به گزارش مشرق، آیت‌الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه در مراسم روز بزرگداشت حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی و اعطای چهارمین جایزه حقوق بشر اسلامی که امروز ۱۴ مرداد ۹۷ درمجتمع فرهنگی شهید بهشتی برگزار شد، ضمن تشکر از حضار و سفرای خارجی، از ستاد حقوق بشر قوه قضاییه و دبیر این ستاد برای تلاش‌های صورت گرفته به منظور برگزاری این همایش در راستای تکریم حقوق بشر اسلامی قدردانی کرد.

وی با تاکید بر اینکه مسئله حقوق بشر برای مسلمانان و خصوصا برای نظام جمهوری اسلامی یک مسئله اساسی است، در تبیین این موضوع تصریح کرد: دلیل اینکه برای مسلمانان مسئله حقوق بشر مسئله‌ای اساسی است، تکیه ادیان الهی وخصوصا اسلام بر مسئله حقوق انسان‌ها و تکریم این حقوق و همچنین کرامت انسانی است.

آیت‌الله آملی لاریجانی ادامه داد: در سنت پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) مسئله حقوق انسان‌ها یک مسئله کاملا مهم و موردتوجه است.

بیشتر بخوانید:

آملی لاریجانی مطرح کرد:

احتمال دخالت دست‌های پشت پرده در بازار ارز و سکه/ تسامحی با مفسدین و اخلالگران بازار مالی نمی‌کنیم

رئیس قوه قضاییه با اشاره به آیه شریفه "ولقد کرّمنا بنی‌آدم... " این آیه را یکی از آیات پرمعنا در شرافت و کرامت انسانی دانست و تاکید کرد: تکریم انسان و کرامت انسان از اصول اساسی قرآن است و این در کنار مطالب دیگری که در آموزه‌های اسلامی از حیث محتوا همین مضمون را دارد، قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: تعبیر شریف و بلند قرآنی "... و نفخت فیه من روحی" یکی دیگر از آیاتی است که بر کرامت انسانی دلالت می‌کند. نفخه روح الهی مسئله کوچکی نیست؛ گرچه اضافه روح به خداوند نه از باب این است که خداوند یک حقیقت مرکب از روح و غیرروح دارد؛ کما اینکه در روایات تفسیر شده است اضافه روح به خداوند مثل اضافه بیت به خداوند است که به کعبه اطلاق شده است. روح خداوند مخلوق عظیمی است و خیلی عالی‌مقام‌تر از فرشتگان الهی و از آن روح در انسان نفخه‌ای قرار داده شده است.

آیت‌الله آملی لاریجانی خاطرنشان کرد: انسانی که نفخه روح الهی در اوست، مستحق هرکرامتی است؛ بنابراین اسلام و ادیان الهی که تعالیم مشترک بسیاری دارند، در مسئله حقوق بشر تاکید موکد دارند.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه در نظام جمهوری اسلامی علاوه بر اینکه اصل و اساس نظام بر اسلام مبتنی شده، در قانون اساسی نیز به صراحت این مسئله آمده است، یادآور شد: علاوه بر اینکه مصادیق حقوق انسانی در جای جای قانون اساسی و خصوصا فصل سوم که حقوق ملت را مورد تاکید قرار داده، آمده است، این حقوق در جوانب مختلف حیات انسانی نیز تصریح شده است.

وی افزود: علاوه بر این در اصل دوم قانون اساسی که مبنای جمهوری اسلامی را بیان می‌کند، عنوان می‌دارد که جمهوری اسلامی، نظامی است بر پایه ایمان بر شش مبنا که شامل توحید، وحی، معاد، عدل، امامت و کرامت و ارزش والای انسانی و آزادی توام با مسئولیت در برابر خدا.

آیت‌الله آملی لاریجانی با تاکید بر اینکه در قانون اساسی جمهوری اسلامی در اصل دوم که بنیان‌های این نظام را بیان می‌کند، در عِداد توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت، بحث کرامت و ارزش والای انسانی را بیان شده است، اظهار کرد: این ترجمانی از اهمیتی است که قرآن نسبت به کرامت انسان دارد و همچنین ترجمانی از مشی پیامبراکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در اعتنا به کرامت و ارزش انسانی است.

رئیس قوه قضاییه بیان داشت: درروایات متعددی آمده است که انسانِ مومن ممکن است هر کاری کند، ولی حق ندارد اذلال نفس کند که این مطلب مهمی است که نمی‌تواند نفس خود را ذلیل کند.

وی به روایتی معروف از پیامبر (ص) که در "مستدرک" هم نقل شده است، اشاره کرد و گفت: براساس این روایت نقل شده است که پیامبر (ص) روزی به منبر رفتند و برای مردم خطابه خواندند و فرمودند: مردم از زمان خلقت تا حالا مثل دندانه‌های یک شانه مساوی هستند و هیچ فضلی برای عرب بر عجم و برای سفید بر سیاه نیست؛ مگر به تقوا. یعنی معیار تقواست.

آیت‌الله آملی لاریجانی خاطرنشان کرد: در روایتی از نهج‌البلاغه، حضرت در نامه به مالک‌اشتر بعد از سفارش برای مردم و رعایت حق رعایا فرمودند که مردم دو قسم هستند: یا برادر ایمانی تو می‌باشند یا مثل تو مخلوقی هستند که باید حقوقشان رعایت شود.

رئیس قوه قضاییه روش پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) را مبتنی بر رعایت حقوق انسانی عنوان کرد و افزود: امروز با تصویری ازحقوق بشر و کرامت انسانی مواجه هستیم که پاره‌ای از آن در اعلامیه جهانی حقوق بشر منعکس شده است.

وی تاکید کرد: به لحاظ سیاسی، نظری و عملی با رویه‌ای در دنیا مواجهیم که نه فقط  ادعای کذب حمایت از حقوق انسان‌ها و حقوق بشر از ناحیه کشورهای سلطه است، بلکه ابزار ساختن بحث حقوق بشر برای سرکوب حقوق بشر است.

آیت‌الله آملی لاریجانی با تاکید بر اینکه امروز راه و روشی که امریکایی‌ها و غربی‌ها در سراسر دنیا پیش گرفته‌اند، جز نقض حقوق بشر چیزی نیست، ادامه داد: می‌توانید وضعی را که امروز مردم یمن دارند، مشاهده کنید. برحسب تعریف قراردادهای بین‌المللی و اعلامیه‌ها و بیانیه‌های جهانی، در این کشور جنایات جنگی صورت می‌گیرد. حمله به بیمارستان‌ها، مساجد و آثار باستانی جزو جنایات جنگی است. ببینید در بحرین چه اتفاقاتی رخ می‌دهد.

رئیس قوه قضاییه افزود: امروز بیماران، کودکان و زنان مورد هجمه عظیم قرار می‌گیرند. در همین چند روز اخیر بیمارستانی در حدیده مورد هجوم ائتلاف سعودی قرار گرفت و ۲۰۰ شهید داد که این مصداق جنایت جنگی است؛ لکن حامیان حقوق بشر اینجا چشمان و دهانشان بسته است؛ اما وقتی به جمهوری اسلامی می‌رسند، از عده‌ای که در خیابان‌ها آشوب می‌کنند و ماشین‌ها و مغازه‌ها را به آتش می‌کشند، به عنوان حمایت از حقوق بشر حمایت می‌کنند و انسان واقعا از این همه تناقض در حیرت می‌ماند.
 وی تصریح کرد: حضور امریکایی‌ها در عراق با بزرگترین فجایع حقوق بشر در عصر حاضر توام بود. به حقوق یک ملت تجاوز کردند؛ تمام زیرساخت‌های این کشور را از بین بردند تا اینکه امروز قراردادهای ۲۵ ساله نفت امضا کنند؛ برای گرفتن ثمن همان فجایعی که انجام دادند.

آیت‌الله آملی لاریجانی ادامه داد: کارهایی که امریکایی‌ها در افغانستان انجام دادند و اقداماتی که در فلسطین به پشتوانه امریکا انجام می‌شود، نیز نمونه‌ای دیگر از جنایات آن‌ها علیه حقوق بشر است.
رئیس قوه قضاییه خلق داعش را نمونه بزرگی از نقض حقوق بشر دردنیای معاصر دانست و افزود: همین آقای ترامپ در تبلیغات انتخاباتی بصراحت به‌عنوان یک امر مذموم علیه آقای اوباما و خانم کلینتون این موضوع را پیش کشید که شما داعش را خلق کردید. حال سوال اینجاست که این داعشِ مخلوق امریکایی‌ها در زمان خود آقای ترامپ چه شد؟ اسما" ائتلافی علیه آن دارند، اما در واقع از آن حمایت می‌کنند و جمهوری اسلامی که به حمایت مظلومین درعراق و سوریه شتافت، به نقض حقوق بشر محکوم است.

آیت‌الله آملی لاریجانی با اشاره به اهداف امریکایی‌ها برای خلق داعش به ماهیت حقوق بشر غربی اشاره و عنوان کرد: امریکایی‌ها با خلق داعش دنبال این بودند که هم چهره اسلام را مشوه کنند، هم کشورهای مسلمان را مشغول نمایند و پایگاهی برای خود درست کنند و لذا در تشکیل ائتلاف علیه داعش گفتند که مقابله ما با آن‌ها ۲۰ سال طول می‌کشد.
رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی با کمک به برادران خودش در عراق و سوریه توانست این غدد سرطانی را تقریبا از بین ببرد و این ماهیت حقوق بشر غربی است.

وی با تاکید بر اینکه ما با حقوق بشر به نحوی که مغرب‌زمین ارائه، عمل و رفتار می‌کند، مسائل متعددی داریم. به اجمال به طرح سه مسئله پرداخت و در بیان نکته اول گفت: یک مسئله، مسئله نظری، مبنایی و فلسفی است که فوق‌العاده مسئله مهمی است و نقطه چالش ما با غرب است و آن اصل مسئله حق بشر است.

آیت‌الله آملی لاریجانی افزود: ما معتقدیم بدون داشتن چارچوب‌های اعتقادی و متافیزیکی و فلسفی نمی‌توانید حق بشر و کرامت ذاتی انسان را تصویر کنید. حق بشر و کرامت انسانی یک لفظ است که باید دید شما چه تفسیری از این حق دارید. 
رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: بنده معتقدم دنیای غرب و بنیان فکری مغرب‌زمین نمی‌تواند حق بشری عادلانه، معقول و عقلانی تصویر کند؛ مگر اینکه یک اتخاذ مبنا نماید.

وی تاکید کرد: بسیاری از کسانی که حقوق بشر اسلامی را مورد حمله قرار می‌دهند، ادعا می‌کنند که حقوق بشر اسلامی ایدئولوژیک است و ما نمی‌خواهیم حق بشر ایدئولوژیک باشد؛ درحالیکه به آنها عرض می‌کنیم مگر اصلا می‌توانید حقوق بشر غیرایدئولوژیک داشته باشید؟ اگر مقصود از ایدئولوژیک بودن، معیاری بودن می‌باشد، شما مجبورید اتخاذ مبانی ارزشی و معیاری نمایید؛ مگر اینکه یک لقلقه لسانی داشته باشید.

آیت‌الله آملی لاریجانی در چگونگی این ضرورت افزود: اولا سوال ما این است که حق چیست که ما حق بشر قائلیم؟ مبنای حق چیست؟ گفتن لفظ حق که مسئله‌ای را حل نمی‌کند؛ بلکه باید دید از حق چه چیزی را می‌فهمیم که خود فیلسوفان غربی در این مشتتت هستند و آرای مشتتتی دارند.

رئیس قوه قضاییه یاداور شد: فیلسوفانی که آنها را "پوزیتیویست حقوقی" می‌نامند، تمام حقوق را قراردادی و مجعول درنظر می‌گیرند؛ یعنی هیچ حق واقعی را قایل نیستند؛ مگر به قرارداد در چارچوب قانون که این نظر به لحاظ فلسفی حتما اشکال دارد و اشکالش این است که اگر قرار باشد تمام حقوق، قراردادی باشد، چه کسی به شما حق داده که نفس قوانین را تقنین کنید که براساس آن حقوقی را برای مردم تعیین کنید؟ در واقع قراردادها خودشان باید منبعث ازحقی باشند وگرنه در کوچه و بازار هم خیلی‌ها ممکن است چیزی را قرارداد کنند؛ ولی با قرارداد ابتدایی که چیزی حل نمی‌شود؛ بلکه قرارداد باید از ناحیه کسی باشد که قرارداد او لازم الاتّباع و تعهدآور باشد.

وی با بیان اینکه نظریه پوزیتیویستی در باب حقوق چیزی را نمی‌تواند حل کند و صحیح هم نیست، ادامه داد: اقلا باید یک حق واقعی را که قراردادی نباشد، بپذیریم. درمیان فیلسوفان غربی بسیاری هستند که به نحوی این حق غیرقراردادی را با عنوان "حق طبیعی" پذیرفته‌اند و برخی از تفسیرهای این حق طبیعی عبارت است از حقوقی که واقعا وجود دارد و انسان به لحاظ ذات و طبیعتش این حق را واجد است و به قرارداد، اتکایی ندارد که این یک پشتوانه‌ای است.

رئیس قوه قضاییه ادامه داد: تا ما تصویری از انسان و عالم نداشته باشیم، نمی‌توانیم حقوق بشر را تفسیر کنیم و سوال اینجاست: اگر انسان به تعبیر برخی از اگزیستانسیالیست‌ها یک موجود پرتاب شده در این عالم است و در ورای انسان و عالم که ما از آن به خدا و الله و مالک الملک تعبیر می‌کنیم، حقیقت دیگری نیست، در اینجا که نسبت انسان با عالَم، موجودی غریب و تنهاست این انسان به کجا می‌خواهد برود و غایتش چیست.

آیت‌الله آملی لاریجانی افزود: از داخل این اگزیستانسیالیسم الحادی چیزی که بیرون می‌آید، عبارت است از یک انسان پرتاب شده در عالم که نمی‌تواند مقصدی داشته باشد و پوچ‌گرایی و نهیلیسم نیز از اینجا به تفکر انسانی راه پیدا می‌کند.

وی با طرح این سوال که حق بشری انسان چیست، گفت: ادعای ما این است که بین انسان پرتاب شده در عالم و انسانی که خود و تمام وجود را قائم به حقِ مطلق می‌داند، فرق وجود دارد. نگاه این انسان به این عالم این است که یک موجود حقیقی در ورای این عالم وجود دارد که آنچه ما از قدرت، علم و حرکت و تلاش داریم، قائم به اوست و در اینجاست که حق بشری معنای دیگری دارد.

رئیس قوه قضاییه افزود: اگر تصویر ما از انسان و سیر او این است که همه چیز بسوی حق می‌رود و همه چیز به طرف او برگشت دارد، در اینجا حق بشر بگونه‌ای دیگر تفسیر می‌شود و ما نمی‌توانیم موجود مسیطر و مسلط به عالم را که همه نعمات از ناحیه او می‌آید، نادیده بگیریم؛ بنابراین تصویر ما از عالم و آدم در تفسیر حق بشری بسیار اثرگذار است.

آیت‌الله آملی لاریجانی با بیان این که تفکر لیبرال دموکراسی که پشت اعلامیه جهانی حقوق بشر است، در واقع تفکری ایدئولوژیک است، خاطر نشان کرد: آن‌ها ادعا می‌کنند که تفکرشان ایدئولوژیک نیست و تصویری از آزادی و دموکراسی عرضه می‌کنند که ایدئولوژیک نباشد؛ اما این یک ادعاست و تدقیق نشان می‌دهد که حقوق بشر بدون اتکا به جهات ارزشی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

وی با ذکر مثالی در این زمینه گفت: اندیشمند معروف غربی در کتاب عدالت خود حدود ۵۰۰، ۶۰۰ صفحه مطلب نگاشته است برای این که بتواند تصویری از حق و عدالت ارائه کند که بر ارزش‌ها متکی نباشد؛ ولی نتوانسته است و اذعان داشته که ما مجبوریم حداقلی از ارزش‌ها را بپذیریم.

رئیس قوه قضاییه با تاکید بر اینکه ما به لحاظ متافیزیکی، فلسفی و اعتقادی باید حقوق بشر غربی را به چالش بکشیم، گفت: باید به آن‌ها بگوییم که نمی‌توانید بدون اتخاذ موضع در این جهات حق بشر را تفسیر کنید و بر این اساس نیز بحث کرامت انسانی مورد چالش قرار می‌گیرد.

آیت‌الله آملی لاریجانی ادامه داد: در مقدمه و ماده یک اعلامیه حقوق بشر به کرامت ذاتی بشر اشاره شده است و خود ناظرین غربی که اهل نظر و تامل هستند، قبول دارند که در اعلامیه جهانی حقوق بشر راجع به کرامت انسانی چیزی بیان نشده و چیزهایی مفروض گرفته شده است. آن‌ها این مورد را به اجمال باقی گذاشتند برای اینکه نمایندگان مختلف که از جوامع مختلف برای تصویب اعلامیه جهانی آمده بودند، بتوانند با هم همخوانی داشته باشند و یک چیزی را با اجماع تصویب کنند. این در حالی است که تا ابعاد موضوع کرامت انسانی باز شود، اختلافات شروع می‌شود.