سرویس جهان مشرق - امروزه استفاده از تولیدات چندرسانه‌ای مانند تصویر و ویدئو در رسانه‌ها به‌ویژه شبکه‌های سایبری (مجازی) بخش بزرگی از جنگ اطلاعاتی میان کشورها را در بر می‌گیرد؛ تصاویر ماهواره‌ای یکی از این ابزارهای جنگ اطلاعاتی است که اخیرا استفاده آن در رسانه‌ها افزایش یافته و این تصاویر، همیشه برای اثبات یک واقعیت منتشر نمی‌شوند، بلکه گاهاً برای فریب افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از آخرین موارد استفاده شبکه خبری آمریکایی فاکس‌نیوز از تصاویر ماهواره‌ای علیه ایران بود که بعد از مدتی تکذیب شد.
بیشتر بخوانید:
پیش‌دستی رسانه‌ای ائتلاف تهران-مسکو در انتشار یک خبر/ از «آل‌سورس آنالیسیس» چه می‌دانید +عکس
**اصل ماجرا چه بود؟
پایگاه اینترنتی شبکه فاکس‌نیوز، نهم دی ماه امسال در خبری «اختصاصی» تحت عنوان «تصاویر جدید ماهواره‌ای از تأسیس یک پایگاه دیگر در سوریه توسط ایران حکایت دارند[۱]» مدعی شد که ایران پایگاهی را در سوریه تأسیس کرده است. پاراگراف اول این خبر نیز بدون کوچک‌ترین نشانه از «تردید» یا «احتمال اشتباه» از این قرار است: «به گزارش منابع اطلاعاتی غربی، ایران یک پایگاه نظامی دائمی دیگر را خارج از [و در نزدیکی] پایتخت سوریه، تمام و کمال و مجهز به آشیانه‌هایی برای انبار موشک‌هایی ساخته است که می‌توانند سرتاسر اسرائیل را بزنند.»
اولاً لازم به ذکر است که اشاره فاکس‌نیوز به «یک پایگاه دیگر» مبتنی بر ادعایی است که ۱۰ نوامبر سال ۲۰۱۷ (۱۹ آبان ۹۶) بی‌بی‌سی آن را مطرح و طی آن ایران را به ساخت یک پایگاه نظامی در منطقه «جبل‌الشرقی» واقع در جنوب دمشق متهم کرده بود. فاکس‌نیوز در حالی به این ادعا «استناد» کرده است که خود بی‌بی‌سی حتی در عنوان خبر خود نیز از واژه «ادعا» استفاده کرده بود[۲] تا احتمالاً در صورت ثابت شدن خلاف این ادعا، بتواند از مسئولیت آن شانه خالی کند. علاوه بر این، استفاده از عبارت‌هایی مانند «پایگاه دائمی» (عبارتی که سران رژیم صهیونیستی آن را در توصیف هر نوع حضور نظامی ایران در سوریه، بسیار جدی می‌گیرند) نیز نشان می‌دهد فاکس‌نیوز از انتشار این خبر اهداف خاصی را دنبال می‌کرده است.
بیشتر بخوانید:
تکمیل فرودگاه نظامی آمریکا در شمال سوریه + تصاویر ماهواره‌ای
**تحریک رژیم صهیونیستی توسط فاکس‌نیوز
واضح‌ترین نشانه از استفاده ابزاری فاکس‌نیوز از تصاویر ماهواره‌ای منتشرشده برای بهره‌برداری‌های خاص، در عبارت «موشک‌هایی که می‌توانند سرتاسر اسرائیل را بزنند» نهفته است. به نظر می‌رسد تجربه حمله قبلی به خاک سوریه توسط رژیم صهیونیستی، فاکس‌نیوز را بر آن داشته تا با انتساب نقطه‌ای دیگر در این کشور به نیروهای نظامی ایران، این رژیم را به حمله مجدد به سوریه تشویق و تحریک کند؛ موضوعی که به صراحت در گزارش فاکس‌نیوز نیز به آن اشاره شده است: «(ایران) پایگاهی شبیه به پایگاه افشاشده در این تصاویر جدید ماهواره‌ای، سال گذشته در جنوب دمشق ساخته و سپس در ماه دسامبر با موشک‌های زمین به زمین اسرائیلی نابود شد».
جالب‌تر، این‌که بی‌بی‌سی در گزارش خود درباره حمله رژیم صهیونیستی به این پایگاه سوری، باز هم اشاره‌ای مستقیم به «ایرانی» بودن آن نکرده، بلکه آن را یک «پایگاه سوری» توصیف کرده بود[۳].
فاکس‌نیوز که به نزدیکی به جمهوری‌خواهان[۴] و حتی شخص ترامپ[۵]، عشق به رژیم صهیونیستی[۶] و تندروی در روی‌کردهایش شهرت دارد، در پاراگراف دوم گزارش خود درباره «پایگاه جدید ایران در سوریه» می‌نویسد: «تصاویر ماهواره‌ای اختصاصی [ثبت‌شده توسط] «ایمِج‌سَت‌اینترنشنال» (ImageSat International) که به دست فاکس‌نیوز رسیده‌اند، چیزی را نشان می‌دهند که به نظر می‌رسد یک پایگاه جدید ایرانی در ۸ کیلومتری شمال غربی دمشق باشد که توسط نیروی قدس (بازوی عملیات‌های ویژه سپاه پاسداران) اداره می‌شود. این تصاویر دو آشیانه سفیدرنگ جدید را نشان می‌دهند که هرکدام حدوداً ۳۰ متر در ۲۰ متر هستند و برای انبار موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد مورد استفاده قرار می‌گیرند.»
گزارش فاکس‌نیوز در حالی منتشر شد که تنها چند ساعت بعد، «آویگدور لیبرمن» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی صراحتاً این گزارش را رد کرده و حتی آن را به تمسخر گرفت. لیبرمن پس از آن‌که با سؤالاتی درباره تحلیل فاکس‌نیوز از تصاویر ماهواره‌ای ایمج‌ست مواجه شد، در مصاحبه‌ای با «رادیو اسرائیل» گفت: «هر گزارشی را که در رسانه‌ها، حتی رسانه‌ای محترم مانند فاکس، منتشر می‌شود، به عنوان یک واقعیت قطعی نپذیرید[۷].»
چنان‌که اشاره شد، فاکس‌نیوز احتمالاً بیش از آن‌که به دنبال افشای واقعیت باشد، به دنبال تحریک رژیم صهیونیستی علیه ایران است؛ تلاشی که این شبکه آمریکایی در آن از خود صهیونیستها هم جلو زده است. خود لیبرمن اگرچه دشمن ایران [۸] و به شدت نگران حضور نظامی جمهوری اسلامی در سوریه است[۹]، اما در عین حال (حتی بر خلاف ادعاهای نتانیاهو[۱۰]) اذعان می‌کند که صرف‌نظر از تعدادی متخصص و مستشار، تهران هیچ نیروی نظامی‌ای در سوریه ندارد[۱۱]. با این وجود، به نظر می‌رسد فاکس‌نیوز تنها رسانه‌ای نیست که از تصاویر ایمج‌ست سوءاستفاده کرده است.
بیشتر بخوانید:
ایران در آستانه دست‌یابی به فناوری نظامی هوش مصنوعی و «یورش فوجی» +عکس و فیلم
**تصاویر ایمج‌ست و تحلیل‌های مختلف
ایمج‌ست در تصاویری که از پایگاه ارتش سوریه منتشر کرده، دو ساختمان جدید در جبل‌الشرقی و هم‌چنین ساختمان دیگر در شهر الکسوه را «آشیانه» های نظامی شناسایی کرده است، اما این در حالی است که همین کمپانی، نوامبر سال ۲۰۱۶ وقتی تصاویر ماهواره‌ای این پایگاه را منتشر کرد، ساختمان قدیمی‌تر را (که در الکسوه واقع بود و سال ۲۰۱۷ در حمله رژیم صهیونیستی از میان رفت) نه به عنوان یک آشیانه، بلکه صرفاً «احتمالاً مسجد یا سالن غذاخوری» معرفی نموده بود[۱۲]. از سوی دیگر، بی‌بی‌سی در گزارش خود درباره همین پایگاه اشاره کرده بود که تحلیلگران فکر نمی‌کنند که این ساختمان برای انبار موشک یا سلاح‌های بزرگ دیگر طراحی شده باشد، بلکه معتقدند این ساختمان، سرباز و وسایل نقلیه را در خود جای داده است.
نکته مشکوکی هم در این‌باره وجود دارد: کمپانی ایمج‌ست نه تنها تا کنون هیچ توضیحی درباره دلیل تغییر ارزیابی‌اش درباره ماهیت ساختمان مورد بحث درون پایگاه نظامی ارتش سوریه نداده است، بلکه نماینده این کمپانی تلاش کرد انتشار این اطلاعات ضد و نقیض را کم‌اهمیت نیز جلوه بدهد. وی در پاسخ به سؤالی درباره این موضوع گفت: «ما به هیچ [تشخیص قطعی و] نتیجه‌ای نرسیده‌ایم، بلکه صرفاً این تصاویر را منتشر می‌کنیم.» نماینده ایمج‌ست در حالی ادعا می‌کند این کمپانی «معین [و ادعا] نکرده که ساختمان یک آشیانه موشکی است» که شمار زیادی از رسانه‌های بین‌المللی با استناد به تصاویر ثبت و منتشرشده توسط این کمپانی، ایران را به ساختن پایگاه نظامی در سوریه متهم کرده‌اند.
آن‌چه اقدام ایمج‌ست را بیش از پیش مغرضانه جلوه می‌دهد، تحلیل برخی کارشناسان صهیونیست نیز هست. این کارشناسان معتقدند اگرچه هنوز به طور قطعی مشخص نشده است که این ساختمان‌ها ارتباطی با ایران داشته باشند، اما دیر یا زود حمله‌ای دوباره به این پایگاه صورت خواهد گرفت و به رژیم صهیونیستی نسبت داده خواهد شد. از جمله، «آموس یادلین» رئیس سابق اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی و مدیر کنونی اندیشکده «مؤسسه مطالعات امنیت ملی» تل‌آویو می‌نویسد: «عقربه‌های ساعت دارند [به سوی حمله بعدی ارتش رژیم صهیونیستی به پایگاه ارتش سوریه در منطقه جبل‌الشرقی] جلو می‌روند. میان انتشار تصاویر ماهواره‌ای از سایت قبلی [نظامی] ایرانی و حمله به آن سایت بیست روز فاصله بود.»
بیشتر بخوانید:
**ایمج‌ست چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
کمپانی ایمج‌ست[۱۳] یک کمپانی ارائه‌دهنده خدمات تصویر و تحلیل ماهواره‌ای مستقر در تل‌آویو است[۱۴]. این کمپانی صهیونیستی، ۵ دسامبر سال ۲۰۰۰ اولین «ماهواره دیده‌بانی زمین از راه دور[۱۵]» خود موسوم بهEROS A [۱۶] (ساخته صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی) را با استفاده از یک پرتابگر استارت-۱ روسی به فضا پرتاب کرد و به این ترتیب، به اولین کمپانی غیرآمریکایی تبدیل شد که یک ماهواره دیده‌بانی زمین[۱۷] را برای ثبت تصاویر با دقت و تفکیک بالا (High Resolution) برای اهداف «تجاری» به فضا می‌فرستاد[۱۸]. ماهواره‌های دیده‌بانی زمین تفاوتی با ماهواره‌های جاسوسی ندارند، جز این‌که هدف از ارسال آن‌ها به فضا، کاربردهای غیرنظامی بیان می‌شود. ایمج‌ست ۲۴ آوریل سال ۲۰۰۶ دومین ماهواره خود تحت عنوانEROS B [۱۹] را نیز به فضا فرستاد و قصد دارد سومین ماهواره خود، EROS C را نیز سال ۲۰۱۹ به مدار زمین ارسال کند.
جالب است بدانید، ایمج‌ست در کنار چندین و چند کمپانی صهیونیستی دیگر در المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو در برزیل نقشی اساسی ایفا کرد. علاوه بر اپلیکیشن اسرائیلی «موویت» (Moovit) که با همکاری «اوبر» حمل‌ونقل عمومی تماشاگران المپیک را در برزیل به عهده داشت، با «لایویو» (LiveU) که انتشار آنی و زنده فیلم از ریو را (مانند جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۱۴ در برزیل) برای هواداران به ارمغان آورده بود، «رایدآن» (RideOn) که فناوری «واقعیت افزوده» را در اختیار اسکی‌بازان المپیکی قرار داد، «موشنایز» (Mothinize) که تمرینات کایاک‌سواران در المپیک را مدیریت می‌کرد و البته «سیستم‌های امنیتی و دفاعی بین‌المللی» (ISDS) که تأمین‌کننده رسمی امنیت در المپیک ریو بود (چنان‌که در المپیک‌های قبلی نیز در تأمین امنیت نقش داشت) ارتباط داشت؛ ایمج‌ست در واقع تأمین امنیت بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ را از فضا به عهده داشت[۲۰].
به نظر می‌رسد ایمج‌ست با سوءاستفاده از فناوری تصاویر ماهواره‌ای در مواردی مانند پایگاه ارتش سوریه، قصد کمک به تأمین منافع جنگ‌طلبانی مانند فاکس‌نیوز و عوامل آن و البته ایفای نقش در جنگ نرم علیه ایران و محور مقاومت را دارد. استفاده از تصویر در دنیای امروز راهی بسیار مؤثر برای متقاعد کردن و/یا فریب دادن افکار عمومی بین‌المللی است و استفاده از چنین فناوری‌هایی برای دست‌یابی به اهداف جنگ‌طلبانه، روشی خطرناک است که به نظر می‌رسد اکنون علاوه بر دولت‌ها در اختیار نهادهایی مانند شبکه‌های تلویزیونی و خبرگزاری‌ها نیز قرار گرفته است. همین مسئله، بار دیگر ضرورت توجه به خطرات رواج روزافزون استفاده از فناوری‌های نوین برای اهداف سیاسی و لزوم طراحی راه‌های مقابله مؤثر با سوءاستفاده از این فناوری‌ها یادآور می‌شود.
پی‌نوشت:
۱۸:۵۸ - ۱۳۹۶/۱۲/۱۸
