سرویس جهان مشرق- یک اندیشکده بریتانیایی در گزارشی به تحلیل ویژگی موشک‌های ایران پرداخته و به مقامات واشنگتن توصیه کرده به دنبال حذف کامل توان موشکی ایران نباشد، زیرا این «یک هدفِ دست‌نیافتنی» است اما به جای آن می‌توانند موشک‌های کوتاه‌برد و سامانه‌ پرتاب فضایی ایران را به رسمیت بشناسند (تازه در صورتی که فرآیند تولید آن شفاف یعنی قابل بازرسی شود) و فشار بیاورند تا بقیه را تعطیل کند! این بدان‌معنا است که ایران را از داشتن موشک‌هایی با بُرد بیشتر از ۳۰۰ کیلومتر منع کنند. بله! ۳۰۰ کیلومتر.

نویسندگان این گزارش، ارزیابی خود را از نیت ایران در طراحی هریک از موشک‌های موجود ارائه کرده‌اند تا به ایالات متحده و متحدانش بفهمانند باید بر از بین بردن کدام موشکها تمرکز کنند و کدامیک از این موشک‌ها از نظر میزان تهدید هسته‌ای، اهمیتی ندارند.

در بخش جمع‌بندیِ گزارش «اندیشکده بین‌المللی مطالعات راهبردی» تاکید شده است موشکهای بالستیک بخش مهمی از موضع بازدارندگی ایران به شمار می‌رود  و باتوجه به اهمیت این برنامه برای توان دفاعی ایران در غیاب جنگنده‌های قدرتمند، نباید انتظار داشت ایران به صورت داوطلبانه از برنامه موشکی‌اش دست بکشد، حتی اگر با رفع تحریمهای سازمان ملل متحد، ایران به هواپیماهای پیشرفته دست پیداکند. این بدان معنا است که آمریکا باید به فکر اهرم‌هایی برای فشارِ کارساز بر ایران باشد.

دانلود گزارش جدید اندیشکده IISS پیرامون موشک‌های ایران. این اندیشکده با سابقه‌ای ۶۰ ساله بر بازدارندگی موشکی و کنترل تسلیحات تمرکز دارد.

این تحقیق را «مایکل المن» Michael Elleman و «مارک فیتزپاتریک» Mark Fitzpatrick انجام داده‌اند که هر دو از کارشناسان برجسته آمریکایی در حوزه تسلیحات و برنامه های هسته‌ای هستند. پیشنهاد آنها برای تکرار تجربه برجام که به نظر غربی‌ها برای محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران موفق بوده، بسیار بی‌شرمانه است اما تخصص آنها ما را بر آن داشت تا برخی اشارات قابل استناد آنها را در این گزارش بیاوریم:

۱- ایران دارای بزرگترین و متنوع‌ترین سامانه موشک بالستیک در خاورمیانه است.

۲- طبق تعریف رژیم کنترل فناوری موشکی (MTCR) که موشک‌هایی با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر و قادر به حمل کلاهکی ۵۰۰ کیلوگرمی متناسب با توانمندی نظامی هسته‌ای طراحی شده‌اند، تولید ۸ مورد از ۱۳ سامانه کنونیِ موشک بالستیک ایران بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ممنوع است و با استفاده از همین تعریف نیز آزمایش موشکی قدر، خرمشهر و سامانه پرتاب سیمرغ را طی دو سال گذشته از سوی نمایندگان کشورهای غربی در سازمان ملل به مثابه نقض قطعنامه ۲۲۳۱ محکوم شد.

اما اولاً در این قطعنامه آمده که موشک‌ها باید «با نیت امکان حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده باشد» و چین و روسیه از اعضای دائم شورای امنیت چنین مسأله‌ای را در مورد موشک‌های ایران رد می‌کنند، ثانیاً MTCR یک پیمان بین‌المللی نیست که برای اعضایش الزام‌آور باشد، چه برسد به ایران.

۳- در بخشی از این گزارش با توجه به تنوع و سرعت پیشرفت سامانه‌های موشکی ایران آمده است حتی اگر بتوانیم برد موشک‌های ایران را به ۲۰۰۰ کیلومتر محدود کنیم، تهدید موشکی ایران تنها شامل خاورمیانه و حاشیه محدودی از اروپا می‌شود و آمریکا نیز از آن خلاصی می‌یابد.

۴- طبق قطعنامه ۲۲۳۱ ایران از صادرات تسلیحات خودداری کند. وقتی دسامبر ۲۰۱۷ میلادی موشکی از سوی حوثی‌های یمن به فرودگاه بین‌المللی عربستان شلیک شد که به نظر می‌رسید موشک ایرانی «قیام» باشد، «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل ایران، را به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و همچنین ۲۲۱۶ (که فروش سلاح به یمن را ممنوع کرده است) متهم کرد. ایران اساساً فروش هر نوع سلاح به یمن را تکذیب کرد. نکته اینجا است که گزارش کارگروه تخصصی سازمان ملل در ژانویه ۲۰۱۸ میلادی نیز به این جمع‌بندی اشاره می‌کند که چرا ایران «از دستیابی حوثی‌ها به موشک‌های ایرانی جلوگیری نکرده است» و نتوانست تأیید کند که «ایران چنین تسلیحاتی را در اختیار یمن قرار داده است».

۵- برخلاف ابراز نگرانی مقامات غربی از سامانه‌های پرتاب فضایی ایران، تا کنون هیچ کشوری در جهان این سامانه‌ها را به موشک بالستیک دوربرد تبدیل نکرده است. نیازمندی‌های عملیاتیِ این دو سامانه، مؤلفه‌های عملکردی و مسیر پرواز آن دو «بسیار متفاوت» است.

۶- سامانه‌های موشک بالستیک ایران برای تهران از نظر «ایجاد بازدارندگی و دفاع از خود» حائز اهمیت است، نه تهاجم به دیگران.

جمع‌بندی

این گزارش رسماً‌ مذاکره پیشنهاد برای برجام موشکی داده است، با همان استدلالی که اوباما وارد مذاکره با ایران شد. باراک می‌گفت اگر می‌توانستم همه پیچ و مهره‌های تأسیسات هسته‌ای را باز کنم، این کار را می‌کردم اما چون نمی‌توانم از طرق دیگر وارد می‌شوم. فشار، به علاوه مذاکره در کنار ایجاد فضایی که تصمیم‌سازان یران احساس کند «به رسمیت‌ شناخته‌شدن» اصل توانمندی از سوی جامعه جهانی می‌تواند یک امتیاز باشد، راهبردی بود که او با هدف محدوسازی بخش‌هایی از فناوری هسته‌ای استفاده کرد و حالا نیز عیناً در این گزارش پیرامون فناوری موشکی و فضایی ابراز شده است: موشک‌های کوتاه‌برد و سامانه‌ پرتاب فضایی ایران را به رسمیت بشناسید و همزمان با پیشنهاد مذاکره فشار بیاورید تا بقیه را تعطیل کند! حالا اگر شهاب یک و دو نیز در دست ایران بماند، اشکال ندارد!

اما ما مطمئنیم که تصمیم‌سازان ایران می‌توانند با اتکا به ملت به اندیشکده بریتانیایی و مقامات واشنگتن ثابت کنند که نه فقط حذف کامل توان موشکی و فضایی ایران، بلکه حذف یک جزء کوچک از آن نیز «یک هدفِ دست‌نیافتنی» است. بازی تمام شده است.