حسینیه مشرق - ماه محرم و عزاداری امام حسین (ع) همواره در طول تاریخ مورد توجه شیعیان بوده است. یکی از اماکنی که همواره در طول تاریخ شیعیان عزاداری برای امام حسین (ع) را در آن انجام می‌دادند تکایا بوده است که در این نوشتار نیم نگاهی به سنت عزاداری و معرفی مهمترین تکایای تهران در دوره قاجاریه شده است.
بر اساس گزارش‌های تاریخی از زمان دیالمه شیعیان نقاط مختلف ایران روضه خوانی می‌کردند. بدین ترتیب که در ماه‌های محرم و صفر در منازل یکدیگر گرد آمده و یک نفر شروع به شرح واقعه کربلا و مصیبت‌هایی که بر ائمه وارد آمده است می‌کرد و دیگران گریه و زاری می‌کردند. این مجالس کم کم دگرگون گردیده و در زمان صفویه رونق زیادی یافت.
سلاطین صفوی علاوه بر توجه خاصی که به عظمت ایران داشتند روضه خوانی و تعزیه خوانی را نیز از لحاظ اتحاد فکر وعقیده ایرانی‌ها و انسجام آن‌ها فوق العاده تقویت می‌کردند.
در عصر سلاطین صفوی ۹۰۵_۱۱۴۸ میلادی خواندن کتاب “روضۀالشهداء کاشفی” متداول شد چون خواندن این کتاب و درک و فهم عبارات آن و دادن توضیحات کتاب برای همه کس آسان نبود و هر کسی هم سواد خواندن و نوشتن نداشت، اشخاص مخصوصی پیدا شدند که آنرا درست می‌خواندند و بخوبی توضیح می‌دادند؛ که به روضه خوان یعنی خواننده کتاب روضۀالشهداء معروف شدند، آنگاه رفته رفته عده‌ای دیگر بدون آنکه سواد خواندن و نوشتن بدانند با شرکت مداوم در این مجالس آنرا حفظ شدند و در مجالس به روضه خوانی پرداخته و به “روضه خوان” اشتهار یافتند.
تکیه‌های تهران از زمان قاجار
۱_تکیه آب بخش کن: واقع در محله سنگلج ، انتهای بازارچه آب بخش کن.
۲_تکیه آصف الدوله: واقع در جنب خانه او….
۳_تکیه ابوالقاسم شیرازی: در نزدیکی امام زاده یحیی “ره” خیابان ری.
۴_تکیه اسمال بزاز: واقع در جنوب خیابان مولوی، موسس: اسمال بزاز لوده دربار ناصرالدین شاه.
۵_تکیه “اوژها” یا افشارها: واقع در محله سنگلج.
۶_تکیه حاج امین الضرب: واقع در بازارچه نایب السلطنه ری مقابل حمام فیروزه.
۷_تکیه باغ پسته بک، واقع در محله باغ پسته بک.
۸_تکیه بربری‌ها یا تخت بربری‌ها ،واقع در خیابان اکباتان جنوب عمارت مسعودیه وزارت فرهنگ سابق؛ واقف آن کربلایی محمد حسین است.
۹_تکیه بین الحرمین “بین مسجد جامع و مسجد شاه” معروف به بازار حلبی سازها.
۱۰_تکیه “پا طحطار” در حوالی بازارچه نایب السلطنه ری. پاطحطار مخفف “پاتوق محمد طاهر عطار” است.
۱۱_تکیه پامنار: واقع در سر سه راه پامنار.
۱۲_تکیه پهلوان شریف: واقع در بین مسجد حاج ملا محمدجعفر و تکیه عباسعلی در محله چاله میدان.
۱۳_تکیه پیرزن: واقع در بین بقعه پیر عطا و تکیه عودلاجان.
۱۴_تکیه جاله: واقع در خیابان سیروس.
۱۵_تکیه چهل تن: واقع در محله کوچه غریبان در شمال سرای چهل تن.
۱۶_تکیه حاج باقر: واقع در غرب کوچه زینت الدوله منشعب از کوچه وزیر دفتر.
۱۷ـتکیه حاج بهاءالدوله، ”شاهزاده حاج بهاءالدوله پسر بهمن میرزا و نوه فتحعلیشاه قاجار”: واقع در ابتدای پامنار زیر سفارت سابق شوروی.
۱۸ـتکیه حاج رجبعلی: واقع در محله سنگلج بخش ۴ قدیم تهران.
۱۹ـتکیه حسام السلطنه “معروف به تکیه نوروز خان” در اول محله بازار؛ حسام السلطنه عموی ناصرالدین شاه و فاتح هرات بود.
۲۰ـتکیه حمام خرقانی‌ها: واقع در بخش ۷ قدیم تهران.
۲۱ـتکیه حیاط شاهی: پائین تر از مسجد سپهسالار.
۲۲ـتکیه خدا آفرین: واقع در گذر لوطی صالح.
۲۳ـتکیه خشتی: واقع در محله کوچه غریبان. منشعب از کوچه تکیه زنبورکخانه.
۲۴ـتکیه خلج‌ها: واقع در محله خلج‌ها منشعب از پاچنار.
۲۵ـتکیه دانگی: ابتدای شمال خیابان پامنار .
۲۶ـتکیه دباغخانه: واقع در محله سنگلج کوچه تکیه دباغخانه. که به تکیه” شعبان بی مخ” هم معروف بود.
۲۷ـتکیه درخونگاه: به عبارت دیگر “درِخانگاه” یا “درِخانقاه” واقع در بازارچه درخونگاه. این تکیه دارای دو در بوده یکی به بازارچه و دیگری به پشت حمام مدرسه رضاقلیخان باز می‌شده؛ بوذرجمهری غربی نرسیده به گلوبندک.
۲۸ـتکیه دولت: در کنار کاخ گلستان. می‌گویند عبدالحسین هژیر نخست وزیر دستور تخریب آنرا صادر کرد و بعدها هم توسط فدائیان اسلام ترور شد.
۲۹ـتکیه رضا قلیخان: واقع در بخش ۹ قدیم تهران محله عودلاجان.
۳۰ـ تکیه زرگرها: واقع در محله عودلاجان.
۳۳ـتکیه سر تخت.
۳۴ـتکیه سرچشمه.
۳۵تکیه آقا باقر سعدالدوله: که حسینه هم به آن می‌گفتند و در نزدیک تکیه ملّا غدیر بود.
۳۶ـتکیه سنگلج: که از تکیه‌های معروف تهران به شمار می‌آمد. همیشه درگیری‌های این تکیه با تکیه دباغخانه در ماه‌های محرم و صفر و چاقوکشی بین اعضای دو تکیه زبانزد خاص و عام بود.
۳۷ـتکیه سهراب خان: واقع در بازار بین الحرمین ”حلبی سازها”
۳۸ـتکیه سید اسماعیل: که واقف آن حاج حسن بیگلر بیگی بود.
۳۹ـتکیه صاحب دیوان: واقع در جنب خانه خودش اول محله بازار. صاحب دیوان همان” فتحعلیخان فرزند قوام الملک” است.
۴۰ـتکیه عباس آباد: معروف به حاج عباس، واقع در آخر بازار عباس آباد، بازار تهران که در سال ۱۲۰۷ قمری توسط همین شخص وقف گردیده.
۴۱ـتکیه عباسعلی: واقع در خیابان سیروس نزدیک امام زاده سید اسماعیل. این عباسعلی به احتمال زیاد همان عباسعلی گمرکچی باید باشد که سقّاخانه کل عباسعلی در بازارچه کل عباسعلی یادگار اوست.
۴۲ـتکیه عرب‌ها: واقع در محله عرب‌ها جنب ناصر خسرو.
۴۳ـتکیه عرب‌های محله چالمیدان.
۴۴ـتکیه عزت الدوله ”خواهر ناصرالدین شاه”: واقع در شرق خیابان سیروس.
۴۵ـتکیه عودلاجان: واقع در شرق بازار عودلاجان.
۴۶ـتکیه غریبان: واقع در بازار تهران.
۴۷ـتکیه قاطر چی‌ها: واقع در محله کوچه غریبان کوچه زنبورکخانه.
۴۸ـتکیه “قمرالسلطنه”: همسر حاج میرزا حسین خان مشیرالدوله سپهسالار و صدر اعظم قاجاریه.
۴۹ـتکیه قمی‌ها: واقع در محله قمی‌ها غرب خیابان خیام نزدیک پاچنار.
۵۰ـتکیه کورها: واقع در گذر مستوفی که واقف آن مرحوم مستوفی الممالک است.
۵۱ـ تکیه کرمانی‌ها: واقع در محله چالحصار “گلوبندک” شرق خانه مستوفی.
۵۲ـ تکیه گود زنبورکخانه: واقع در محله کوچه غریبان.
۵۳ـ تکیه گود: واقع در کوچه منشعب از گود زنبورکخانه، بین بازارچه حاج قاسم و محله دروازه نو.
۵۴ـ تکیه مافی‌ها: واقع در کوچه مافی‌ها.کوچه آب انبار معیر.
۵۵ـتکیه مدرسه رضا قلیخان.
۵۶ـ تکیه مسجد جامع: واقع در کنار مسجد جامع.
۵۷ـتکیه مسجد حوض: محله بازار.
۵۸ـتکیه معیر الممالک: واقع در کوچه معیرالممالک بازارچه شاهپور.
۵۹ـ تکیه ملاغدیر: واقع در جلوی مسجد ملاغدیر.
۶۰ـ تکیه ملا آقا رضا: واقع در خیابان سیروس.
۶۱ـتکیه مَلک آباد: واقع در کوچه میرزا زکی مستوفی.
۶۲ـتکیه منوچهرخان: واقع دربخش ۸ قدیم تهران، معتمدالدوله منوچهر خان در سال ۱۲۶۰ قمری آنرا وقف کرده بود.
۶۳ـتکیه میرزا حسین حکیم: واقع در پشت کوچه افشارها.
۶۴ـتکیه میرزا صالح مستوفی: واقع در محله بازار و عودلاجان که در سال ۱۲۲۴ قمری توسط میرزا صالح مستوفی بر فقراء و ارحام فقراء وقف گردیده بود.
۶۵ـتکیه نوروزخان: در نزدیکی سقاخانه نوروزخان بازار که همان تکیه حسام السلطنه است. ”حسام السلطنه عموی ناصر الدین شاه است و زمین‌های زیادی در اطراف سقاخانه نوروز خان داشت.
۶۶ـ تکیه وزیر: واقع در محله چالحصار نرسیده به چهارراه گلوبندک.
۶۷ـ تکیه هفت تن: واقع در بازار جنب مسجد هفت تن.
۶۸ـتکیه همت آباد: واقع در گذر مستوفی که همان “تکیه کورها” است.
۶۹ـتکیه حمام خانم: واقع در بخش ۹ قدیم تهران محله عودلاجان.
*منبع: پایگاه تخصصی امام حسین علیه‌السلام
