به گزارش مشرق، مقامات تاجیک به صورت رسمی نقش داعش در حملات 29 جولای که منجر به کشته شدن 4 نفر از توریست‌های خارجی در جنوب این کشور شد، را انکار کرده‌اند. در همین راستا، به رغم شواهد قابل توجهی که در این باره وجود داشته است، دادستان کل تاجیکستان طی بیانیه‌ای سازماندهی این تهاجم توسط نیروهای داعش را غیرممکن خوانده است.
در عوض، مقامات تاجیک حزب نهضت اسلامی تاجیکستان را مسئول اصلی این حمله تروریستی معرفی کرده و ادعا کرده‌اند که ویدئوی منتشر شده از بیعت مهاجمین مذکور با رهبر داعش، ابوبکر البغدادی، صرفاً یک تاکتیک انحرافی بوده است.
بیشتر بخوانید:
«دروغ بزرگی» که هیچ کس باور نکرد
تاجیکستان در حمله داعش هم ایران را متهم کرد
در این بیانیه که در مورخ 4 آگوست منتشر شده است همچنین اشاره شده که اطلاعات منتشر شده در اینترنت مبنی بر سازماندهی این حمله توسط داعش «با هدف رفع ظن و اتهامات از سازمان تروریستی "حزب نهضت اسلامی" بوده، که مهم‌ترین منفعت‌بر اقدامات تروریستی است».
با این حال، همانطور که برخی از رسانه‌ها پیش از این تحلیل کرده بودند، شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد مبنی بر این که تهاجم تروریستی مذکور حداقل الهام‌گرفته از داعش و افکار و روش‌های آن است.
نخست، حمله با خودروی سواری به سمت عابران پیاده و دوچرخه‌سواران منطبق بر الگوی طراحی‌شده توسط داعش برای طرفدارانش در سرتاسر جهان است. در شماره نوامبر 2016 یکی از مجلات داعش تحت عنوان «رومیه»، این گروه تروریستی طرفدارانش را به حمله با وسائل نقلیه به عابرین پیاده و دوچرخه‌سواران تشویق می‌کند. در این مجله در خصوص مزیت حمله با استفاده از خودرو نوشته شده بود که «وسائل نقلیه همچون چاقو هستند، بسیار راحت به دست می‌آیند و ... به علت استفاده گسترده از آن‌ها در سرتاسر جهان، هیچ شکی نسبت به آن‌ها شکل نمی‌گیرد».
الگوی حمله با خودرو به عابران پیاده و دوچرخه‌سواران پس از آن بود که در نقاط مختلفی از جهان نمایان شد. از جمله این حملات می‌توان به حملات 28 نوامبر 2016 در کلمبوس، اوهایو، 16 دسامبر 2016 در برلین، 22 مارس 2017 در لندن، 7 آوریل 2017 در استکهلم، 3 ژوئن 2017 در لندن، 17 آگوست 2017 در بارسلونا و 31 اکتبر 2017 در نیویورک اشاره کرد.
البته در بسیاری از مواردی از این دست، ارتباط و وفاداری مهاجمین با داعش اثبات شده نبود، اما در مورد اخیر تاجیکستان این امر نیز به واقعیت تبدیل شده و تردیدی در آن نیست.
در مورخ 30 جولای (یک روز پس از وقوع حادثه) خبرگزاری داعش طی خبری مسئولیت این حمله در تاجیکستان را بر عهده گرفت. در این پیام اشاره شده بود که مهاجمین، از سربازان خلافت داعش در تاجیکستان هستند. یک روز بعد نیز داعش مجدداً ویدئویی منتشر کرد که در آن، اعضای گروه مهاجمین تاجیک در کنار پرچم داعش، در حال بیعت با رهبر این گروه تروریستی، ابوبکر البغدادی بودند.
اگرچه تشخیص آن هنوز کمی سخت است، ولی به نظر می‌رسد مردم جوانی که توسط دولت تاجیکستان به‌عنوان مسئول حمله معرفی شده بود، بعدتر توسط نیروهای پلیس کشته شد.
در واقع در این پرونده شواهد بسیار کمی برای تردید در ارتباط این حمله با داعش وجود دارد. در حالی که مشخص نیست این حمله از خارج کشور سازماندهی شده و یا تحت تصورات و برداشت‌های مهاجمین به صورت خودجوش صورت گرفته، اما این مورد قطعی است که انگیزه‌های این موضوع از داعش و تبلیغات آن برگرفته شده است.
با این وجود اما باز هم دولت تاجیکستان تصمیم دارد تا حزب نهضت اسلامی را برای این موضع مورد عتاب قرار دهد. همانطور که پیش‌تر هم در رسانه‌های مختلف بیان شده است، دولت تاجیکستان از سال 2015 تلاش‌های منسجمی برای نابودی کامل این حزب سیاسی صورت داده است.
در مرحله نخست، این حزب سیاسی از پارلمان کنار گذاشته شد، سپس فعالیت آن غیرقانونی اعلام شد و برچسب گروه تروریستی به این حزب الحاق شد. رهبران (و وکلای) حزب نهضت اسلامی همه دستگیر و یا وادار به فرار از کشور شدند. خانواده و اقوام فعالین سیاسی خارج کشور نیز امروز اساساً به گروگان‌های دولت بدل گشته‌اند که اغلب اجازه خروج از کشور را ندارند و مدام برای بازجویی فراخوانده می‌شوند.
آرتمی ام. کالینوسکی، استادیار دانشگاه آمستردام و نویسنده کتاب تازه منتشر شده «تاجیکستان در دوره اتحاد جماهیر شوروی» اخیراً گفته است که وقایع دوشنبه «کاملاً غیرقابل باور» است و بازتاب‌دهنده سخت‌گیری‌های بی‌مورد دولت در سیاست داخلی است. کالینوسکی همچنین اشاره می‌کند که با توجه به حضور حزب نهضت اسلامی در پارلمان تاجیکستان در سال‌های پس از جنگ و دیگر اقدامات این حزب، مشارکت آن در این حمله تروریستی غیرممکن و غیرقابل باور است.
وی همچنین می‌افزاید: حزب نهضت اسلامی حتی پس از تبعید نیز روش خود را برای مخالفت با حکومت تاجیکستان از طریق ابزارهای دموکراتیک ادامه داد؛ این گروه هیچ‌گاه منافعی در تحریک مردم برای حملات مسلحانه در داخل تاجیکستان نداشته است. این حزب همچنین هیچ‌گاه دیدگاه‌های جنون‌آمیز و خشنی را نسبت به اروپایی‌ها از خود نشان نداده است. در عوض، هم پیش و هم پس از تبعید، محی‌الدین کبیری همواره خواهان فشار اروپا به دولت امامعلی رحمان (که از 1992 رئیس‌جمهور تاجیکستان است) برای وفای به عهدش بوده است. درمجموع، اگرچه نمی‌توان درباره این که مهاجمین زمانی عضو حزب نهضت اسلامی بوده‌اند ادعایی کرد، اما کاملاً واضح است که این حزب هیچ مشارکتی در حمله تروریستی مذکور نداشته است.
بیانیه طنزوار دادستان کل تاجیکستان که ارتباط میان داعش و این حمله تروریستی را انکار می‌کند، به این موضوع اشاره دارد که حمله با هدف ایجاد « فضای رعب و وحشت در جامعه و آسیب رساندن به وجهه تاجیکستان در عرصه بین‌المللی صورت گرفته است». در حالی که تصویر این کشور پیش از این به میزان بیشتری از طریق سیاست‌های دولت مورد خدشه قرار گرفته است.
