به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، در یکی از بزرگترین طرح های اورهال و ارتقاء جنگنده های نیروهای مسلح کشورمان، حداقل ۱۰ فروند هواپیمای تهاجمی سوخو ۲۲ (فیتر) که با سامانه ها و مهمات جدید مجهز شده اند، طی هفته های گذشته در پایگاه سپاه پاسداران در شیراز، به نیروی هوافضا تحویل داده شدند. این هواپیماها با توجه به ارتقاء های صورت گرفته روی آنها می تواند تا سالها، به عنوان یک هواپیمای تهاجمی در خدمت کشور باشد و نیازهای نیروهای مسلح در حوزه ای خاص و مورد توجه، برطرف سازد. هواپیمای های سری سوخوی ۲۲ از جمله میهمان ناخوانده بودند که به ایران آمدند و در کنار تعدادی از جنگنده های دیگر مثل سوخوی ۲۴، میگ ۲۹ و میراژ اف ۱ توسط متخصصان دفاعی کشورمان مورد به روزرسانی و اورهال قرار گرفتند.

البته برخی جنگنده هایی که اینگونه به کشورمان آمدند مثل سوخوی ۲۴ و میراژ اف ۱ در اویل دهه ۱۳۷۰ شمسی عملیاتی شده و به خدمت وارد شدند اما سوخوهای ۲۲ برای سالها، فرصتی جهت حضور در آسمان نیافتند اما در سالهای اخیر سوخو ۲۲ ها به نیروی هوایی سپاه منتقل شده و عملیات بازسازی و وارد خط کردن مجدد آنها صورت گرفت اما در تحویل دهی اخیر به نیروی هوایی سپاه نه فقط شاهد تحویل آمادگی پروازی بلکه شاهد نصب تجهیزات جدید بر روی این هواپیما بودیم.

بخشی از این تجهیزات جدید شامل تسلیحات هدایت شونده و البته یک قابلیت جالب بود. بر اساس اعلام فرمانده نیروی هوا فضای سپاه هواپیمای های سوخو ۲۲ سپاه قابلیت دریافت تصاویر از فاصله ۲۵۰ الی ۳۰۰ کیلومتری از پهپادها را پیدا کرده اند. اما این قابلیت از چه جهت حائز اهمیت است؟

تیم های بدون سرنشین – با سرنشین : نشانه ای از نبردهای قرن جدید

خوب است بدانید با افزایش پیشرفت در فناوری تسلیحاتی خصوصا در بخش پدافند هوایی، نقش پرنده های بدون سرنشین در عملیات های شناسایی، برآورد خسارت از حمله به دشمن، نشانه گذاری هدف برای مهمات هدایت شونده و اجرای نقش طعمه برای سامانه های دفاع دشمن تعریف می شود. از نظر دیگر در سناریوهای حملات عمقی هواپیمایی مثل سوخو ۲۲ توان حمل تسلیحات بسیار بیشتر و سنگین تر از پهپادها را داشته و می تواند خسارت بسیار بالاتری را به دشمن وارد کند. البته اضافه شدن موشک های کروز با برد ۱۵۰۰ کیلومتر دستاورد دیگری است که به زودی به ناوگان فیترهای سپاه اضافه شده و آنها را تبدیل به یک پلتفرم استراتژیک برای کشور خواهد کرد.

بحث تبادل اطلاعات بین هواپیماهای سرنشین دار و بدون سرنشین یکی از مفاهیم تقریبا جدید در رزم های هوایی محسوب می شود که عمدتا در جنگنده های نسل ۴++ و ۵ شاهد آن هستیم و کارشناسان فن معتقد هستند در آینده شاهد هر چه بیشتر شدن این همکاری ها خواهیم بود. برای مثال در حال حاضر جنگنده های به روز مثل سری اف ۱۵، رافال، اف ۲۲، اف ۳۵ یا هر جنگنده دیگر که در قالب نبرد شبکه محور قرار گرفته باشد این توانایی را در اختیار دارد.

جالب است بدانید این توانایی صرفا مختص جنگنده ها نیست و برخی از بالگردها نیز این توانایی را دارا می باشند. برای نمونه بالگردهای آپاچی ارتش آمریکا توان دریافت و ارسال تصاویر و اطلاعات را با پهپاد های MQ-۱C دارند که از جمله قابلیت های خاص این هواگرد محسوب می شود.

تجربه حضور پهپادهای ایرانی در سوریه و عراق و همکاری آنها با نیروهای هوایی و توپخانه ای، موفقیت این مدل را اثبات کرده و دقت اصابت ها را کاملا افزایش داد. منتها در جریان این نبردها، پهپادها ارتباطی مستقیم با جنگنده های عراقی یا سوری نداشتند و اطلاعات پس از ارسال به مرکز کنترل زمینی، از همین مرکز در اختیار واحدهای عمل کننده قرار می گرفت. با فناوری جدید در زمان لازم برای هدف یابی و شلیک به سمت هدف نیز صرفه جویی خواهد شد.

فیترهای سپاه آماده ورود به قرن بیست و یکم

طراحی اصلی خانواده سوخو ۲۲ به دهه ۱۹۶۰ میلادی باز می گردد و سوخو ۲۲ های موجود در ایران نیز عمدتا تولیدی دهه ۱۹۸۰ میلادی در شوروی سابق هستند. قاعدتا به صورت استاندارد همچنین توانایی برای این نسل از هواپیماها وجود نداشته است و ارتقاء مورد نظر باعث افزایش چشمگیر توان تهاجمی بمب افکن های فیتر سپاه خواهد شد.

درباره روش انتقال اطلاعات از پهپاد به هواپیماهای سوخو ۲۲ جزییاتی مشخص نشده اما به طور معمول این عملیات تبادل اطلاعات بین پلتفرم های مختلف توسط هواپیماهای رله ارتباطی، ایستگاه های زمینی، پادهای مخصوص دریافت و ارسال اطلاعات، استفاده از ارتباطات ماهواره ای یا ایستگاه های رله زمینی انجام می شود.

کدام پهپاد با سوخو ها هم تیم می شود

خانواده هواپیماهای بدون سرنشین در کشور ما از گستره بالایی برخوردار است ولی ماموریت های نفوذ به عمق دشمن و ارتباط با جنگنده خودی بحثی است که پهپادهای کاندید برای این منظور را محدود می کند. با توجه به ویژگی ها و تکنولوژی های به کار رفته، به نظر می رسد پهپادی همانند فطرس، حماسه یا شاهد ۱۲۹ را بتوان مناسب ترین گزینه ها برای این همکاری دو طرفه معرفی کرد؛ پهپادهایی بلند پرواز با توان حمل سامانه های شناسایی و هدف گذاری در کنار قابلیت مسلح شدن و حمله به اهداف سطحی.

اجرا ترکیب تیمی مثل سوخو ۲۲ و شاهد ۱۲۹ در کنار یکدیگر می تواند تشکیل دهنده یک تیم "بکاو و بکش" باشد که در کنار یکدیگر می توانند شناسایی و نابودی اهداف را بر عهده داشته باشند و ریسک مربوط به پلتفرم های سرنشین دار بسیار کمتر می شود. شاید سوخو ۲۲ هواپیمای روز دنیا نباشد و در زمان رونمایی از نمونه های به روز شده نیز برخی، نقدهایی به آن داشتند اما باید توجه داشت بکارگیری موشک ۱۵۰۰ کیلومتری یا سامانه ارتباط با پهپاد، باعث خواهد شد همین جنگنده، ویژگی هایی را به دست آورد که کمتر پرنده ای در دنیا آنرا در اختیار دارد.