به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، یکی از جملات کلیدی و مهمی که رهبر انقلاب و فرمانده کل قوا در سالجاری بیان کردند، عبارت "برخی میگویند چالش هزینه دارد؛ بله، اما سازش هم هزینه دارد"، است که با نگاهی به اتفاقات و رخدادهای منطقه، مصادیق آن روز به روز بیشتر مشخص می شود. یکی از جدیدترین مصادیق جالب و تاسف انگیز این موضوع را می توان در نحوه برخورد دولت و ارتش آمریکا با نیروهای مسلح کشوری گرفتار و مملو از مشکل افغانستان دانست.

سرزمین افغانستان از جغرافیایی عمدتا کوهستانی تشکیل شده که نیاز به بالگرد برای عملیات رزمی را بیش از پیش برای آن مهم نشان می دهد. از سالهای نفوذ شوروی سابق در این کشور تا دوران اشغال توسط آمریکا، شاهد حضور بالگردهای مختلفی در این کشور هستیم که هر کدام به نوعی بخشی از امور مربوط به عملیات رزمی را بر عهده داشته اند. اما در مدت اخیر تحولات عجیبی در بخش بالگردی افغانستان در حال رخ دادن است که به خوبی نقش و تاثیر مستقیم آمریکا را می توان در آن مشاهده کرد.

MD-۵۳۰F؛ انتخابی وحشتناک برای افغانستان

بالگرد سبک ساخت آمریکا یعنی MD-۵۳۰F یکی از بالگردهای تهاجمی نیروی هوایی افغانستان است که در حال حاضر در حدود ۲۸ فروند از آن در این کشور حضور دارند و تا سال ۲۰۲۲ قرار است این عدد به ۱۵۴ فروند در سال ۲۰۲۲ برسد. اما این بالگرد که در حال حاضر به افغان ها تحویل شده است دارای مشکلات زیادی برای اقلیم این کشور است.

این بالگرد در حال حاضر به مسلسل های ۱۲.۷ میلی متری و راکت اندازهای ۲.۷۵ اینچی غیر هدایت شونده مجهز شده که در صورت درگیر شدن با دشمن، باید برای هدف گیری دقیق و اثربخشی کافی به هدف تا حد زیادی نزدیک بشود که البته در این شرایط حساس، بالگرد مورد نظر فاقد زره مناسب است و آتش متقابل دشمن به راحتی می تواند آن را سرنگون کند!

بالگرد MD-۵۳۰F  افغانی

اما این تحفه آمریکایی، مشکلات دیگری هم دارد. نمونه های تحویلی به افغانستان فاقد سیستم های هدف گیری و نشان گذاری های لیزری هستند که عمدتا در زیر بالگرد نصب می شوند. در عین حال این بالگردها فاقد توان پرواز در ارتفاع بالا و محیط کوهستانی افغانستان هستند.

برای فهم بهتر این مشکل، به این مثال توجه کنید. شهر کابل در ارتفاع ۱۸۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد و اطراف آن را هم کوه ها محاصره کرده اند. بالگرد مورد نظر در حالت کاملا مسلح شده نمی تواند به ارتفاع حدودا ۲ هزار متر بیشتر صعود کند و این به آن معناست که اگر بر فرض دشمنی از فراز کوه های اطراف کابل به سمت این شهر اقدام به شلیک با سلاح های سنگین کند یا در این مناطق حضور داشته باشد عملا این بالگرد بی مصرف است.

یکی از سرهنگ های نیروی هوایی افغانستان به اسم قلندرشاه قلندری در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز این گونه می گوید: "حقیقتا نمی دانم چرا این بالگرد (MD-۵۳۰F) را در این جا داریم. اگر با آن به دنبال دشمن برویم و دشمن به سمت ما شلیک کند ما دوام نمی آوریم و اگر بالا برویم نمی توانیم دشمن را پیدا کنیم. موتور این بالگرد ضعیف است و بدنه آن نیز زره پوش نیست. وقتی مردان ما با این بالگرد پرواز می کنند فقط من و خدا می دانیم که به سمت چه چیزی می روند و مشخص نیست که آیا سالم باز می گردند یا نه."

افغان ها ۴ فروند بالگرد تهاجمی روسی Mi-۳۵ را نیز در اختیار دارند که برای شرایط اقلیمی این کشور بسیار مناسب تر است اما نیروهای مسلح این کشور، تعداد کافی از آن را در اختیار ندارند.

بلک هاوک های انباری به جای بالگردهای نوی روسی!

اما یکی از جدیدترین پرنده های اضافه شده به نیروهای مسلح افغانستان بالگردهای بلک هاوک آمریکایی هستند. بعد از بروز اختلافات بین آمریکا و روسیه ، آمریکا خرید این بالگردهای روسی را برای افغان ها با عدم پرداخت پول آن، متوقف کرد و اعلام کرد به جای آن از بالگردهای بلک هاوک ارتش آمریکا به آنها داده می شود.

ارتش افغانستان به صورت ترکیبی در حال حاضر دارای ناوگانی از بالگرد Mi-۸ و Mi-۱۷ ساخت روسیه است که از یک خانواده محسوب شده و می توانند در نقش های ترابری ، جستجو و نجات ، حمل نیروها و مجروحین و همچنین عملیات مسلحانه به کار روند. عمده این بالگردها در کمتر از ده سال اخیر در روسیه ساخته شده و به طرف افغان تحول داده شده اند. پول این بالگردها نیز از طرف آمریکا پرداخت می شده است. اعداد و ارقام درباره تعداد این بالگردها در افغانستان نامشخص است و بین ۴۷ تا ۹۶ فروند درباره آن گزارش شده است.

بالگرد ام آی ۱۷ افغانی

افغان ها به طور سنتی از سالهای نفوذ کمونیست ها در این کشور با هواپیماها و بالگردهای روسی آشنایی بیشتری دارند و بالگردی همچون ام آی ۱۷ برای آنها انتخابی مناسب تر است. در بحثی مثل میزان نیرو و بار قابل حمل نیز این بالگرد بر بلک هاوک آمریکایی برتری خاصی دارد.

اما نکته مهم اینجاست که ۴ فروند بالگرد تحویل شده به افغان ها نه مدل های جدید این بالگرد بلکه بالگردهای UH-۶۰A هستند که از انبارهای ارتش آمریکا خارج شده و بعد از یک تعمیر اساسی به اسم UH-۶۰A+ به این کشور تحویل شده اند. در نهایت قرار است ۱۵۵ فروند از این بالگرد به افغان ها تحویل شود تا به صورت کامل جایگزین بالگردهای روسی بشود.

اما این باز هم همه مشکلات نیروهای مسلح کشور همسایه نیست. این کشور از سال ۲۰۰۱ میلادی تا به الان در اشغال قوای بیگانه است و عملا تمامی امور این کشور در این سالها در اختیار این قوای نظامی بوده است. حال بعد از نزدیک به ۱۶ سال از اشغال این کشور، آمار خلبانان بالگرد در این کشور بسیار سوال برانگیز است.

ورود بالگرد بلک هاوک به افغانستان برای ارتش این کشور

بر اساس گزارش پنتاگون به کنگره آمریکا در ژوئن ۲۰۱۷ میلادی، برای بالگردهای MD-۵۳۰F تنها ۲۰ خلبان و ۲۰ کمک خلبان وجود دارد. به این مسئله توجه داشته باشید که به صورت استاندارد برای هر وسیله پرنده و به ازای هر یک صندلی موجود در آن وسیله پروازی به ۲ نفر خدمه نیاز است. اما با فرض دو نفر خدمه هم برای هر بالگرد باز هم افغان حداقل در زمان فعلی برای ۸ بالگرد خود عملا خلبان یا کمک خلبانی ندارند.

در بخش بالگردهای روسی نیز داستان تقریبا همین مقدار مشکل دار است. تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی تنها ۳۶ فروند خدمه آماده برای بالگردهای سری ام آی ۱۷ و ام آی ۸ افغان وجود داشته است.

در آخرین گزارشی که در این خصوص منتشر شده نیروی هوایی افغانستان دارای ۲۱۵ خلبان آماده به رزم است که با توجه به میزان ناوگان بالگرد و هواپیمای این کشور عدد کافی به نظر نمی رسد. آمریکایی ها اعلام کردند که در سال ۲۰۱۸ حجم بیشتری از خلبانان برای بالگردهای MD-۵۳۰F افغان آماده به رزم می شوند ولی در بخش تعمیر و نگهداری هنوز مشخص نیست که در چه زمانی افغان ها به خودکفایی برسند!

البته ذکر این نکته نیز مهم است که در سالهای اخیر عمده کارها در این بخش از ارتش افغانستان خصوصا در زمینه تعمیر و نگهداری بالگردها توسط مستشاران خارجی انجام می شده و اجازه تربیت و حضور فعال نیروهای بومی این کشور در حوزه داده نمی شود تا مشخص شود آمریکا علاوه بر قالب کردن تجهیزات کهنه و انباری خود، در بخش نیروی انسانی نیز برخوردی را مشابه با رفتارهای خود با پرسنل ارتش در پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، پیش گرفته اند و ذات این کشور، با گذشت چند دهه، هیچ تغییری نکرده است.