به گزارش مشرق، آیا باطری خودروی شما قدرت کافی برای استارت‌زدن در هوای سرد را دارد؟ تنها راه برای پی‌بردن به این موضوع که آیا باطری شما کاملا شارژ است یا نه، سنجش وضعیت شارژ باطری توسط دستگاه سنجش ولتاژ یا ولت‌متر است. می‌توانید از یک ولت‌متر آنالوگ یا دیجیتال استفاده کنید اما خواندن ولتاژ در نمونه‌های دیجیتال راحت‌تر است و عدد دقیق‌تری را به شما نشان می‌دهد.

برای سنجش ولتاژ باطری اول سوییچ را کامل ببندید و تمام چراغ‌های خودرو را خاموش کنید.

برای بررسی وضعیت شارژ باطری کابل مثبت یا قرمز رنگ ولت‌متر را به قطب مثبت باطری متصل کنید. قطب مثبت باطری با علامت + و کابلی که به قطب مثبت باطری متصل شده معمولا با رنگ قرمز مشخص شده است.

کابل منفی یا سیاه‌رنگ ولت‌متر را به قطب منفی باطری متصل کنید. قطب منفی باطری با علامت - و کابلی که به قطب منفی باطری متصل شده معمولا با رنگ سیاه مشخص شده است.
 

سنجش ولتاژ باتری

به عددی که ولت‌متر نشان می‌دهد توجه کنید و به جدول زیر مراجعه کنید:

ولتاژ باطری ............ وضعیت شارژ
۱۲.۶۶ ولت ............ ۱۰۰ درصد
۱۲.۴۵ ولت ............ ۷۵ درصد
۱۲.۲۴ ولت ............ ۵۰ درصد
۱۲.۰۶ ولت ............ ۲۵ درصد
۱۱.۸۹ ولت ............ ۰ درصد

توجه: ولتاژهای جدول بالا مربوط به دمای ۲۶ درجه سانتی‌گراد است. ولتاژ باطری به ازای هر منفی ۱۲ درجه سانتی‌گراد کاهش دما حدود ۰.۰۱ ولت افت می‌کند. در دمای منفی ۱ درجه سانتی‌گراد یک باطری با شارژ کامل ولتاژی معادل ۱۲.۵۸۸ خواهد داشت و در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد ولتاژ آن ۱۲.۵۱۶ ولت خواهد بود.

بنابراین طبق جدول بالا یک باطری با ولتاژ ۱۲.۲۹ ولت حدود ۵۰ درصد کمبود شارژ دارد و باید شارژ شود.

آیا شارژ باطری خودروی شما کم است؟

اگر ولتاژ باطری خودروی شما کمتر از ۱۲.۴۵ ولت (۷۵ درصد شارژ) است به این معناست که شارژ آن کم است و باید شارژ شود. می‌توان با اتصال یک شارژر باطری قابل‌حمل به باطری خودرو یا رانندگی با خودرو به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با سرعت ۶۵ کیلومتر در ساعت یا بالاتر آن را شارژ کرد.
 

خوردگی قطب باتری

برای اینکه باطری‌های اسید سربی بهترین عملکرد و بیشترین عمر را داشته باشند باید همیشه ۷۵ درصد یا بالاتر شارژ داشته باشند. اگر شارژ این نوع باطری خالی شود و طی چند روز دوباره تا ۷۵ درصد یا بیشتر شارژ نشود ممکن است آسیب دائمی ببیند. سولفاته‌شدن از شارژشدن کامل خانه‌ها یا صفحات سلولی درون باطری جلوگیری می‌کند. این مشکل به مرور زمان باعث کاهش عمر و عملکرد باطری می‌شود.

چرا به یک باطری سالم نیاز دارید تا در هوای سرد بتوانید با اطمینان استارت بزنید؟

سلامت باطری برای استارت مطمئن به خصوص در هوای سرد ضروری است زیرا در هوای سرد فشار وارد بر باطری هنگام استارت افزایش می‌یابد. علت آن این است که روغن موتور در دماهای پایین سفت‌تر و غلیظ‌تر می‌شود بنابراین هنگام استارت‌زدن برای چرخاندن یک موتور سرد به آمپر یا شدت جریان بیشتری نیاز است. در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد شدت جریان موردنیاز برای روشن‌کردن یک موتور سرد ممکن است تا ۲ برابر افزایش یابد.

در دمای منفی ۲۶ درجه سانتی‌گراد بسته به میزان گران‌روی روغن موجود در محفظه میل‌لنگ، شدت جریان موردنیاز برای چرخاندن یک موتور سرد هنگام استارت ممکن است تا ۳ برابر یا بیشتر افزایش یابد. هر چقدر روغن داخل موتور سفت‌تر باشد چرخاندن موتور توسط موتور استارت دشوارتر خواهد بود.

درعین‌حال هوای سرد توانایی باطری در ارائه شدت جریان مناسب را کاهش می‌دهد. در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد اکثر باطری‌ها می‌توانند فقط حدود ۶۵ درصد از شدت جریان عادی برای استارت‌زدن را تامین کنند. در دمای منفی ۲۸ درجه سانتی‌گراد جریان برق باطری به نصف کاهش می‌یابد!

هشدار: اگر شارژ باطری شما خالی شده و مایع اسیدی درون آن منجمد شده است سعی نکنید آن را شارژ کنید زیرا ممکن است منجر به ترکیدن باطری شود! قبل از شارژ یا آزمایش باطری آن را از خودرو خارج و به فضای گرمی منتقل کنید تا یخ آن باز شود.

باطری شما سالم یا خراب است؟

باطری سالم شارژ می‌شود و شارژ را نگه می‌دارد و می‌تواند شدت جریانی نزدیک به آمپری که روی آن نوشته شده است تولید کند. باطری خراب شارژ نمی‌شود و شارژ را نگه نمی‌دارد و نمی‌تواند شدت جریان کافی برای استارت موتور را تامین کند. باطری سالم قابلیت شارژ مجدد و سرویس‌دهی دوباره را دارد اما باطری خراب باید تعویض شود.

اکثر باطری‌های خودرو تنها ۴ تا ۵ سال عمر می‌کنند بنابراین اگر عمر باطری خودروی شما ۴ سال یا بیشتر است و شارژ را نگه نمی‌دارد و مدام شارژ آن خالی می‌شود یا به نظر می‌رسد هنگام استارت موتور را با سرعت عادی نمی‌چرخاند احتمالا به یک باطری نو نیاز دارید.
 

دینام

باطری ضعیف یا کاملا خالی لزوما به این معنا نیست که باطری شما حتما خراب شده است یا باید تعویض شود. شارژ یک باطری سالم نیز به دلایلی مانند موارد زیر ممکن است خالی شود:

شخصی چراغ‌های خودرو را روشن گذاشته باشد، به اندازه کافی از خودروی خود استفاده نکرده‌اید تا شارژ کامل باطری حفظ شود، خودروی شما مدت طولانی خوابیده و استارت نخورده است، وجود مشکل در سیستم شارژ یا دینام خودرو یا یک مشکل برقی که هنگام خاموش‌بودن خودرو شارژ باطری را تخلیه می‌کند.

 نحوه آزمایش باطری و اصطلاحات رایج مربوط به باطری 

آزمایش باطری:

تنها راه پی‌بردن به سلامت یا عدم سلامت باطری آزمایش آن است. بسیاری از فروشگاه‌های لوازم یدکی به صورت رایگان آزمایش باطری خودرو را انجام می‌دهند.

اگر خودروی شما قابل‌راندن است یا می‌توانید به کمک باطری خودروی دیگری آن را روشن کنید به یک فروشگاه لوازم یدکی در نزدیکی خود که آزمایش رایگان باطری را انجام می‌دهد مراجعه کنید و از آنها بخواهید باطری و سیستم شارژ خودروی شما را آزمایش کنند.

اگر نمی‌توانید خودروی خود را روشن کنید باطری را از خودرو خارج کنید و با کمک خودروی یکی از دوستانتان باطری خود را به فروشگاه موردنظر برای آزمایش ببرید.

بسیاری از تعمیرگاه‌ها نیز باطری و سیستم شارژ خودرو را برای شما آزمایش می‌کنند اما معمولا برای این کار مبلغی از شما دریافت می‌کنند. بعضی از آنها رایگان این کار را انجام می‌دهند یا هزینه تشخیص عیب باطری را به عنوان بخشی از هزینه تعمیر درنظر می‌گیرند.

احتیاط: داخل باطری‌های معمولی با خانه‌های تَر با ترکیبی از آب و اسید سولفوریک پر می‌شود. دست‌کش دست کنید و با احتیاط با باطری کار کنید تا از ریختن مایع اسیدی روی پوست یا لباس شما جلوگیری شود. اسید باطری می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. اگر اسید باطری روی پوست شما ریخت با آب فراوان آن را شستشو دهید و با استفاده از جوش شیرین اسید را خنثی کنید.

اصولا دو روش برای آزمایش باطری وجود دارد. روش سنتی استفاده از دستگاهی است که باطری را تحت فشار قرار می‌دهد تا وضعیت آن را بسنجد.

برای اینکه در این آزمایش نتایج دقیقی به دست آید، باطری قبل از آزمایش باید شارژ شود. این دستگاه مقدار فشار سنجیده‌شده‌ای به باطری وارد می‌کند که معمولا معادل نصف ظرفیت شدت جریان باطری برای استارت سرد یا سه برابر درجه‌بندی آمپر-ساعت باطری است.

هنگامی‌که فشار به باطری وارد می‌شود دستگاه ولتاژ باطری را نشان می‌دهد. اگر درحین آزمایش ولتاژ باطری به کمتر از ۹.۶ ولت برسد معیوب است و باید تعویض شود. اگر ولتاژ باطری حدود ۹.۶ ولت باقی بماند باطری سالم است و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
 

دستگاه آزمایش باتری

روش دیگر و سریع‌تر برای آزمایش باطری استفاده از دستگاه سنجش رسانایی یا هدایت الکتریکی باطری است. این دستگاه یک فرکانس متناوب از باطری عبور می‌دهد تا وضعیت خانه‌های داخل باطری مشخص شود.

وقتی عمر باطری افزایش می‌یابد رسانایی خانه‌های داخلی آن کاهش می‌یابد. اتصال کوتاه، مدار باز یا ایرادهای دیگر خانه‌های باطری نیز رسانایی آن را کاهش می‌دهند بنابراین سنجش رسانایی دقیقا وضعیت باطری را مشخص می‌کند. بهترین ویژگی این نوع آزمایش این است که باطری قبل از آزمایش نیازی به شارژ مجدد ندارد.

اکثر دستگاه‌های سنجش رسانایی عدد دقیقی نشان می‌دهند حتی اگر باطری تقریبا خالی از شارژ باشد.

بعضی دستگاه‌های الکترونیکی سنجش باطری نیز می‌توانند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را بسنجند که با استفاده از آنها می‌توان عمر باقیمانده باطری را تخمین زد. بعضی از دستگاه‌ها می‌توانند شدت جریانی که موتور استارت هنگام استارت‌زدن از باطری می‌گیرد را نیز بسنجند و خروجی دستگاه شارژ را تحت‌فشار هنگام کارکرد موتور آزمایش کنند.

بعضی از دستگاه‌ها حتی ولت‌متر درونی برای بررسی اتصالات نیز دارند.

اتصالات بدنه معیوب

اگر یک دستگاه الکترونیکی سنجش باطری بتواند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را محاسبه کند می‌توان از آن برای شناسایی اتصالات منفی بدنه معیوب نیز استفاده کرد.

ابتدا ظرفیت شدت جریان استارت سرد در محل قطب‌های باطری آزمایش می‌شود سپس دوباره همین آزمایش در یکی از نقاط اتصال بدنه منفی روی موتور یا مکان‌های دیگر تکرار می‌شود.

اگر در رقم ظرفیت شدت جریان استارت سرد بین این دو آزمایش بیش از ۲۵ درصد اختلاف وجود داشته باشد نشان‌دهنده وجود یک اتصال بدنه معیوب است.
 

تسمه اتصال زمین (اتصال بدنه)

برای بررسی افت ولتاژ در کل اتصالات مدار می توانید از یک ولت متر دیجیتال هم استفاده کنید. حالت ایده آل این است که در یک اتصال سالم کمتر از ۰.۱ ولت افت ولتاژ داشته باشید. افت بیش از ۰.۴ ولت نشانه مقاومت بالا یا کثیف بودن و شل بودن نقاط اتصال است.

اصطلاحات رایج مربوط به رده بندی باتری

Cold Cranking Amps (CCA) شدت جریانی که یک باتری می تواند برای استارت زدن خودرو در هوای سرد ارائه دهد

این عدد رایج ترین رده بندی برای ظرفیت باتری است. این عدد نشان دهنده شدت جریانی است که یک باتری می تواند در دمای -۱۷ درجه سانتی گراد به مدت ۳۰ ثانیه ارائه دهد در حالی که ولتاژ ۷.۲ ولت را در قطب های خود حفظ کند. اکثر خودروها برای استارت زدن مطمئن در هوای سرد به ۴۰۰ تا ۶۰۰ آمپر شدت جریان CCA نیاز دارند.

Cranking Amps (CA) – شدت جریان استارت

این رده بندی در واقع همان مفهوم CCA است با این تفاوت که در دمای ۰ درجه سانتی گراد سنجیده می شود. رده بندی CA را می توان با تقسیم بر عدد ۱.۲۸ به رده بندی CCA تبدیل کرد. مثلا ۵۰۰ آمپر CA معادل ۳۹۰ آمپر CCA است.

Reserve Capacity (RC) – ظرفیت ذخیره باتری

این اصطلاح به معنای توان پایدار باتری است. منظور از این اصطلاح تعداد دقایقی است که یک باتری می تواند شدت جریان ۲۵ آمپر را ارائه دهد و در عین حال ولتاژ ۱۰.۵ ولت را حفظ کند. هر چقدر ظرفیت ذخیره یک باتری بیشتر باشد در صورتی که دینام از کار بیفتد باتری بیشتر دوام می آورد.

Amp Hour (AH) – آمپر ساعت

در حال حاضر این رده بندی زیاد کاربرد ندارد. این رده بندی، تخلیه شدت جریان پایین به مدت ۲۰ ساعت را در حالتی می سنجد که حداقل ولتاژ ۱۰.۵ ولت در دمای ۲۱ درجه سانتی گراد حفظ شود. به عنوان مثال تخلیه شدت جریان ۳ آمپر به مدت ۲۰ ساعت معادل ۶۰ آمپر ساعت است.

نصب باتری جدید:

هنگام نصب باتری نو قطب های مثبت و منفی را تمیز کرده و کابل های باتری را بررسی کنید. همچنین اتصال بدنه کابل منفی باتری و سلامت تمام تسمه های اتصال زمین موتور را بررسی کنید.

شل بودن یا خوردگی در اتصالات باعث ایجاد مشکل در استارت زدن خودرو یا شارژ باتری خواهد شد.

منبع: خودروبانک