سرویس جهان مشرق- هفتاد و سومین نشست سازمان ملل در حالی از ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۸ میلادی کار خود را آغاز کرد که روندهای جهانی به دلیل اقداماتِ متفاوت رئیس‌جمهور آمریکا شکل دیگری به خود گرفته است، از به رسمیت‌شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی تا خروج از توافق آب و هوایی پاریس و از جگ تعرفه‌ای با دولت‌های اروپایی و چین تا بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران بعد از آن همه مذاکره و بده‌بستان. مسائل جهانی البته محدود به این ها نبود، از جمله مهاجرت گسترده که چند سالی است به صورت مستمر سرخط خبرها را به خود اختصاص داده است.
سران کشورهای جهان از فرصت این نشست برای بیان مواضع خود بهره گرفتند، کشورهایی که بسیاری از آنها به جز ایران و ایالات متحده آمریکا برای مردم ما نام‌آشنا هستند اما از محتوای سخنرانی‌شان معمولاً چیزی به گوش و چشم مخاطبان ایرانی نمی‌رسد. در اینجا قصد داریم بدون کم و زیاد، مهمترین سخنان سران چند کشور نام‌آشنا را در دو روز نخست از هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل مرور کنیم:
برزیل
میشل تمِر رئیس‌جمهور برزیل از روی کارآمدن سیاستمداران انزواطلب در جهان ابراز نگرانی کرد و با تأکید بر رویکرد برازیلیا در سال‌های اخیر خواستار بازگشت به جهان‌گرایی شد تا با گسترش تجارت جهانی و جریان سرمایه‌گذاری میان کشورها، مسیر توسعه هموارتر شود. وی به مشکل مهاجرت در سالیان اخیر اشاره کرده و گزارش داد که برزیل مهاجران زیادی از ونزوئلا را با همکاری سازمان‌های بین‌المللی در مرز اسکان داده و مقدمات ادغام تدریجی آنها را به جامعه فراهم می‌کند.
تِمر ادامه داد کشورش در هفتادمین سالگرد تأسیس رژیم صهیونیستی شرکت کرده و همچنان به راهکار دودولتی پایبند است. وی از طولانی‌شدن جنگ در سوریه گلایه کرد و گزارش داد که کشورش یک تُن مواد دارویی برای کودکان سوریه فرستاده و حتی بخشی از مهاجران سوری را پذیرفته است. وی نهایتاً ابراز امیدواری کرد مذاکرات کره شمالی به خلع سلاح هسته‌ای بیانجامد.
ترکیه
رجب طیب اردوغان به خدمت‌گرفتن شورای امنیت برای منافع اعضای دائمِ آن را یکی از مهمترین عوامل فاصله‌گرفتن سازمان ملل از انسانیتی که برای تهمید صلح و رفاه در جهان لازم است، دانست و اصلاحات بودجه‌ای را برای اصلاح سازمان ملل کافی ندانست. وی آنکارا را حامی مردم مظلوم فلسطین و هویت تاریخی بیت‌المقدس اعلام کرد و گزارش داد کشورش تا کنون ۳۲ میلیارد دلار برای پذیرایی از مهاجران هزینه کرده است.
اردوغان سازمان ملل را بستر مناسبی برای پیگیری عدالت در جهان دانست اما ادامه داد شکاف اقتصادی میان فقیر و غنی، مهاجرت و نرخ مرگ نوزادان نشانه بی‌توجهی به عدالت است. رئیس‌جمهور ترکیه به مشارکت کشورش در طرح‌های مختلف سیاسی و اقتصادی برای بهبود اوضاع جهان اشاره کرد و توافق سوچی با روسیه برای جلوگیری از خون‌ریزی در ادلب را آخرینِ آن برشمرد. رجب از اینکه هنوز در ۲۷ ایالت آمریکا گروه‌هایی که در کودتای ۲۰۱۶ ترکیه مشارکت داشتند به عنوان نهاد مدنی از کمک‌های مالی دولتی استفاده می‌کنند گلایه کرد.
وی ادامه داد انزواگرایی، حمایت‌گرایی در اقتصاد و استفاده از تحریم به عنوان سلاح باید متوقف شود و آنکارا طرفدار رفت‌وآمد آزادانه افراد و کالاها از مرزهای بین‌المللی است. رئیس‌جمهور ترکیه خواستار تأسیس «سازمان جوانان ملل متحد» در استانبول شد و به لزوم امیددادن به نسل‌های بعدی تأکید کرد.
فرانسه
امانوئل مکرون سه مسأله آب و هوا، امور مالی و تجاری، و شکاف اقتصادی و درآمدی را مهمترین بحران‌های کنونیِ جهان دانست و گفت در این شرایط اگر هر کس فقط به منافع خودش بیاندیشد، انزوا و منازعه در پیش است. او چندجانبه‌گرایی را راه‌حل دانست و به عنوان نمونه گفت هم امنیت اسرائیل مهم است و هم حق فلسطینیان برای زندگی در صلح. مکرون به جای تداوم جنگ تعرفه‌ها خواستار تنظیم پیش‌نویس قانون جدید موازنه تجاری با مشارکت یکدیگر شد.
رئیس‌جمهور فرانسه به تحولات سوریه و لیبی اشاره کرد و خواستار کمک به تنظیم قانون اساسی و برگزاری انتخابات در اولی و حمایت از دولتِ مستقر در دومی از سوی سازمان ملل و اتحادیه آفریقا شد. وی در حل بحران مهاجرت به لزوم بازگشت به قوانین بین‌المللی و حق پناهندگی علاوه بر فروپاشاندن شبکه‌های قاچاق انسان تأکید کرد. مکرون بحران مهاجرت را نتیجه بی‌توجهی همگان به افزایش شکاف اقتصادی پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ میلادی دانست و گفت دیگر مانند گذشته، کشورهای ثروتمند نمی‌توانند دستورکار مورد نظر خود را به فقیرترها دیکته کنند. او وعده داد پاریس به عنوان رئیس دوره‌ای گروه هفت، به این موضوعات به ویژه در مورد آفریقا خواهد پرداخت.
رئیس‌جمهور فرانسه ملی‌گرایی را محتوم به شکست دانست و گفت توافق آب و هوایی پاریس علی‌رغم خروج آمریکا همچنان پابرجا است. مکرون ابراز امیدواری کرد کشورها با دولتی که توافق پاریس را امضا نکرده است، توافق اقتصادی انجام ندهند. وی هشدار داد سرنوشت کودکان ما به اقدام ما بستگی دارد زیرا این مسیر ممکن است در آینده به جنگ بیانجامد.
آفریقای جنوبی
سیریل راماپوسا رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی ابتدا گفت نزدیک به ربع قرن از سخنرانی نلسون ماندلا در سازمان ملل که گفت میلیون‌ها نفر از هموطنانش به این سازمان چشم دوخته‌اند تا «یک زندگی برای آنها به ارمغان بیاورد که ارزش زیستن داشته باشد» می‌گذرد، اما هنوز سازمان ملل حتی نمی‌داند برای رسیدن به این هدف چه باید بکند. وی پیشنهاد داد این سازمان باید صدای فقیران و انسان‌های رانده‌شده به حاشیه را نیز منعکس کند زیرا تنها در این صورت است که می‌تواند با فقر و تبعیض درافتد.
راماپوسا قاره آفریقا را قاره‌ای جوان دانست و گفت «جوانان در جنگ‌هایی درگیر شده‌اند که ما آغاز کردیم». وی خواستار پایان‌دادن به منازعات طولانی شد که مردم فلسطین و صحرای غربی در آفریقا را درگیر کرده است و گفت برای تغییردادن جهان باید فرصت‌های شغلی و تحصیلی جوانان را به ویژه با بکارگیری انقلاب دیجیتال و سازمان‌های بین‌المللیِ قدرتمندتر فراهم کنیم. وی خواستار «رویکرد چندجانبه به تجارت» با هدفِ حفظ ثبات اقتصاد جهانی شد و گفت تاریخ ثابت کرده است هیچ ملتی به تنهایی نمی‌تواند پیروز شود.
رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی ابراز امیدواری کرد آفریقا «جبهه بزرگِ جدید در رشد و توسعه جهانی» باشد و به اجرای دستورکار ۲۰۳۰ و توافق حوزه تجارت آزاد قاره‌ای آفریقا از سوی دولتش اشاره کرد.
مصر
ژنرال السیسی عملکرد نظام ملل را به ویژه در چشم ملت‌های عربی و آفریقایی، منفی ارزیابی کرد و هشدار داد نظم جهانی که حکومت قانون در آن مستقر نباشد، زندگی را برای کشورهای در حال توسعه دشوار می‌کند. وی گفت علی‌رغم تلاش سازمان ملل و کشورهایی چون مصر برای رسیدن به استقرار نهایی از طریق بازسازی دولت، هنوز منازعه در یمن، سوریه و لیبی پایان نیافته است. وی مسأله فلسطین را «نمونه کاملی» برای ناکارآمدی نظام بین‌الملل در رسیدن به راه حل عادلانه دانست و پیشنهاد داد سازمان ملل همکاری‌های خود را با سازمان‌های منطقه‌ای افزایش دهد، کمااینکه قاهره به عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه آفریقا در همین زمینه تلاش می‌کند.
السیسی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به پیشرفت‌های مصر در مسائل جوانان و زنان اشاره کرد و اینکه یک چهارم از وزرای مصر و ۱۵ درصد از نمایندگان مجلس این کشور، زن هستند. وی گفت مصر بنیان مستحکمی در قانون اساسی برای حفاظت از حقوق شهروندانش دارد.
ژاپن
شینزو اَبه نخست‌وزیر ژاپن به تلاش‌های کشورش برای تقویت تجارت آزاد در سازمان‌های منطقه‌ای و جهانی اشاره کرد و اینکه علی‌رغم خروج آمریکا از توافق تجاری فرااقیانوسیه، کشورش با سرمایه‌گذاری مستقیم توانسته ۸۵۶ هزار شغل در ایالات متحده ایجاد کند. وی از اینکه کره شمالی منابع طبیعی و نیروی کار خود را در مسیر اشتباه هدر می‌دهد، ابراز تأسف کرد و گفت حاضر است به زودی رو در روی کیم‌جونگ اون برای حل مسأله خانواده‌هایی که در دو کشور از هم جدا افتاده‌اند، گفتگو کند، همان‌گونه که گفتگوهای توکیو با مقامات روسیه به انعقاد یک توافق صلح پس از گذشت بیش از ۷۰ سال از آتش بس در پایان جنگ جهانی دوم می‌انجامد.
شینزو ابه سپس به دیدار رهبران چین و ژاپن در سال جاری میلادی و لزوم تداوم آن اشاره کرد و گفت کشورش در استقرار راه آبی ابریشم که از شمالگان، دریای ژاپن، اقیانوس آرام و اقیانوس هند می‌گذرد، نهایتِ همکاری را خواهد داشت تا ثبات، صلح و حکومت قانون در منطقه تقویت شود. وی تأکید کرد جایگاه شورای امنیت در قرن ۲۱ به شدت زیر سؤال است و توکیو برای عملی‌شدن اصلاحات در سطح این شورا و سازمان ملل تلاش می‌کند.
از دیگر نکات جالب در سخنرانی او، اشاره به طرحی بود که به زودی معلمانی از غزه را گروه گروه به ژاپن خواهد آورد تا توکیو در پرورش جوانان آینده سهیم باشد.
ونزوئلا
مادورو خود را هموطن مردمی نامید که هیچ وقت به زانو در نمی‌آیند. وی به افتخار کشورش نسبت به سیمون بولیوار اشاره کرد، رهبری که قاره را از استعمار و بردگی نجات داد. وی سخنرانی دانلد ترامپ در سازمان ملل را تداومِ سیاستِ دیکته‌کردنِ قانون مورد نظر آمریکا به جهان دانست، سیاستی که واشینگتن را پلیس و قاضی دنیا می‌داند. وی گفت دلیل توطئه‌های آمریکا علیه کشورش، منافعی است که الیگارشیِ فاسدِ آن کشور در منابع نفتی، گازی و طلای ونزوئلا دارند. مادورو حملات رسانه‌ای علیه کشورش را مقدمه‌ای برای توجیه مداخله خارجی تلقی کرد، در حالی که مداخلات دیگر مانند بمباران لیبی موج مهاجرت گسترده از آفریقا را کلید زد.
مادورو خواستار انجام تحقیقات مستقل گزارشگر سازمان ملل پیرامون حمله تروریستی به وی در ۴ اوت شد و گفت ایالات متحده فکر می‌کند ما شایسته حکومت بر خودمان نیستیم. رئیس‌جمهور ونزوئلا گفت با همه این احوال حاضر است گفتگوهای دوجانبه با دانلد ترامپ را آغاز کند زیرا مردم ونزوئلا جدا از رویکردهای امپریالیستیِ واشینگتن، فرهنگ، هنر و زندگی اجتماعی مردم آمریکا را ارج می‌نهند.
مادرور در بخشی دیگر از سخنانش گفت به دنبال استقرار یک اقتصاد پایدار و مقاوم بدون اتکای صرف به نفت است و دنیا نیز نباید به دنبال تحمیل یک نظام اقتصادی به همه کشورها باشد.
بریتانیا
ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا ابتدا به پیشرفت‌های جهانی از جمله کاهش تعداد فقیران به نصف اشاره کرد اما ابراز نگرانی کرد که پایان جنگ سرد به استقرار دموکراسی‌های لیبرال برای منافع جمعی منجر نشده است و وقوع بحران اقتصادی ۲۰۰۸ و بحران مهاجرت در سال‌های اخیر کاهش اعتماد به این‌گونه نظام‌ها را تشدید کرده، به گسترش حکومت‌های اقتدارگرا یا الیگارشی دامن زده است. وی به عنوان شاهد مثال، روسیه را به شکستن هنجارهای جهانی با استفاده از تسلیحات شیمیایی برای مسموم‌کردن اهداف خود متهم کرد.
ترزا می در بخشی دیگر از سخنانش که روی به واشینگتن داشت گفت نباید تأمین منافع شهروندان در داخل به هزینه تضعیف همکاری‌های جهانی انجام شود زیرا در چهارچوب سازمان‌های بین‌المللی اقتصادهای کوچک و آسیب‌پذیر نیز در نظر گرفته می شوند. وی خواستار قوانین منصفانه در زمینه تجارت و مالیات شد تا سازمان‌هایی چون تجارت جهانی بتوانند به پیشبرد توسعه کمک کنند و در کنار آن به لزوم جامع‌بودن اقتصاد کشورها نسبت به منافع همه اقشار مردم اشاره کرد.
نخست‌وزیر بریتانیا خواستار پایان‌دادن به سخنان تحریک‌آمیز علیه اقلیت‌ها، احیای اعلامیه جهانی حقوق بشر و اصلاح رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، به ویژه پاکسازی آنها از تروریست‌ها شد.
یمن
عبدربه منصور هادی که سازمان ملل آن را به عنوان «رئیس‌جمهور یمن» معرفی کرده است، ایران و حزب‌الله را مسئول تحمیل جنگ به کشورش دانست و ادامه داد که دولتش در تلاش برای استقرار صلح و ثبات و تأمین کرامت کودکان و زنان است. با این حال از جامعه جهانی خواست فشار بر ایران را برای پایان مداخله در یمن افزایش دهد زیرا سخت‌گیری حوثی‌ها هیچ امیدی برای حل منازعه از طریق گفتگو باقی نگذاشته است.
منصور هادی به قطعنامه ۲۲۱۶ در سال ۲۰۱۵ اشاره کرد که از حوثی‌ها خواسته بود سلاح‌های خود را تحویل دهند و گفت آنها مسئول اوضاع اقتصادی کنونی در یمن هستند زیرا منابع کشور را به هدر می‌دهند. وی گفت حوثی‌ها می‌خواهند در قرن ۲۱ ما را به حکومت استبدادی روحانیان برگردانند. وی از عربستان سعودی، ائتلاف عربی و نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل که برای کاهش اثرات بحران در یمن تلاش می‌کنند، قدردانی کرد.
منابع
https://gadebate.un.org/en
