گروه جهاد و مقاومت مشرق - تبلیغات، عملیات روانی و آنچه امروز جنگ نرم می‌نامند، در عرصه جنگ‌ها و مقاومت‌ها، در هر سطحی، جایگاه ویژه و غیرقابل‌انکاری دارد. در دوران هشت سال دفاع مقدس «تبلیغات جبهه و جنگ» نامی آشنا در بین رزمندگان اسلام بود. برگزاری مراسم ویژه تبلیغی در مناسبت‌ها، نصب پلاکاردها و پرچم‌های رنگی، پخش مارش پیروزی و نوای دل‌نشین مداحان، توزیع سربندهای منقش به نام یا حسین و یا زهرا، پشت‌نویسی لباس رزمندگان و نصب تابلوهایی با مضامین روحیه‌بخش و اقدامات دیگری از این دست، سنگر تبلیغات را به یکی از پر رفت و آمدترین سنگرها تبدیل کرده بود. در این بین بودند رزمندگانی که به جای حمل سلاح، دوربین عکاسی و فیلم‌برداری به دوش، همپای رزمندگان در خطوط مقدم جبهه حضور پیدا می‌کردند تا تصاویر حماسه و مقاومت رزمندگان را برای آیندگان ثبت و ضبط کنند.
مدیران و مسئولان تبلیغات جبهه و جنگ فرماندهانی بودند که هم‌طراز سایر فرماندهان، عملیات تبلیغی را جهت ارتقاء روحیه نیروهای خودی از یک‌سو و مقابله با ترفندهای تبلیغی، روانی دشمن از سوی دیگر سازمان‌دهی و مدیریت می‌کردند. در بین نام‌های آشنایی که در این عرصه فعالیت‌های به‌یادماندنی از خود به یادگار گذاشته‌اند نام برادر علیرضا مزینانی نامی آشنا است.
به بهانه‌ی شروع طرح تاریخ شفاهی تبلیغات جبهه و جنگ از زبان سردار علیرضا مزینانی گفتگوی کوتاهی را با ایشان انجام داده‌ایم که گزارشی از این گفتگو را تقدیم حضورتان می‌کنیم.
سردار علیرضا مزینانی معاون تبلیغات قرارگاه خاتم‌الانبیا در دوران دفاع مقدس در آغاز در خصوص اهمیت نگارش تاریخ شفاهی گفت: هرچه مردم با مسائل جبهه و جنگ بیشتر آشنا شوند ضمن دستیابی به حقایق و واقعیت‌های آن دوران، رمز موفقیت رزمندگان اسلام را با توجه به عِده و عُده کمی که داشتند در مقابل عِده و عُده زیادی که دشمن داشت، بیشتر درک می‌کنند.
وی ضمن تأکید بر اهمیت بیان تاریخ شفاهی و وقایع جنگ برای نسل جدید، بیان این حقایق برای مسئولین هم بسیار شایسته است، تصریح کرد: اگر مسئولین، بعد از جنگ که مردم آمادگی خیلی از مسائل را داشتند، تلاش می‌کردند فرهنگ جبهه و جنگ را به پشت جبهه‌ها انتقال بدهند، امروز اعتماد و همراهی مردم به آنان بسیار بیشتر بود و قطعا پیشرفت بیشتری در مسیر حرکت نظام و کشور به دست می‌آمد.
در ادامه معاون تبلیغات قرارگاه خاتم‌الانبیا در دوران دفاع مقدس با اشاره به تاریخ شفاهی «نقش تبلیغات در قرارگاه خاتم‌الانبیا»، گفت: تاکنون چهار جلسه در این خصوص برگزارشده که عمدتا مباحث بعد از انقلاب و قبل از جنگ مطرح‌شده و از جلسه آینده وارد بحث دفاع مقدس خواهیم شد.
وی افزود: این کتاب از دوران دبستان بنده شروع می‌شود و بعد به دوران دبیرستان و فعالیت‌هایم بالأخص کارهای فرهنگی که انجام می‌دادم، اشاره دارد و سپس دوران انقلاب و تشکیل سپاه و جنگ مطرح می‌شود.
سردار مزینانی بابیان اینکه تبلیغات در جبهه‌ها با انتقال اخبار، گزارش‌ها، اطلاعیه‌ها و بیانیه‌ها شروع شد، یادآور شد: رزمندگان در جای‌جای جبهه‌ها به صورت خودجوش فعالیت‌های مذهبی و تبلیغاتی انجام می‌دادند ازجمله برگزاری دعای کمیل، دعای ندبه و دعای توسل در مقرهای رزمندگان.
وی اظهار داشت: کم‌کم فعالیت‌های خود را متمرکز و سازمان‌یافته کردیم و با ارتباطی که با حوزه‌های علمیه برقرار کردیم، نیاز جبهه‌ها را به لحاظ روحانی رفع کردیم. همچنین از مداحان، شخصیت‌های علمی و سیاسی برای حضور در میان رزمندگان دعوت می‌کردیم که در یگان‌های رزمی حاضر می‌شدند و به امر تبلیغ می‌پرداختند.
معاون تبلیغات قرارگاه خاتم‌الانبیا در دوران دفاع مقدس به دیگر فعالیت‌هایی که در زمینه تبلیغات در دوران دفاع مقدس انجام می‌شده اشاره و عنوان کرد: انتشار کتاب و جزوه، برگزاری تئاتر و سرود و بازدید خبرنگاران از مناطق عملیاتی از دیگر اقداماتی است که در آن مقطع انجام می‌دادیم.
وی از جنگ روانی و پاسخ دادن به جنگ روانی دشمن به عنوان شاخه دیگری از فعالیت تبلیغات جبهه و جنگ، نام برد و گفت: دشمن ابزار و امکانات بسیار گسترده‌ای را داشت، رادیوهای خارجی مثل بی‌بی‌سی، رادیو آمریکا، رادیو آلمان و عراق با اخبار کذب و شایعه‌پراکنی، القائات نادرستی را به رزمندگان می‌کردند و تلاششان این بود که اراده و همت آن‌ها را سست کنند، در مقابل ما هم فعالیتی را برای رزمندگان داشتیم.
سردار مزینانی با تأکید بر اینکه در مقابله با جنگ روانی دشمن، ما در تقویت ارتقای اعتقادات و ایمان رزمندگان تلاش می‌کردیم، عنوان کرد: از یک‌طرف سعی می‌کردیم نسبت به تهاجم روانی و تبلیغاتی دشمن پدافند داشته باشیم و از طرف دیگر خودمان مقابله می‌کردیم.
وی افزود: با ارتباطاتی که با صداوسیما و ستاد تبلیغاتی جنگ داشتیم، رادیو به زبان عربی ایجاد کرده بودیم، علاوه بر این یک رادیو هم خودمان در منطقه مثل رادیو آبادان، اهواز در اختیار داشتیم و واقعیت‌ها را برای سربازان دشمن بیان می‌کردیم. جدای از این، در خطوط جبهه بلندگوهایی را تعبیه می‌کردیم و از این طریق برادران عرب‌زبان و بعضا از خود اسرا که جذب ما شده بودند، مطالب حقیقی را بیان می‌کردند. بیان مطالب و پخش اطلاعیه عامل مهمی در تسلیم اسرای عراقی و کاهش روحیه آن‌ها برای شرکت در عملیات‌ها بود.
معاون تبلیغات قرارگاه خاتم در دوران دفاع مقدس به تفاوت تبلیغات در قرارگاه خاتم با دیگر قرارگاه‌ها در جبهه‌های نبرد اشاره کرد و گفت: ما در قرارگاه خاتم‌الانبیا کارهای ستادی بیشتری را انجام می‌دادیم درحالی‌که در قرارگاه‌های دیگر کارهای صفی بیشتری انجام می‌شد.
وی ادامه داد: همچنین ما مسئولیت پشتیبانی از قرارگاه‌ها را داشتیم به‌طور مثال محموله‌های فرهنگی را عمدتا در تهران چاپ می‌کردیم و در اختیار آن‌ها می‌گذاشتیم و آن‌ها به یگان‌ها و رزمندگان اسلام می‌رساندند.
سردار مزینانی با اظهار به اینکه مسئولیت تبلیغات در زمان پدافند نسبت به آفند دشوارتر بود، بیان داشت: وقتی عملیات در جبهه‌ها نبود باید برای نیروها، کار تبلیغاتی انجام می‌دادیم و این کار در برخی مواقع سخت بود چون بچه‌های رزمنده علاقه زیادی به انجام عملیات داشتند و در رکود، روحیه رزمندگان شکسته می‌شد، لذا در آن زمان فعالیت‌هایمان را گسترده‌تر انجام می‌دادیم. در زمان آفند هم که عملیات انجام می‌دادیم، فعالیت‌ها متفاوت بود و تلاش و ویژگی خاص خودش را داشت.
*مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه
