به گزارش گروه فرهنگ و هنر مشرق، محبوبیت شبکه‌های اجتماعی به ‌قدری افزایش یافته است که کارشناسان می‌گویند به کمک آنها می‌توان رفتار و عملکرد یک جامعه را تغییر داد، موفقیت هرچه بیشتر کسب‌ و کارها را موجب شد، فروش یک محصول خاص را بیشتر کرد، نحوه فعالیت یک برند در بازار جهانی را بهبود بخشید و به عبارت دیگر سمت و سوی فعالیت در دنیای واقعی را در دست گرفت.

در این بین اینستاگرام یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در میان کاربران فضای مجازی به شمار می‌رود که در شبکه اجتماعی در ماه سپتامبر سال گذشته ۲۰۱۷ میلادی به رکوردی بی‌سابقه در میان شبکه‌های اجتماعی دست یافت و آن هم جای دادن بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال در ماه بود و ایران نیز با داشتن بیش از ۲۴ میلیون کاربر فعال در ماه، در رتبه هفتم این رده بندی و فهرست ده‌گانه قرار گرفته است.

یکی از مباحث مهم در حوزه نشر آموزه های دینی، استفاده صحیح از فضای مجازی برای ترویج و تبلیغ مفاهیم و پیام های قرآن کریم در بین جوانان و نوجوانان است.

در این بین صفحات فضای مجازی مملواز پیج هایی که  یا عنوان قرآن را بدوش می کشند و یا صفحات قرآن را منتشر کرده و یا آیه ای از قرآن را بصورت عکس نوشته برای جذب مخاطب استفاده  اما نکته ای قابل ملاحظه کاربردی کردن قرآن در زندگی روزمره و داشتن یک سبک زندگی قرآنی است که نمود آن را میتوان با عکس ، نوشته و یا هرچیز دیگری در این شبکه اجتماعی به نمایش گذاشت.

محمدرضا جوان آراسته یکی از فعالین این عرصه با آدرس @mrarasteh با سی هزار فالوئر است که  از سال گذشته هر روز در پیج خود به گسترش فرهنگ قرآنی و سبک زندگی  برمبنای قرآن پرداخته است.

در همین راستا نیز به مناسبت ماه مبارک رمضان با ارائه مضامین قرآنی در پیج خود و ارتباط با یکی ناشران و مترجمان قرآن که بصورت ساده و روان این کتاب آسمانی را ترجمه کرده بود توانست ۵۰۰ جلد از قرآن کریم را با ارائه تخفیفی مناسب در معرض فالوئرهای خود قرار داده و زندگی قرآنی را در این فضای مجازی گسترش دهد.

بر همین اساس این فعال فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص فعالیت هایی اخیر در پیج خود گفت: بواسطه یکی از دوستان من توانستم  مترجم آن قرآن که بسیار سده و روان و ساکن مشهد بود پیدا کنم و در صحبتی به ایشان اعلام کردم که ماه رمضان فرصت مناسبی برای مطالعه عمیق قرآن است و از آنجایی که لازمه مطالعه قرآن ترجمه روان و قابل فهم است و این ویژگی را ترجمه وی دارا می باشد میتوان همه افراد را به خواندن قرآن دعوت کردتا علاوه بر متن عربی تاملی نیز در معنای فارسی آن داشته باشند.

 آراسته ادامه داد: با صحبتی که با ایشان صورت گرفت بیشترین تخفیف برای ارائه قرآن ها لحاظ شد.با توجه به اینکه انتشارات این قرآن در تهران بوده است و چاپ آن نیز به اتمام رسیده بود اما چند روز قبل از آغاز ماه مبارک قرآن ها  تجدید چاپ شدند و ما فعالیت خود را در فضای مجازی آغاز کردیم.ابتدا بصورت لایو برای مخاطبین خود اعلام کردیم که قرآنی با مشخصات و ترجمه روانی وجود دارد و ما پیشنهاد می کنیم برای استفاده در ماه رمضان  نه تنها متن عربی آن را خوانده بلکه ترجمه فارسی آن را نیز مطالعه کنند.

این فعال فضای مجازی در ادامه افزود: از همان روز اول نیز از افراد خیر کمک گرفتم نتیجه همکاری مترجم این قرآن و همکارانشان و افراد خیر این شد که  قرآن نیم رقعی با هدیه ۲۴ هزار تومان فراهم شد با اینحال قیمت عمده توسط ناشر برای کسی است که ۱۰۰ جلد بصورت یکجا خریده اما  این قرآن از سرتاسر ایران بصورت رایگان ارسال میشد و زحمت بسیاری برای ناشر داشت که هیچ کدام در موقع خرید محاسبه نشد.

آراسته با اعلام اولین تجربیات خود افزود: اولین استوری را که گذاشتم و اعلام کردم  این قرآن فراهم شده و افرادی که مطالعه و خواندن قرآن را دوست دارند میتوانند با شماره دفتر تماس حاصل کنند، خودم حدس نمیزدم که این میزان از استقبال روبرو شویم بهر حال همگی در ماه مبارک رمضان قرآن می خوانند و اینکه مخاطبین ندیده خود را قانع کنیم این قرآن به جهت کیفیت ترجمه متفاوت است سخت بود.

وی با اشاره به استقبال غیر قابل پیش بینی اظهار داشت: این فعالیت و طرح آغاز شد و استقبال خیلی بیشتر از آنچیزی بود که انتظارش را داشتم و از آنجایی که این طرح برای تمام مخاطبین اینستاگرام از هر قشر و سنی بود، قیمت را پایین آوردیم  تا همه فعالین مجازی بتوانند از آن بهره ببرند. درحالیکه هنوز هم تقاضا وجود دارد معتقدم که اگر این تخفیف نبود نمیخریدند و باهمین چند هزار تومان انگیزه سازی شد.

هیچ گونه سفارشی از سوی ناشر و مترجم جهت تبلیغ این مصحف نداشتم

وی با تاکید بر اینکه این خلاقیت در فضای مجازی بدون سفارش مترجم و یا ناشر بوده است ادامه داد: من قرآن را برای خودم و خانواده ام به قیمت بدون تخفیف خریده ام  و  کسی را از سوی ناشر نمی شناسم که به من سفارش داده باشد و  خودم راه تعامل با مترجم این کتاب را باز کردم و بواسطه لذتی که  از خواندن قرآن بردم خواستم این لذت را به همه دوستانی که فضای مجازی با بنده همراه هستند برسانم. اگر سود و منفعتی هم باشد ترجیح می دهم از خداوند بگیرم تا ناشر و هیچ گونه سود اقتصادی و منفعت مالی پشت این حرکت برایم نبوده است  در حالیکه بخش زیادی از زمان من را نیز برای هماهنگی های لازم و پاسخ به دایرکت ها در اینستاگرام گرفته بود.

این فعال قرآنی در فضای مجازی با اشاره به دلایل انتخاب این مصحف تاکید کرد: قرآن که متن عربی آن یکی است و اختلاف قرآن ها در نحوه ترجمه آن است بعضی از آنها با ترجمه و بعضی دیگر بی ترجمه و ترجمه های فارسی خوبی نیز در بازار است. من سال قبل که مجموعه روزانه با قرآن ها را هر روز استوری میگذاشتم با ترجمه آیت الله مشکینی میگذاشتم  که ترجمه خوبی هم بود. 

وی در خصوص ترجمه این قرآن افزود: هیچ ترجمه ای تا بحال از قرآن انجام نشده است که به خودی خود یک متن فارسی روان باشد و همه ترجمه ها پایبندی زیادی به واژگان قرآنی دارند و دنبال این هستند که دقیقا  معنای واژه را برسانند که این باعث کم شدن کیفیت ترجمه فارسی می شود اما مترجم این قرآن چنین کاری نکرده است و از واژگان ملموس استفاده نموده که ویژگی خوب این کار است.منظور آیات را در جمله بندی فارسی روان انتقال داده است  و برای اینکه اطمینان بدهد سوره و آیه منظور دقیقی دارد از دو تفسیر مهم المیزان و تفسیر تسنیم را مبنای ترجمه قرآن قرار داده است و بنابراین فارغ از متن عربی اگر متن فارسی، تنها خوانده شود کاملا متوجه خواهید شد که متن فارسی  روان و جذاب و خوانایی داشته  و تجربه ارتباط مخاطب با قرآن را شیرین میکند و برای  اولین بار شما از ترجمه قرآن لذت میبرید اتفاقی که تا قبل از این در ترجمه های دیگری رخ نداده است.

فعالیت در فضای مجازی شرایط خاص خودش را دارد

این معلم قرآنی در پاسخ به این سوال که بخشی از سند فضای مجازی در خصوص فعالیت های قرآنی است گفت: بخشی از عدم موفقیت سازمان ها در خصوص  فضای مجازی به درک نادرستی است که از این فضا دارند و تصور می کنند آیین نامه وار و بخشنامه ای و دستوری اتفاقی رخ میدهد در حالیکه رخداد های فضای مجازی بدست کسانی است که از قدیم در این فضا بوده و بقولی با زیر و بم این فضا آشنا هستند.

این فعال فضای مجازی اظهار داشت: خیلی وقتها کسانی که دغدغه کار در فضای مجازی دارند با تجربه های غیر فعالیت در این فضا می آیند و گمان می کنند میتوانند موفق باشند در واقع باید ها و نباید و عرف فضای مجازی و جو این فضا در دستشان نیست و در پایان کاری می کنند که مثمر ثمر نیست. این فضا روانشناسی، مدل تعامل و ادبیات خودش را دارد و همه اینها در فضاهای غیر مجازی و شبکه های اجتماعی به شکل دیگری است و این مساله برای کسی است که میخواهد فعالیت قرآنی کند و نیاز دارد که سهمی از فضا و شرایطش را بشناسد.

وی درخصوص استوری های قرآنی که یکسال هر روز به طور دائم گذاشته میشد گفت: از ماه رمضان سال قبل این ایده  به ذهنم رسید که من  میخواهم هر روز یک جز قرآن بخوانم بعضی از آیه هایی را که میبینم و جلوه های متفاوتی دارد را در اینستاگرام با دوستانم به اشتراک بگذارم و نکته و برداشتی در کنار بنویسم.این کار آغاز شد و  دو اصل را برای خودم در نظر گرفتم که هر نکته و یا هر آیه ای را که انتخاب میکنم ربط به زندگی واقعی ما داشته باشد یعنی این جنبه ای که این آیه بدرد من در زندگی میخورد بیان کنم و از فضاهای انتزاعی و کلیشه ای بدور باشم و نکته بعدی در شکل کار بود که به ساده ترین شکل ممکن آن را انجام دهم که یک کار شخصی، ساده و باور پذیر باشد نه اینکه برای هر صفحه از قرآن یک پوستر طراحی کنم که عملا اگر این کار را انجام میدادم در چند روز اول شکست می خوردم.

آراسته ادامه داد:سادگی و جلوه گری نکردن  کمک در دیده شدن چنین فعالیتی داشت.  در ماه رمضان سال گذشته روزی ۵ الی ۶ استوری  از آیه های قرآن میگذاشتم که بسیار استقبال شد و بعد از ماه مبارک هم ادامه پیدا کرد. بعد از ماه مبارک از آیات پراکنده و موضوعات مختلف استوری قرآنی میگذاشتم که کمک و توضیحی به صورت حقیقی در زندگی و زیر و بم های آن داشته باشد.بعد از آن به نهج البلاغه پرداختم و ۵۰ خطبه نهج البلاغه را با بیان موضوعی از زندگی کاربردی در آن فضای مجازی نشر دادم.

استفاده از حاشیه نگاری ها برای نوجوانان در مدارس

این نویسنده در خصوص ارزیابی و سنجش استقبال از طرح خود اظهار داشت: با توجه به بازخوردهایی که از استوری ها می گرفتم متوجه استقبال بسیار عالی شدم . اول اینکه آمار بازدید استوری های قرآنی از آمار بازدید استوری های دیگر به مراتب بیشتر بود و ملاک بعد بازخوردهایی بود از مخاطبین دریافت می کردم اعم از بیان کردن حال خوشی که از این آیه قرآن دریافت کرده و یا  موضوع قرآنی نسبت به  حال و روزشان باعث تلنگر شده بود و سطح عمیقتری از بازخوردها که به گفتگو منجر شده به صورتی که در پس یک آیه مخاطبی سوالی و یا شبه ای را مطرح کرده و پاسخی را مطالبه می کرد و تطبیق این آیه را با آیه ی دیگری میخواست معلوم بود که دقت کرده  و با سطح جدی تری از آیه مواجه شده است.

 وی ادامه داد : در سطح دیگر مجموعه ای از فعالین خرد و کلان با هماهنگی و بی هماهنگی از این استوری ها در فضاهای مختلف استفاده کردند به عنوان مثال چندین مدرسه  از من خواستند که تصاویر روزانه با قرآن را برایشان بفرستم یا چند کانال تلگرامی قبل از زمان فیلترینگ که فعالیت مذهبی داشتند از این استوری ها استفاده کرده اند. من نیز برای اینکه دسترسی به این تصاویر با کیفیت و راحت باشد در کانال گذاشته و بنظرم استفاده کردن  تصاویر آیات قرآن نشان دهنده اعتماد و سطح درگیری شان با این فعالیت  را نشان میداد که این نشانه ای برای سنجش مناسب و تعاملی خوب بود .

آراسته با بیان این نکته که اساس قرآن را از مهجور بودن و دور از دسترس بودن بیرون باید آورد تصریح کرد: قرآن به ما نشان می دهد که برای مشکلات و دغدغه ها و پرسش های امروز  پاسخ دارد و قابل گپ و گفت  و برای همه انسان ها است  و این قرآن قرار است با من حرف بزند. باید به آن اعتماد کرده و زبان فهمش را پیدا کنم و این کار پل کوچکی بود که ایجاد کردم تا نشان بدهم هر آیه میتواند موضوعیی واقعی در زندگی داشته باشد.من فکر میکنم مساله خیلی مهمی که وجود دارد و آن وجود فاصله از مهمترین کتاب دینمان است  در حالیکه  ادعای دین داری هم می کنیم و بنظرم ما مسلمانان بهتری خواهیم بود اگر قرآن را جدی تر بگیریم و بفهمیم و عمل کنیم.

اینستاگرام ظرفیت مناسبی در راستای فعالیت های فرهنگی باور پذیر دارد

وی با برجسته کردن نقاط قوت شبکه اجتماعی اینستاگرام افزود: کار قرآن در فضای مجازی  راهبردهای مثبتی دارد. اینستاگرام بدلیل اینکه دو امکان ارائه متن و هم ارائه تصویر را همزمان به ما می دهد  بستر و ظرفیت خوبی برای ما باز می کند تا چشم ها و ذهن ها را با قرآن آشنا کنیم البته زیبا شناسی خاص خودش را دارد و اگر کسی می خواهد مطلبی کار کند طبیعتا جلوه های تصویری کارش هم باید حداقل های شبکه اجتماعی را دارا باشد در این شبکه اجتماعی به اشتراک گذاری فراوان و اطلاع رسانی مخاطبین خیلی  نتیجه خوبی می دهد.

فکر میکنم در سال قبل که چند ماه روزانه با قرآن ها را داشتم متوجه شدم نزدیک به روزهای سال ما استوری قرآنی داشته ایم و به قول حضرت امیر کارهای کوچک و بطور مستمر نتیجه اش خیلی بیشتر از کارهای بزرگ و یکباره است فکر میکنم این توجه های روزانه در شبکه های اجتماعی به قرآن اگر هر روز ولو کم باشد و بصورت مداوم هم برای صاحب پیج برکت خاصی دارد و هم برای دوستانی که همراه هستند خیر فراوان خواهد داشت.

آراسته با بیان اینکه فعالیت های قرآنی برایش یک دغدغه شخصی محسوب می شود افزود: این کار یک دغدغه شخصی بود که رقم خورد و درهمان بسترفعالیت های روزانه من این هم آهسته آهسته شکل گرفت و رشد کرد.ظرفیت فضای مجازی  فوق العاده بالاست و اگر فعالیت های فرهنگی به خوبی اجرا شود استقبال از آن بالا خواهد بود و مخاطبین پیگیر خودش را نیز خواهد داشت و قطعا اثر گذار است و از طرف دیگر بنظرم می رسد هر فرد فعال در فضای مجازی اگر در صفحه ای با گذاشتن حس و حال شخصی خود نسبت به آیه و یا موضوع قرآنی نه تنها با مخاطبینش ارتباط برقرار کرده  بلکه می تواند شاهد برکت انس با قرآن در زندگی اش باشد.