سرویس سیاست مشرق - می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** پرچم آمریکا آتش گرفت، اصلاح طلبان آشفته شدند

روز جمعه اقشار مختلف مردم در سراسر کشور پس از اقامه نماز جمعه علیه مواضع خصمانه آمریکا و عهدشکنی ترامپ در برجام راهپیمایی کردند. راهپیمایان اظهارات سخیف ترامپ را محکوم و مطالبه خود از مسئولان نظام و دولت در مقابله به مثل در خروج از برجام را اعلام کردند.

اما نکته جالب توجه اینجاست که این راهپیمایی باشکوه به صورت هماهنگ توسط روزنامه‌های اصلاح طلب سانسور شد. گویا این روزنامه‌ها از شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» آزرده خاطر شدند! این واکنش تأمل برانگیز که مسبوق به سابقه نیز می‌باشد این سؤال را در افکار عمومی ایجاد می‌کند که این رسانه‌ها نماینده مردم ایران هستند؟! یا سخنگوی ترامپ در ایران؟!

اما قضیه به اینجا ختم نمی‌شود. در هفته گذشته، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در اقدامی نمادین، پرچم آمریکا را در صحن مجلس به آتش کشیدند. این اقدام نمادین از سوی نمایندگان مجلس، آشفتگی و عصبانیت روزنامه‌های اصلاح طلب و برخی اعضای فراکسیون امید را در پی داشت.

در همین رابطه روزنامه شرق در سرمقاله امروز نوشت:

«نمایندگان تندرو مجلس در اقدامی شتاب‌زده پرچم آمریکا را در مجلس به آتش کشیدند».

علاوه بر این، روزنامه ابتکار نیز در سرمقاله امروز با عنوان «بهت ملت از آتش افروختن در خانه سبز خود» به قلم «محمد علی وکیلی» عضو فراکسیون امید مجلس نوشت:

«متاسفانه البته اقدام تعداد کمی از همکاران ما در مجلس، نه مصلحتِ عقل در آن بود و نه با فرهنگ ما سازگار بود. پرچم آمریکا نماد ملی آن کشور است و ربطی به دولت سرکش آن کشور ندارد. بی احترامی به پرچم خلاف منش ایرانی و مروت موکلین است بنابراین موکلین حق دارند نسبت به اقدام همکاران درآتش زدن پرچم معترض و شاکی باشند».

پس از انتخاب ترامپ در آمریکا، مخالفین سیاست‌های او در خاک آمریکا-در اقدامی مسبوق به سابقه- اقدام به آتش زدن پرچمشان کردند! ترامپ اعلام کرد که این افراد باید مجازات شوند اما یک قاضی آمریکایی با استناد به قانون اساسی کشورش حکمی را مبنی بر آزاد بودن آتش زدن پرچم کشور در خاک آمریکا صادر کرد. در گذشته نیز افرادی که خود تبعه آمریکا بودند و حتی در ارتش این کشور شاغل بودند اقدام به آتش زدن پرچم این کشور نمودند که تصاویر آن در فضای وب موجود است! حال سؤال این است که زمانی که مراد ما از آتش زدن پرچم این کشور اعتراض به سیاست‌های خصمانه آمریکاست و قضات این کشور هم این اقدام را توهین به ملت نمی‌دانند «پس چرا برخی کاسه داغ‌تر از آش می‌شوند»!

اصلاح طلبان که حاضر نیستند نازکتر از گل به کدخدا! بگویند، همواره تاکید دارند که باید در مقابل آمریکا ذلیل باشیم و خم به ابرو نیاوریم. جای تعجب و البته تأسف دارد که این جماعت بیشتر از آنکه برای منافع ملی ایران نگران باشند، در جایگاه سخنگوی ترامپ نقض ایفا می‌کنند.

اما درخصوص آتش زدن پرچم آمریکا در مجلس باید گفت، این اقدام، حرکتی نمادین در پاسخ به یاوه گویی های ترامپ بوده است و هیچ اشکالی در این اقدام نمادین مجلس وجود ندارد، اما نباید این نکته مهم را فراموش کنیم که وظیفه مجلس شورای اسلامی بسیار فراتر از این اقدامات نمادین است و نباید واکنش مجلس صرفاً به این اقدام محدود شود. مجلس می‌بایست از جایگاه خود و با اختیاراتی که قانون به این قوه داده است، به به گستاخی آمریکا اقدام متقابل نشان دهد.

متاسفانه در مهرماه سال ۹۴ و در حالی که نمایندگان مجلس حدود ۲۰۰ پیشنهاد برای اصلاح طرح اجرای برجام داشتند، در اقدامی غیرقانونی بدون بررسی این پیشنهادات، مهم‌ترین پرونده سیاست خارجی کشور در کمتر از ۱۵ دقیقه توسط مجلس بسته شد!

علاوه بر این، به رغم هشدارهای کارشناسان پیرامون FATF و خطراتی که برای استقلال و امنیت اطلاعات اقتصادی کشور به همراه دارد، در هفته گذشته در ناباوری با ۱۳۹ رأی موافق، کلیات FATF در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، به عبارتی مجلس در تحریم ارکان مختلف اقتدارآفرین از رئیس‌جمهور آمریکا سبقت گرفت.

مجلس شورای اسلامی در زمان بررسی توافق جامع هسته‌ای «برجام» قانونی با عنوان «قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» تصویب کرد. در بند ۳ این قانون آمده است: «دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت ۲ سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به ۱۹۰ هزار سو افزایش یابد.» این ماده قانونی به وضوح تکلیف دولت در برابر هرگونه نقض برجام را مشخص کرد. وظیفه اصلی مجلس پیگیری برای اجرای تکالیف مشخص شده در قانون موجود توسط دولت است.

** «ایستادن اروپا کنار ایران»، نسخه جدید «امضای کری تضمین است»

متاسفانه رسانه‌های حامی دولت بدون توجه به تجربه برجام و کارنامه اروپا در این توافق، مدعی هستند که اروپا در کنار ایران ایستاده است.

در همین رابطه روزنامه ایران در سرمقاله امروز نوشت:

«پس‌از خروج امریکا از برجام موضعگیری دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای و به‌طور ویژه واکنش اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی به این اقدام حکایت از اراده‌ای منسجم برای حفظ برجام داشت. در این میان کشورهای اروپایی که تا پیش از این سعی داشتند در راستای تأمین نظر رئیس جمهوری امریکا و برطرف کردن بهانه‌های او عمل کنند، یکصدا بر پایبندی ایران به برجام و قرار گرفتن در کنار ایران برای حمایت از این توافق بین‌المللی تأکید کردند».

گفتنی است علیرغم کارنامه سیاه امریکا در اجرای توافقات بین المللی، روزنامه‌های اصلاح طلب و دولتمردان در سال ۹۴ مدعی بودند که «امضای کری (وزیر خارجه اسبق آمریکا) تضمین است و تهران از اجرای برجام اطمینان دارد». نکته قابل توجه اینجاست که چندی بعد مدیرمسئول یکی از روزنامه‌های اصلاح طلب اعتراف کرد که برای عبور از سد افکار عمومی، برجام را بزک کردیم!

همراهی اروپا با آمریکا حتی مورد اذعان رسانه‌های حامی دولت نیز قرار گرفته است.

در همین رابطه روزنامه قانون در روزهای گذشته در مطلبی نوشته بود: «به‌نظر می‌رسد که به‌دلیل جایگاه آمریکا در مناسبات سیاسی و اقتصادی دنیا، اهمیت حضورش در برجام بیش از پنج کشور اروپایی باشد. آمریکا با تحریم‌های اولیه و ثانویه‌ای که علیه ایران اِعمال خواهد کرد، می‌تواند برجام را خالی از محتوا کند... بعید می‌دانم که اروپا توان جبران تعهدات آمریکا را داشته باشد. دیگر آنکه اروپا تا کنون نیز با تردید اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران می‌کرد زیرا به هر حال میان ایران و آمریکا وابستگی بیشتری به آمریکا دارد. باید خاطر نشان کرد که فرانسه و انگلستان نیز در مقام عمل چندان به برجام وفادار نبوده‌اند».

لازم به ذکر است که در روزهای گذشته آلمان و انگلیس علی‌رغم اعلام حمایت ظاهری از برجام در اقدامی متناقض تاکید کردند که همکاری شرکت‌های این دو کشور با طرف‌های ایرانی به تصمیم خودشان بستگی دارد. در همین رابطه دولت‌های انگلیس و آلمان در بیانیه‌هایی جداگانه تصریح کرده‌اند تصمیم‌گیری شرکت‌های این دو کشور برای انجام معامله با ایران بعد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام به خود آن شرکت‌ها بستگی دارد. وزارت خزانه‌داری انگلیس در بیانیه‌ای تصریح کرده است: اینکه شرکت‌های انگلیس چه واکنشی به تحریم‌های آمریکا نشان بدهند یک مسئله تجاری و حقوقی مربوط به آن شرکت است. دولت آلمان هم در بیانیه‌ای در مواضع مشابه گفته باید منتظر ماند و دید آیا شرکت‌هایی که در آمریکا فعالیت می‌کنند در صورت تجارت با ایران بایستی نگران باشند یا خیر.

** قراردادهای خرید هواپیما پرید!

روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:

«در حالی که عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی پیش از این‌بارها اعلام کرده بود که موضوع غرامت در قراردادهای هوایی ایران با غول‌های جهان قید شده است اما اصغر فخریه کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در تازه‌ترین اعلام نظر خود این موضوع را رد کرده و اعلام کرده است که خروج از برجام را در قراردادهای خرید هواپیما پیش‌بینی نکرده بودیم و قرارهم نبود که چنین پیش‌بینی داشته باشیم».

در روزهای گذشته، مقامات آمریکایی اعلام کردند که مجوزهای صادر شده برای فروش هواپیما به ایران را لغو خواهند کرد.

مقامات دولت روحانی وعده کرده بودند که با توسل به برجام، موانع خرید هواپیماهای خارجی را برمی‌دارند ولی بنابر اذعان مسئول مستقیم این خریدها، ابتدایی‌ترین پیش‌بینی‌ها یعنی احتمال برهم خوردن برجام از سوی دولت پیش‌بینی نشده است. این سوءمدیریت در شرایطی رخ داده که بارها منتقدان درباره سابقه بدعهدی آمریکایی‌ها هشدار داده بودند، اما دولت منتقدان را به عناوین مختلف تخریب می‌کرد.

روزنامه قانون در روزهای گذشته در مطلبی با عنوان «ایرباس و بوئینگ در مه!» نوشته بود: «قراردادهای خرید هواپیما که میان شرکت‌های ایرباس و بویینگ با ایران منعقد شده بود، حالا با خروج آمریکا از برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ چراکه هر کدام از این شرکت‌ها برای فروش و تحویل هواپیما به ایران باید مجوزهایی از سوی اوفک دریافت کنند که با خروج آمریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها از سوی این کشور بر ایران به طور حتم چنین مجوزهایی از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا صادر نخواهد شد. در همین راستا استیون منوچین وزیر خزانه داری آمریکا گفته است که مجوزهای دو شرکت بویینگ و ایرباس برای فروش هواپیمای مسافربری به ایران لغو خواهد شد».

روزنامه شرق چندی پیش در گزارشی با عنوان «تجربه نداشتیم، مذاکرات به مشکل برخورد» نوشته بود: «ترامپ...راه ترساندن سرمایه‌گذاران برای همکاری با ایران را در پیش گرفت و برهمین‌اساس بود که تقریباً تمامی مبادلات بانکی و مالی ایران با بانک‌های جهانی تحت‌الشعاع قرار گرفته و به حالت تعلیق درآمد؛ همان موضوعی که بارها از سوی کارشناسان در قامت نبود یک فرد مذاکره‌کننده آشنا به مسائل مالی و اقتصادی در تیم مذاکره‌کننده مطرح شده بود.»

این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشته بود: «چالش فاینانس برای خرید هواپیماهای ایرانی و نبود تضمین دولتی برای این هواپیماها، سبب شد تا از مشاور وزیر راه درباره چرایی اشکال در روند مذاکرات فاینانس بپرسم. سلامی در پاسخ، به نکته مهمی اشاره می‌کند: "از آنجا که در ایران تجربه زیادی در این زمینه وجود نداشته و دولت هم قرار نیست تأمین فاینانس را تضمین کند و بناست ایران‌ایر، فاینانس‌ها را تضمین کند، کمی با مشکل روبه‌رو شده‌ایم"...ایرباس و بویینگ...بانک‌هایی را می‌خواهند که از اعتبار بین‌المللی برخوردار باشند و واسطه شوند و پیداکردن چنین بانک‌هایی در شرایط کنونی سخت است».

علاوه بر این چندی پیش «احمد خرم» وزیر راه دولت اصلاحات گفته بود: «مسیر فعلی که دولت برای خرید هواپیما پیش گرفته مسیر درستی نیست...این روش، روشی است که مورد پسند دلالان و سوداگران خرید هواپیماست».

«اصغر فخریه کاشان» قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی نیز در ماههای گذشته گفته بود: «متأسفانه شرکت‌های سازنده قطعات هواپیما و تجهیزات هوایی زیادی هستند که به‌دلیل ترس و وحشت از تحریم‌ها و جرائم آمریکا حاضر نیستند به آسانی به ایران قطعه بفروشند. در نتیجه شرکت‌های هواپیمایی ایران نمی‌توانند به موقع قطعات مورد نیاز ناوگان خود را تأمین و تعویض کنند».

آمریکا از اولین روز اجرای برجام- دی ماه ۹۴ در دولت اوباما- برجام را نقض کرد و این عهدشکنی تا به امروز- در دولت ترامپ- نیز ادامه پیدا کرد. اکنون واشنگتن در جایگاه متهم قرار دارد و باید درخصوص عهدشکنی‌های آشکار خود پاسخگو باشد، اما این کشور با همراهی کشورهای اروپایی عضو ۱+۵ در جایگاه شاکی نشسته و با اجرای ترفند «پلیس خوب-پلیس بد» در پی تعمیم برجام به دیگر مولفه‌های قدرت ایران و امتیازگیری از کشورمان است.