و افشاگری ندارند؟
به صورت طبیعی قربانی این سوء استفاده‌ها اگر در بدنه اصلی سینما بخواهد فعالیت کند هرگونه افشاگری موجب حذف او خواهد شد. نمونه قابل دسترسی‌اش صبا کمالی است صبا کمالی در گفتگوی اخیر خود با یکی از خبرگزاری‌ها گفت :
من وقتی وارد این عرصه شدم شرایط خیلی محترمانه تر بود. اوضاع هنر نسبت به چند سال اخیر چه از نظر مالی و چه از نظر اخلاقی خیلی بهتر بود ولی چند سالی است که شرایط به گونه دیگری است. یک مقدار شرایط کاری وقیحانه شده است و من در شأن خودم نمی بینم که به سمت بازیگری پیش بروم مگر اینکه فضا خوب شود .
صبا کمالی با انتقاد از برخی تهیه کنندگان تصریح کرد:
تا یک جایی می توانم با آنها کار کنم یک جایی با آنها مقابله کردم حتی وکیل هم گرفتم حقم را هم گرفتم اما باید بگویم بازیگری که از این روش استفاده می کند او را حذف می کنند و اجازه کار به او نمی دهند.
سال ۱۳۹۴ خبری را تابناک منتشر کرد و نوشت: حکم قطعی دادگاه در مورد سوء استفاده یک کارگردان سرشناس سینما و تلویزیون صادر شد، اما کمتر از یکسال از این رویداد نگذشته بود که قرار داد همکاری برای ساخت یک سریال جدید با او منعقد شد.
این خبر را به صورت مکرر روزنامه جوان برای چندین بار منتشر کرد اما آب از آب تکان نخورد. (اینجا) اگر اتفاقی که خبرگزاری تابناک آنرا افشا کرد در هالیوود اتفاق افتاده بود قطعا فرد مورد نظر از آن مجموعه اخراج می‌شد. همانطور که در ابتدای این گزارش اشاره شد، هاروی واینستاین از کمپانی واینستاین که خود و برادرش بنیانگذار آن است اخراج می‌شود اما کارگردان متجاوز می‌تواند سکان هدایت یک سریال چندین قسمتی را بر عهده بگیرد. پرسش مهم این است که چرا رویه مبارزه با فساد در عرصه سینما معکوس جریانی است که در هالیوود رواج پیدا کرده است؟!
۱۲:۴۸ - ۱۳۹۶/۰۹/۱۹
۱۵:۳۱ - ۱۳۹۶/۰۹/۱۹
