به گزارش مشرق، «برای رسیدن به وحدت ملی راهی غیر از انتخابات آزاد وجود ندارد». این جمله را غلامحسین کرباسچی جمعه صبح در جمع اعضای حزب ندا گفت. اگر بخواهیم یکی از پاشنه آشیل‌های دشمنان ایران اسلامی را در حوزه تحلیلی اسم ببریم، «تکرار راهبردها» شاید از سرآمدترین آنها باشد. هرچند عموما تاکتیک‌ها عوض می‌شوند و بازیگران خواسته یا ناخواسته تغییر پیدا می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

اصلاح‌طلبان در تدارک یک «روحانی جدید» برای ۱۴۰۰

شکاف «اصلاحات بر حاکمیت» با «اصلاحات در حاکمیت»

*رویه ثابت غربگرایان و دشمنان برای انتخابات 

همین چند سال پیش و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال92 بود که مرحوم هاشمی رفسنجانی از «انتخابات آزاد» سخن گفت. رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام که همواره منویات خود را با لحنی مصلحت‌گرایانه به فضای سیاسی کشور تزریق می‌کرد می‌گوید:‌ «برگزاری انتخابات آزاد علاوه بر افزایش اعتماد مردم و دوستداران نظام، دشمنان خارجی کشور را در بسیاری از زمینه‌ها خلع سلاح و مأیوس می‌کند».

این عبارت فی نفسه جای اشکال نیست ولی آنجا شبهه‌ناک می‌شود که به دنبال خود این سوال را پیش می آورد که مگر انتخابات در ایران غیرآزاد است؟ این عبارت عقبه تاریخی دارد.

بدیهی است که انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از فتنه 88 بود و هنوز بخش عمده‌ای از جریان اصلاحات بر ادعای بی‌سند خود مبنی بر تقلب در انتخابات 88باقی بود و سعی می‌کرد این باور غلط را در جامعه زنده نگه دارد. مرحوم هاشمی رفسنجانی از جمله این افراد بود و این اظهاراتش علاوه بر تاکید دوباره بر گزاره ساختگی تقلب، سلامت انتخابات آتی را هم زیر سوال می‌برد. مهم‌ترین کاربرد کلیدواژه «انتخابات آزاد» تردید در سلامت انتخابات است. انتخابات برگزار شد و دقیقا فردی که مطلوب ایشان بود رئیس جمهور شد. جالب آنجاست که دقیقا یک روز بعد از اینکه انتخابات 92 از پل 24خرداد گذشت و روحانی رئیس جمهور شد، هاشمی در اظهاراتی دقیا مغایر با مواضع سابق گفت: اگر دشمنان جمهوری اسلامی ایران ذره‌ای انصاف داشته باشند، باید بپذیرند که ایران دموکرات‌ترین انتخابات دنیا را برگزار کرد و هیچ شبهه‌ای نمی‌توانند به آن وارد کنند.

در انتخابات 96 اما آیت‌الله هاشمی مرحوم شده بود. البته دلیلی هم وجود نداشت که گزاره انتخابات آزاد در صورت حیات از طرف ایشان مطرح شود چون دولت مستقر دولتمردانی داشت که با زیر سوال رفتن عملکردشان، عملا عقبه سیاسی محروم هاشمی ضربه می‌خورد.

*شورای نگهبان؛‌ مستمسک بی‌عملی‌های اصلاحات

این روزها اما احزاب و جریانات سیاسی خود را برای آوردگاه انتخابات96 مهیا می‌کنند. اصلاحات در کارنامه خود فراکسیون امیدی را دارد که علی‌رغم اینکه بخش قابل توجهی از نمایندگان دوره دهم مجلس عضو آن هستند، ولی خروجی مطلوبی نداشته است.

راهبرد اصلی اصلاحات این است که بگوید شورای نگهبان نیروهای اصلی اصلاحات را رد صلاحیت کرد و به همین دلیل نتوانستیم لیستی قوی برای مجلس ببندیم. این در حالی است که ورای مسئولیت ذاتی شورای نگهبان،‌ فراکسیون امید میوه ساختاری است که اکثر اصلاح طلبان معترض آن هستند.

شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان که عارف رئیس آن است، پرمناقشه‌ترین موضوعی است که در سال‌های اخیر در بین اصلاح‌طلبان در گرفته است.

بارزترین نماد عینی این عدم مقبولیت در اولین جلسه دور جدید این شورا در شهریور 97 دیده شد. در آن جلسه مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم سالاری، حجت الاسلام هادی خامنه‌ای دبیرکل مجمع نیروهای خط امام، احمد حکیمی پور دبیرکل حزب اراده ملت،‌حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار و برخی دیگر از اعضای حقیقی عضو شورای سیاست‌گذاری  حاضر نشدند و حتی از حضور در جلسات بعدی هم استنکاف کردند.

در حالی که بیش از یک ‌سال به انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی مانده است،‌ سرو کله کلیدواژه «انتخابات آزاد» جمعه گذشته در کنگره حزب ندای ایرانیان پیدا شد. 

*عَلَمی که کارگزاران به دست گرفته است

در آن کنگره،‌ غلامحسین کرباسچی که بر صندلی سفید نشسته بود، در برابر چند هزار نفر حاضر در سالن، عَلَم پدرمعنوی حزب خود را دوباره بالا برده و گفت: نباید فقط حاکمیت بگوید انتخابات آزاد است بلکه باید در همه زبان‌ها و حیطه‌های جغرافیایی کسانی بیایند و در یک بحث کارشناسی شرکت و نهایتا با رایی آزاد بدون فشار انتخاب شوند.

البته این اظهارات کرباسچی طبیعی است چون اصلاح‌طلبان از دولتی حمایت کرده‌اند که در سال1400نمی‌تواند کارنامه خوبی از عملکرد خود ارائه دهد و این بی‌عملی به پای اصلاحات نوشته خواهد شد. اصلاحات نگران است و به قول محمد قوچانی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، «برخی از دوستان اصلاح‌طلب نگران هستند چه کسی جایگزین این دولت در سال ۱۴۰۰ خواهد بود».

*زنده کردن خاطره لوایح دوقلو

پرچم انتخابات آزاد اما فقط در دست کرباسچی نیست و به نظر می‌رسد یک تقسیم کار تشکیلاتی برای تحقق منویات پدر معنوی‌شان شده است. حسین مرعشی دیگر عضو اصلی این حزب نیز در یادداشتی که در روزنامه سازندگی چاپ شده سعی در زنده کردن خاطره لوایح دوقلوی مجلس ششم و لزوم «حذف یا تعدیل» نظارت استصوابی کرده است.

این گزارش حداقل در مقطع کنونی عزم آن ندارد که بیان‌کنندگان این مواضع را به لحاظ شخصی هم‌نوا با برخی مقامات بیگانه بیگانه قلمداد کند ولی تطبیق مواضع را نمی‌توان کتمان کرد. از سویی تبعات حذف نظارت استصوابی را در کلام سیاست مدارن آمریکایی هم می‌توان یافت.

جان بولتون در این راستا می‌گوید: «اگر یک «انتخابات واقعاً آزاد» در ایران انجام شود آیت‌الله‌ها شکست خواهند خورد».

*سال98؛‌ فصل نوینی برای اصلاحات

رهبر انقلاب که پیش از این از تکرار عبارت انتخابات آزاد انتقاد کرده بودند، از سناریوی محتمل جبهه معارض در بیانات اخیرشان پرده برداشته و گفتند: اینکه آمریکایی‌ها گفتند سال ۹۷ چنین و چنان می‌کنیم، ممکن است فریب باشد؛ ممکن است سال ۹۷ جنجال کنند و نقشه را برای سال ۹۸ کشیده باشند. همه، حواس‌شان را جمع کنند.

بی‌شک اصلاح‌طلبان نمی‌توانند از سناریوی دشمن برای انتخابات98 که با عملیات روانی ماه های اخیر آغاز شده چشم پوشی کنند و بی‌محابا خود را از دامی که 10سال پیش گرفتار آن شدند نرهانند. سال98 می‌تواند فصل نوینی برای اصلاحات باشد.