به گزارش مشرق، از شامگاه سه شنبه که رئیس جمهور آمریکا خروج کشورش از توافق هسته ای را اعلام کرده، مقامات و نهادهای خارجی متعددی به این موضوع واکنش نشان داده اند؛ در این بین همه نگاه ها به اروپا بود تا مشخص شود  چقدر حاضر است پای کار حفظ برجام بیایند. تا این جای کار بیانیه اتحادیه اروپا که با امضای هر ۲۸ کشور عضو این اتحادیه همراه بوده و همچنین بیانیه سران سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان از جمله مهم ترین واکنش ها بود.

بیانیه هایی که اگر چه بر تعهد این قاره براجرای برجام متمرکز است اما فاقد اطمینان بخشی عینی برای شرکت ها، بانک ها و نهادهایی است که می خواهند با ایران مراوده کنند. مثلا دولت‌های انگلیس و آلمان در بیانیه‌هایی جداگانه تصریح کرده‌اند تصمیم‌گیری شرکت‌های این دو کشور برای انجام معامله با ایران بعد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام به خود آن شرکت‌ها بستگی دارد. در عین حال مقام های فرانسوی از انجام هر کاری از سوی اروپا برای حفظ منافع شرکت های اقتصادی این اتحادیه که با ایران مراوده دارند و حتی احتمال شکایت به WTOعلیه آمریکا سخن به میان آورده اند.

نشست سران اروپایی؛ هفته آینده

 به گزارش ایرنا، کشورهای اروپایی در بخشی از بیانیه‎ مشترک خود تصریح کردند: «تا زمانی که ایران به اجرای تعهدات هسته‌ای خود ادامه دهد... اتحادیه اروپا به تعهداتش برای اجرای کامل و موثر توافق هسته‌ای پایبند خواهد بود.» در ادامه این بیانیه آمده است: «رفع تحریم‌های هسته‌ای بخش اساسی از توافق است... اتحادیه اروپا بر پایبندی خود برای تضمین ادامه این روند تاکید می‌کند». 

 در این بیانیه البته هیچ صحبتی از تضمین یا امتیاز خاصی برای ایران نبوده و مشخص نیست در ازای کاهش مزایای ایران از برجام، قاره سبز می خواهد چه اقدامی انجام دهد. همچنین ترزا می، آنگلا مرکل و امانوئل ماکرون در بیانیه جداگانه ای ضمن ابراز تأسف و نگرانی از تصمیم ترامپ تأکید کردند: در هماهنگی با یکدیگر، بر تداوم پایبندی به برجام تاکید می‌ورزیم. رئیس شورای اروپا هم اعلام کرد که سران اروپایی هفته آینده به منظور رایزنی درباره مسائل مورد اختلاف با آمریکا یعنی ایران و مسائل تجاری، در بلغارستان نشست خواهند داشت.

آلمان و انگلیس شانه خالی کردند؟

مرکل صدراعظم آلمان هم ضمن ابراز تاسف از اقدام آمریکا برای خروج از برجام تصریح کرد: ما هر کاری که در حیطه قدرت‌مان باشد انجام می‌دهیم تا توافق هسته‌ای با ایران حفظ شود. وی در عین حال با تاکید بر حفظ برجام دوباره بر آغاز مذاکرات برای گسترده تر کردن حیطه شمول برجام به موضوعات دیگر نیز تاکید کرد؛ موضوعی که ایران قبلا مخالفت خود را با آن اعلام کرده است . این اظهارنظر در حالی است که دولت‌های انگلیس و آلمان در بیانیه‌هایی جداگانه  نیز تصریح کرده‌اند تصمیم‌گیری شرکت‌های این دو کشور برای انجام معامله با ایران بعد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام به خود آن شرکت‌ها بستگی دارد.

این اظهارنظر به نوعی به معنای حمایت نکردن از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های آمریکاست. وزیر خارجه انگلیس علی رغم اعلام این که این کشور با شرکای اروپایی اش برای حفظ توافق هسته ای همکاری می‌کند، گفت که انگلیس و اروپا منتظر جزئیات بیشتر از طرح‌های آمریکا پس از خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران هستند. وزیر امورخارجه فرانسه هم گفت: این پیمان از بین نرفته و همچنان پابرجاست. لودریان در گفت و گو با شبکه رسانه ای 'آر تی ال' لوکزامبورگ افزود: منطق آمریکا مبتنی بر انزواطلبی و یک جانبه است. آمریکا پلیس اقتصادی این جهان نیست. وزیر امورخارجه فرانسه گفت: ما متوجه هستیم که موارد دیگری برای گفت وگو با ایران وجود دارد و آماده ایم برای دستیابی به یک توافق وسیع تر گفت وگو کنیم.

فرانسه : برای حفظ منافع شرکت هایمان به سازمان تجارت جهانی شکایت می کنیم

همزمان رئیس جمهور فرانسه تأکید کرد: اروپا برای محافظت از شرکت های خود درایران تلاش می کند. به گزارش ایرنا، یک مقام ریاست جمهوری فرانسه روز چهارشنبه اعلام کرد که کشورهای اروپایی هر کار ممکن را برای محافظت از منافع شرکت های فعال خود در ایران به اجرا می گذارند. سخنگوی دولت فرانسه  نیز گفته است اگر تحریم های آمریکا منافع کشورش را تهدید کند فرانسه ممکن است از اقدام احتمالی یک جانبه آمریکا علیه شرکت های فرانسوی به سازمان تجارت جهانی شکایت کند.

گاردین : اروپا با مقررات مسدود سازی به داد برجام می رسد

 در این میان گاردین در گزارشی با عنوان اروپا با مقررات مسدود سازی به داد برجام می رسد، نوشت:جک استراو وزیر امور خارجه پیشین انگلیس که ‏به طور گسترده با جناح میانه روی تهران موافق است بر این عقیده است که ممکن است ‏اتحادیه اروپا به تجارت خود با ایران از طریق بلوکه کردن  ( مسدود) تحریم های آمریکا علیه بانک های ‏اروپایی که مشغول تجارت با ایران هستند ادامه دهد.

همچنین این امکان وجود دارد که اتحادیه اروپا ‏قانونی را تصویب کند که تحریم های آمریکا را بر نهادها و شرکت های اروپایی که مشغول تجارت با ایران ‏هستند پوچ و باطل بداند.اتحادیه اروپا در اعتراض به تحریم های ایران و لیبی در سال ۱۹۹۶ که توسط ‏کنگره به تصویب رسیده بود به همین اقدام فوق مبادرت ورزید. به همین منظور اتحادیه اروپا یک «مقررات ‏مسدودسازی» را مبتنی بر این که تحریم های آمریکا که دارای آثار فراسرزمینی هستند اشتباه است، ‏تصویب کردند. بنابراین بانک های اتحادیه اروپا که هیچ منافعی در آمریکا ندارند احتمالا می توانند در مقابل جریمه ‏های گسترده ای که از سوی وزارت خزانه داری آمریکا بر آن ها تحمیل خواهد شد، از خود ‏محافظت کنند.

آمریکا: برای توافق جدید مذاکره می کنیم

در آمریکا اما صحبت ها از آغاز مذاکرات جدید است؛ مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکا به موازات خروج از توافق هسته‌ای، با متحدان اروپایی خود «برای ایجاد یک راه‌حل پایدار، جامع و واقعی درباره تهدید ایران» همکاری خواهد کرد. وزیر خارجه آمریکا در این بیانیه تصریح کرد: ما منافع مشترکی با متحدان خود در اروپا و سرتاسر جهان در جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی داریم. استیون منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا هم گفت هدف دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از بازگرداندن تحریم‌ها، دستیابی به توافق جدید با ایران است.

در اظهاراتی مشابه مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد: ایالات متحده می تواند با همکاری متحدان و هم پیمانانش به یک توافق جدید دست یابد.در بین دیگر کشورهای عضو برجام نیز واکنش ها کاملاً شدید و در محکومیت اقدام رئیس جمهور آمریکا بود. سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا چین با توجه به درخواست ترامپ مبنی بر قطع روابط اقتصادی و تجاری با ایران از شرکت های چینی خواهد خواست که تهران را ترک کنند یا خیر؟ گفت: چین و ایران مبادلات اقتصادی و تجاری خود را همچنان حفظ خواهند کرد و به توسعه روابط اقتصادی خود بدون تخطی از تعهدات بین المللی ادامه خواهند داد.

 گنگ افزود: چین، ایران، اتحادیه اروپا و روسیه مواضع مثبتی در این باره دارند ما موضع عینی، منصفانه و مسئولانه خود را حفظ خواهیم کرد، گفت و گوها و مذاکرات را با تمام طرف ها ادامه خواهیم داد.

پوتین: تصمیم ترامپ، مایه نگرانی عمیق است

رئیس‌جمهور روسیه هم در نشست با اعضای شورای امنیت این کشور، موضوع خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را بررسی کرد و آن را مایه نگرانی عمیق دانست. همچنین وزارت خارجه هند که یکی از شرکای اصلی و خریداران عمده نفت ایران محسوب می شود، در واکنش به خروج آمریکا از برجام تنها به این گفته بسنده کرد که «همه طرف ها باید به روش های سازنده متعهد باشند و مسائل پیش آمده را با احترام به برجام حل و فصل کنند.» وزیر خارجه ژاپن دیگر شریک ایران، با انتشار بیانیه ای ضمن اظهار تاسف از خروج ترامپ از توافق هسته ای ایران اعلام کرد: ژاپن همکاری نزدیک خود را با دیگر کشورها  برای حفظ برجام ادامه خواهد داد.

در اظهارنظری دیگر از سوی شرکای ایران، پائولو جنتیلونی نخست وزیر ایتالیا بلافاصله پس از تصمیم ترامپ در توئیتی با تاکید بر موضع کشورش درباره برجام نوشت: توافق هسته ای با ایران باید حفظ شود. برجام به امنیت منطقه کمک و از اشاعه تسلیحات هسته ای جلوگیری می کند. همچنین اردوغان رئیس جمهور ترکیه گفت: آمریکا بازنده خروج از برجام است زیرا آمریکا خود این توافق را امضا کرده است.

کلینتون: پرداختن به دیگر تهدیدهای ایران سخت شد

مقامات دولت سابق آمریکا هم در موضع گیری های خود خشمگین و ناراحت از اقدام ترامپ، خروج از برجام را خلاف امنیت آمریکا و جهان دانستند. باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا تأکید کرد تصمیم ترامپ در به خطر انداختن برجام یک اشتباه بسیار مهلک است.

به گزارش فارس، وی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: خروج از توافق هسته‌ای با ایران در واقع پشت کردن آمریکا به نزدیک‌ترین شرکای ماست. جان کری وزیر خارجه دولت اوباما هم نوشت: این اقدام اعتبار آمریکا و امنیت این کشور را تضعیف و واشنگتن را منزوی خواهد کرد. هیلاری کلینتون هم که خودش در بنا کردن تحریم های ضدایرانی، نقش زیادی داشت، در واکنش به خروج آمریکا از برجام، در صفحه توئیتر خود نوشت: این اقدام باعث کاهش ضریب امنیت آمریکا و کمرنگ شدن اعتماد به این کشور خواهد شد. با این اقدام، ایران خطرناک تر می شود.

کلینتون با طرح این پرسش که گزینه جایگزین برجام چیست، نوشت: هر کسی که فکر می کند اقدام نظامی و بمباران می تواند پاسخ گو باشد، به شدت در اشتباه است. با خروج از برجام پرداختن به تهدیدهای دیگر نظیر موشک های هسته ای و تروریسم نیز سخت تر خواهد شد.

حمایت عربستان، امارات، بحرین و مصر از تصمیم ترامپ

در بین کشورهای حاشیه خلیج فارس هم عربستان،‌ امارات و به تبع این دو بحرین، بلافاصله بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) با ایران،‌ از آن استقبال کردند.وزارت امور خارجه مصر نیز ضمن متهم کردن ایران به دخالت در امور کشورهای عربی، خواستار حضور کشورهای عربی در هر گفت‌وگویی در آینده درباره منطقه شد. در عین حال وزارت خارجه قطر در واکنش به خروج آمریکا از برجام، تاکید کرد که همه به جز چند کشور با اقدام آمریکا در خروج از برجام با منطق، حکمت و خویشتن داری برخورد کردند.در همین حال وزارت خارجه عُمان با انتشار بیانیه‌ای از پنج طرف دیگر توافق هسته‌ای ایران (برجام) به دلیل پایبندی به تعهدات خود قدردانی کرد.