سرویس جهان مشرق - نگاهی گذرا به تاریخ ایران و عراق نشان می‌دهد که به موازات پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تلاش‌ها برای تخریب رابطه دو کشور آغاز شد؛ جنگ هشت ساله تحمیلی را می‌توان نمونه‌ای بارز در همین زمینه برشمرد. حزب بعث در عراق به ریاست صدام حسین از ترس تاثیر پذیری شیعیان عراق از همکیشان ایرانی خود و تلاش آنها برای روی کار آمدن نظامی بر پایه اسلام از یک سو جنگی ویرانگر علیه ایران را آغاز کرد و از دیگر سو علمایی مانند شهید محمدباقر صدر از متفکران شیعی همراه با انقلاب اسلامی را به کام مرگ کشاند. در همین راستا بسیاری از مردم عراق، با نشان دادن کمترین علاقه به انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره) یا راهی زندان می‌شدند و یا به شهادت می‌رسیدند.

پس از سرنگونی صدام و روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در عراق همین رویه در دستور کار آمریکایی‌ها قرار گرفت، به نحوی که آنها از هر حربه‌ای برای ایجاد تقابل بین دو ملت عراق و ایران استفاده کردند. تلاش برای القای دو قطبی بین حوزه نجف و قم، فاصله انداختن بین برخی گروه‌ها و شخصیت‌های شیعی با ایران، حمایت از منافقین خلق برای خدشه در روابط دو کشور، تلاش برای ناکارآمد جلوه دادن فرهنگ مقاومت به ویژه در جنوب عراق و پررنگ کردن مسائل قومیتی از مهم‌ترین اقدامات آنها پس از اشغال عراق بود.

** سناریوی آمریکایی؛ فتنه در بصره، شایعه در مشهد

در سال‌های اخیر اما اوج تلاش‌های آمریکا برای ایجاد خدشه در روابط شیعیان ایران و عراق را می‌توان در ماجرای فتنه بصره مشاهده کرد. پانزدهم شهریور ماه امسال جمعی از عناصر نزدیک به آمریکا و عربستان در حاشیه تظاهرات مردمی که در اعتراض به برخی معضلات اقتصادی و اجتماعی برگزار می‌شد به کنسولگری ایران در بصره حمله کرده و آن را به آتش کشیدند. اقدامی که به عقیده بسیاری از کارشناسان سیاسی عراق از سوی کنسولگری آمریکا در بصره صورت پذیرفت.

جالب آنجاست که همزمان با این تحولات، برخی کانال‌ها و اکانت‌های زنجیره‌ای و هدایت شده در ایران نیز شروع به سم پاشی علیه زائران عراقی کرده و مساله مشهد را پیش کشیدند تا مکمل پازل تخریب روابط ایران و عراق شوند. همانگونه که براساس استراتژی ترامپ، تکمیل رژیم تحریم در گرو همراهی همسایگان ایران از قبیل عراق بود. در همین راستا تطمیع و تهدیدهای دولت ترامپ، حیدر العبادی، نخست وزیر وقت عراق را به اتخاذ موضعی نامتعارف کشاند که با واکنش بسیاری از احزاب سیاسی و گروه‌های مردمی عراق شد.

** زیارت اربعین باطل السحر دسیسه علیه عراق و ایران

درحالی که تنش زایی در روابط ایران و عراق از سوی دشمنان دو کشور به اوج خود رسیده بود، زیارت اربعین بار دیگر عمق روابط دو ملت را به رخ بدخواهان کشید و به جرات می‌توان گفت علی رغم همه کارشکنی‌ها دو ملت یکی از باشکوه‌ترین اربعین‌های حسینی را رقم زدند.

نظر به همین مساله آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب آبان ماه در دیدار با برهم صالح، رییس جمهور جدید عراق به ارتباطات ریشه‌دار و عمیق و تاریخی دو ملت ایران و عراق اشاره کردند و گفتند: «ارتباطات دو ملت بی‌نظیر است که نمونه‌ی بارز آن، پیاده‌روی بزرگ اربعین است.» ایشان همچنین با اشاره به حضور بیش از دو میلیون زائر ایرانی در راه‌پیمایی اربعین امسال، خاطرنشان کردند: «دل‌های همه‌ی زائران ایرانی بعد از بازگشت، مملو از تشکر از میهمان‌نوازی مردم عراق بود و این نشانگر بزرگواری حداکثریِ عراقی‌ها در میزبانی از زائران ایرانی است و این میهمان‌نوازی و ارتباط همراه با مهر و محبت میان دو ملت جز با زبان هنر قابل بیان نیست.»

** از کلام ظریف تا نوای مطیعی؛ پژواک دوستی ایران و عراق

موج تازه آمریکا برای تخریب روابط ایران و عراق اما با سفر غیرمنتظره دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا به پایگاه عین الاسد و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور به بغداد آغاز شد. ترامپ بر لزوم افزایش نیروهای آمریکایی در خاک عراق تاکید کرد و پمپئو نیز در اظهاراتی خواستار رفتار سختگیرانه تر بغداد در قبال تهران شد. با این وجود دو اتفاق سیاسی و فرهنگی اما بار دیگر نشان داد که سیاست آمریکا در این خصوص راه به جایی نمی‌برد.

اتفاق اول، سفر جواد ظریف به عراق و دیدار با شمار زیادی از شخصیت‌های دینی و سیاسی این کشور بود. ظریف که به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران رهسپار عراق شده بود با استقبال گسترده عراقی‌ها و تاکید آنها بر لزوم استمرار روابط و تقویت همکاری دو کشور مواجه شد.

ظریف همچنین از سفر حسن روحانی رییس جمهور ایران در اسفند ماه به بغداد خبر داد که مطمئناً هیچ شباهتی به سفر رییس جمهور آمریکا نخواهد داشت. سفری که خود ترامپ آنرا اینچنین توصیف می‌کند: «کاش می‌دیدید که ما برای این سفر چه شرایط و محدودیت‌هایی باید تحمل می‌کردیم. هواپیما در تاریکی عمیق فرورفته و همه پنجره‌ها بسته شده بود به طوری که کمترین نوری به چشم نمی‌خورد. همه جا تاریکی مطلق بود. می‌پرسید من در این سفر نگرانی نداشتم؟ باید بگویم که چرا نگران بودم.»

اتفاق دوم اما در شهر بصره روی داد. همان شهری که آمریکایی‌ها برای ایجاد یک فتنه بزرگ بین شیعیان ایران و عراق روی آن سرمایه گذاری کرده بودند.

همزمان با آغاز ایام فاطمیه مسئولان حسینیه داود العاشور بصره که از بزرگ‌ترین حسینیه‌های این شهر به شمار می‌آید و در مناسبت‌های مختلف شاهد حضور برجسته‌ترین خطبا و مادحین جهان تشیع است، از «میثم مطیعی» مداح جوان کشورمان دعوت به عمل آوردند تا در رثای حضرت زهرا (س) برای دوستداران اهل بیت (ع) در این شهر مدیحه سرایی کند. این اتفاق فرهنگی که در نوع خود کم نظیر به شمار می‌آید با استقبال گسترده طیف‌های مختلف این شهر به ویژه جوانان و نوجوانان مواجه شد.

به نظر می‌رسد دولتمردان آمریکایی و ایادی آنها در حالی حماقت‌های خود برای تخریب روابط ایران و عراق را تکرار می‌کنند که چشم خود را برروی ریشه‌های تاریخی و مذهبی دو ملت و همچنین منافع مشترک دو کشور بسته اند.

واقعیت آن است که نه مردم عراق کمک‌های ایران به این کشور را در راستای مبارزه با داعش فراموش می‌کنند و نه ایرانی‌ها مهمان‌نوازی بی نظیر عراقی‌ها از مردم ایران در زیارت اربعین را از یاد می‌برند. ایرانی‌ها و عراقی‌ها نشان داده اند که هراندازه چالش‌ها برای تخریب روابط‌شان بزرگ‌تر باشد به همان میزان برادری و دوستی دو ملت عمیق‌تر و اصیل‌تر می‌شود. تاریخ خود گواه روشنی بر این مدعا است.