سرویس تاریخ مشرق- سفارت آمریکا در ایران، آموزش زبان انگلیسی را بهانهای مناسب برای نفوذ در ایران دانسته و در پی استفاده از آن بوده است. مطابق اسناد لانهی جاسوسی، سفارت آمریکا در این باره چنین گزارش می دهد:
«آمریکا حدود ۵۰ سال است که از طریق انجمن ایران و آمریکا با ایران مشارکت دارد و جو تشنه جهت آموزش زبان انگلیسی و همچنین شهرت این انجمن موقعیت بسیار خوبی را برای فعالیت در این زمینه ایجاد کرد.
ضمن اینکه این مؤسسات جزء معدود پنجرههای باز٬ جهت حضور ما در ایران است. نظر ما این است که این مؤسسات را هرچه بیشتر توسعه دهیم و برنامه را به شکلی هدایت کنیم که به طرف منظورهای خودمان پیش رود. این برنامه شامل توسعه کتابخانه انجمن ایران و آمریکا در تهران و اصفهان می باشد. ما فعالیتهای پشت پرده ای را جهت دوباره زنده کردن انجمن ایران و آمریکا در شیراز آغاز کرده ایم.» [۱] ... (از Nea ار – تی – کوران به هارولد ساندرز)
۴ اکتبر ۱۹۷۹ برابر با ۱۲ مهر ۱۳۵۸
در سند دیگری از همین لانهی جاسوسی در این باره می خوانیم:
«چگونه ما می توانیم اعمال عمومی ایرانیان را نسبت به آمریکا و همچنین برداشت آمریکا از ایران را تقبیح کنیم؟ خصوصیت ضد آمریکایی بودن هنوز قوی است و به صورت نیروی بازدارنده ای در مناسبات ما ادامه دارد. ایرانیان به سختی ناراحت و خشمگین از برداشت مغرضانه مطبوعات خارجی هستند و در آن یک رد پای جاسوس صهیونیست و امپریالیست را می بینند. ظاهراً تغییر اوضاع بستگی به سختی و تیرگی روابط دو طرف دارد و این حالات با تأکید روی حقوق بشر و تأیید انقلاب از طرف ما بهتر خواهد شد.
الف: آژانس ارتباطات بین المللی آمریکا بیشترین سعی خود را برای هر چه بهتر شدن پیوند ایران و آمریکا گسترش دهد.
به کار بردن صدای آمریکا VOA که پیامهای سیاسی را بدهند و اینکه زبان انگلیسی بیشتر یاد داده شود و مجله منتشر کنند.
ب: گاه بیانات عمومی توسط مقامات و بزرگ رسمی برای اهمیت ایران و روابط خوب ایران و آمریکا بیان شود.
ج: در همان زمینه های قبلی تأـکید بیشتری شود.
د: اعمال آرامی با ایرانیان صورت گیرد که اعمالشان با خبرنگاران خارجی مهربانانه باشد.
ه:در یک تاریخ نزدیک یک میتینگ خصوصی ترتیب داده تا در آن با استفاده از ایرانیهای با تجربه٬ شکاف بین روابط ایران و آمریکا علاج گردد.»
)از هارولد اچ. ساندرز به آقای نیوسام(
)تاریخ ۵ سپتامبر ۱۹۷۹ ـ ۱۴ شهریور ۵۸([۲]
همین برنامهی آمریکاییها در گزارشات دیگر سفارت به وزارت خارجه ی آمریکا نیز آمده است:
«به تدارک مهمانی های شام در منزل کاردار کمک کردیم که در آن مهمانیهای فیلم های آمریکایی نشان می دادند و در یک مورد یک پیانیست آمریکایی پیانو زد. مهمان ها شامل مقامات بالای دولتی و دکترها و وکلا و استادان دانشگاه می شوند.
کتابهایی در مورد ایالات و حکومتهای محلی به معاون نخست وزیر در مورد خواستش برای همکاری دادیم.
با وزیر٬ سخنگوی وزارت ارشاد در مورد اخراج های اخیر خبرنگارهای آمریکایی صحبت کردیم. علاوه بر نکات بالا دوره های زبان انگلیسی در انجمن ایران و آمریکا در تهران٬ اصفهان هزاران ایرانی را شامل می گردد و تعداد اشخاصی که نام نویسی کرده اند ممکن است در ترم دوم به حد قبل از انقلاب برسد.» [۳]
در دیگر گزارش سفارت آمریکا در باب نحوه ی بازگشت آمریکا به روابط دوران قبل از انقلاب در ایران آمده است:
«زمینه های مساعد به منظور ایجاد و یا تجدید روابط عبارتند از ایران شناسی٬ علوم انسانی٬ علوم تجربی٬ آموزش زبان انگلیسی و امور ورزشی»[۴]
[۱] اسناد لانه ی جاسوسی، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، صفحات ۱۰۷-۱۰۸.
[۲] اسناد لانه ی جاسوسی، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، صفحه ۱۱۰
[۳] اسناد لانه ی جاسوسی، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، صفحه ۱۴۱.
[۴] اسناد لانه ی جاسوسی، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، صفحه ۲۰۰.