به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، در پی دستیابی نیروهای مسلح کشورمان به پهپاد شناسایی و جاسوسی آمریکایی آر-کیو-170، گمانه های مختلفی برای چگونگی تسلط ایران بر سامانه های این پرنده و فرود آوردن آن مطرح شد. اساساً یکی از مهمترین دلایل بر عدم نقص فنی این هواپیما و تسلط ولو نسبی بر سامانه هدایت آن بحث عدم بازگشت خودکار این پرنده به مبدأ و همچنین عدم انفجار خود به خود آن در صورت احتمال فرود در منطقه دشمن است.
جدیدترین مطلب پیرامون این ابهامات که تا حدود زیادی با واقعیات موجود تطابق دارد، اختلال در سامانه موقعیت یابی جهانی(GPS)  این پرنده است.
بنا بر مطالب منتشره ایران در قالب دو فرایند قطع ارتباط این پرنده با مرکز هدایت و کنترل و در ادامه اختلال و دادن سیگنال های مدنظر خود به جی پی اس این هواپیما موفق به فرود آوردن آن شده است. در واقع قطع ارتباط این هواپیما با مرکز باعث شده تا هدایت هواپیما به خلبان خودکار منتقل شود و از آن پس هواپیما با اتکا به سامانه های هدایتی خود که شامل چند نوع سامانه است مطابق برنامه های از پیش تعیین شده عمل می کند که می تواند بازگشت به پایگاه، فرود در منطقه امن، ادامه مأموریت، خودانفجاری یا موارد دیگر باشد.
نشریه منتشر کننده این مطلب به نقل از یک متخصص ایرانی مدعی شده است با دادن اطلاعات جغرافیایی غلط به سامانه جی پی اس هواپیمای جاسوسی آمریکایی، این هواپیما با تصور حضور در منطقه امن اقدام به فرود کرده و به دست نیروهای ایرانی افتاده است.
هر چند همچنان چگونگی اطلاع ایران از ورود این پرنده نامشخص است که می تواند هر یک از روشهای استفاده از رادارهای دوربرد کشف کننده اهداف با سطح مقطع راداری کم(نبو، کاستا، مطلع الفجر، کاشف و ...)، رادارهای پسیو(مانند علیم با برد 250 تا 300 کیلومتر)، سامانه های اپتیکی و حرارتی، سامانه های شنود ارتباطات و یا روشهای دیگر باشد اما در این مطلب در پی بازخوانی توانمندی های اعلام شده کشور در خصوص توانایی اخلال در سامانه های جی پی اس و گلوناس(سامانه موقعیت یابی جهانی روسیه) هستیم.
با افزایش توانمندی ماهواره ها، طرح سامانه مکان یابی جهانی به طور امیدوارانه ای پیگیری شده و امروزه آمریکایی ها اولیه کشور دارنده فناوری کامل آن هستند. بالغ بر 28 ماهواره از این سامانه پشتیبانی کرده و گیرنده های آن نه تنها در کاربردهای نظامی بلکه در زمینه های غیرنظامی نیز در کشورهای مختلفی به کار می رود. آمریکایی ها از جی-پی-اس در تمامی هواپیماها، بالگردها، شناورها، نفرات، بمب ها و موشکهای تهاجمی دوربرد خود استفاده کرده و برای مسیر یابی، اطلاع از موقعیت واحدها در صحنه نبرد و کنترل یکپارچه عملیات تا حد زیادی به آن متکی هستند. از طرفی مطالعات خود آنها نشان دهنده آسیب پذیری این سامانه در اثر انواع اخلالهای هدف دار بوده است. سابقه چنین فعالیت هایی حداقل به جنگ عراق بازمی گردد که این کشور با وجود عدم دسترسی به فناوری های روز تلاش کرد تا با اختلال در جی-پی-اس دشمن موشک های آمریکایی را منحرف کند.
از اینرو نقاط ضعف این سامانه برای کشوری چون ایران نیز پوشیده نبوده و با توجه به اتکای دشمن به آن برای دسترسی به راه های مقابله با تلاش شده است.
در همین راستا فرماندهان قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیای ارتش جمهوری اسلامی ایران به مناسبت های مختلف از توانایی اخلال در سامانه آمرکایی جی-پی-اس و حتی اختلال در کارکرد خود ماهواره ها سخن گفتند. در یکی از این موارد در اواسط مهرماه سال جاری از سه دستاورد مهم در زمینه جنگال(جنگ الکترونیک) رونمایی به عمل آمد که یکی از آنها سامانه جدید اخلال جی-پی-اس بود. هر چند این تنها نمونه از این دست نبوده اما به نظر می رسد از انواع قبلی کاملتر و کارآمدتر باشد.

سامانه ای که در تصویر مشاهده می شود اخلالگر جی-پی-اس و گلوناس بوده و از چهار آنتن نزدیک به هم بهره می برد. پیش از این نمونه ای از این سامانه که تنها از یکی از آنتن های فوق بهره می برد معرفی شده بود. از نمونه با چهار آنتن اطلاعات خاصی منتشر نشده است اما سامانه تک آنته قابلیت ایجاد اخلال در گیرنده های نظامی و غیر نظامی در دو باند به صورت مجزا یا همزمان را در محوطه دید مستقیم در شعاع بیش از 200 کیلومتر و با کمینه زاویه 35 درجه دارد. این سامانه با توان خروجی 50 وات برای یک باند یا 25 وات برای دو باند می تواند با برق 220 ولت متناوب یا 12 ولت مستقیم و در دمای 5- تا 50+ درجه سانتیگراد کار کند.

 

قابلیت بکارگیری در فضای باز و بسته، در حالت ثابت و متحرک و امکان ایجاد اخلال در روی گیرنده های نظامی و غیر نظامی به طور همزمان حتی زیر بارش باران از دیگر ویژگی های این سامانه 22 کیلوگرمی است. بدیهی است قابلیت های نمونه جدید رونمایی شده با چهار آنتن باید بیشتر از نمونه توضیح داده شده  باشد.
نمونه دیگری از این سامانه که به صورت قابل حمل توسط نفر ساخته شده هماننده سامانه فوق، در باند 2 تا 20 گیگاهرتز کارکرده، برد عملیاتی 10 کیلومتر و تنها 12 کیلوگرم جرم دارد. این سامانه ابعادی برابر با 12*16*36 سانتیمتر داشته و در دمای 20- تا 60+ درجه سانتیگراد کار می کند و البته ضد آب است.
علاوه بر استفاده از اخلالگرهای فعال، روشهای دیگری نیز برای ایجاد خطا و انحراف در سامانه های موقعیت یابی نیز وجود دارد. در واقع در فضای نبرد امواج روی پارامترهای مختلف می توان فعالیت نمود.
اشاره به توانایی های اعلام شده کشورمان در عرصه ایجاد اخلال در کارکرد این نوع سامانه ها نشان دهنده بخش کوچکی از توانایی کشورمان در جنگ الکترونیک است. بخش دیگری از این توان نیز می تواند ناظر بر خوراندن اطلاعات مورد نظر به گیرنده های جی-پی-اس دشمن باشد که می تواند باعث تلقی حضور در منطقه ای دیگر توسط گیرنده باشد.
رسانه های دنیا به نقل از منابع اطلاعاتی غربی اعلام کرده اند که سابقه ایجاد اختلال در جی-پی-اس پهپادهای آمریکایی و نفوذ در آنها به سال 2008 و در فضای عراق برمی گردد. اما هر چند آمریکایی ها گفته اند تا چند سال دیگر نسل جدید سامانه جی-پی-اس را راه اندازی خواهند کرد اما تا آنزمان متخصصان کشورمان نیز با تلاش های روز افزون همچنان مؤلفه های قدرت دشمن را نه تنها بی اثر کرده بلکه باز هم علیه خود او بکار خواهند گرفت. تصور کنید که با دادن مختصات اماکن استقرار دشمن به موشک ها و بمب ها آنها به سمت خود وی فرستاده شوند و یا هواپیماهای پنهان کار دشمن همچون بی-2، اف-35 و پهپاد رزمی اونجر به سان آر-کیو-170 سنتینل به کمینگاه الکترونیکی ما کشیده شده و مطابق صلاح دید با آنها برخورد شود!