به گزارش سرویس جامعه مشرق، هرچقدر برجام برای اقتصاد مان آب نداشت اما درس های بزرگ سیاسی با خود به ارمغان آورد که در هیچ کلاس و وزارتخانه و استخر و سونایی، قابل تفهیم نبود. البته برجام فواید اقتصادی زیادی هم داشت که بیشتر آن، به جیب گشاد غربی ها رفت. تا روزی که ممکن بود، خودرو به ما فروختند، صادرات از کشورهای خود به ایران را گسترش دادند و منت گذاشتند که قرار است حتی بدون آمریکا هم شریک اقتصادی مان باشند. اگر باورتان می شود، برخی ها هم باور کردند!

اما سریعتر از محصولات مصرفی غربی که پس از برجام روانه ایران شد، ورود برخی برندها و تولیدات آنها در حوزه های مرتبط با سبک زندگی بود به صورتی که حجم قابل توجهی از اخبار در این بخش، معطوف به ورود نام های معروف اروپایی و آمریکایی در حوزه پوشاک، مواد خوراکی و آرایشی - بهداشتی بود؛ چیزی که دقیقاً سبک زندگی ایرانی را هدف قرار می داد.

مسئله سبک زندگی ایرانی – اسلامی آنقدر از اهمیت برخوردار بوده که طی سال های اخیر بارها از سوی مقام معظم رهبری بر این موضوع تاکید شده؛ موضوعی که همواره یکی از اهداف نفوذ به کانون خانواده ها از این طریق و تغییر نگاه و اندیشه جوانان محسوب می شود. در تعرفی ساده ساده، سبک زندگی، به مجموعه پندارها، گفتارها و کردارهای فردی و جمعی گفته می شود که از یک فرهنگ خاص سرچشمه می گیرد.

در حقیقت، هر نوعی از سبک زندگی، نمود و نماد یک فرهنگ خاص است و طبیعتاً، تغییر آن چیزی نیست که به یکباره از آسمان بر سر یک ملت نازل شود بلکه آهسته آهسته و با تغییر نگاه نسل ها توسط ابزارها و روش های متنوع و پیچیده صورت می گیرد که برندها، یکی از ابزار مهم آن است.

واردات از امریکا و هشدار مهمی که رهبر انقلاب مطرح کردند

بیش از ۳ سال از نامه تاریخی و مهم رهبر انقلاب به رئیس‌جمهور درباره الزامات اجرای برجام می گذرد. تاکنون بندهای مختلفی از این نامه، مورد توجه و بررسی رسانه ها قرار گرفته اما آنچه که در این گزارش، اهمیت بیشتری پیدا می کند مفاد پایانی آن است که ایشان تاکید می کنند: " رفع تحریمها هر چند از باب رفع ظلم و احقاق حقوق ملّت ایران کار لازمی است، لیکن گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدّی گرفتن و پیگیری همه‌جانبه‌ی اقتصاد مقاومتی میسّر نخواهد شد. امید است که مراقبت شود که این مقصود با جدّیّت تمام دنبال شود و بخصوص به تقویت تولید ملّی توجّه ویژه صورت گیرد و نیز مراقبت فرمایید که وضعیّت پس از برداشته شدن تحریمها، به واردات بی‌رویّه نینجامد، و بخصوص از وارد کردن هرگونه مواد مصرفی از آمریکا جدّاً پرهیز شود. "

اشاره رهبر انقلاب بر لزوم به کار بردن تدبیر در امر واردات و تأکید ویژه ایشان بر ممنوعیت واردات هر گونه مواد مصرفی از آمریکا در این نامه را می‌توان نشانه‌ای بر دید آینده نگرانه و نگرانی ویژه ایشان در خصوص برنامه نفوذ آمریکایی‌ها از این مسیر دانست.

طبیعی است مجوز واردات کالاهای آمریکایی به معنای اجازه تبلیغات هرچند غیر رسانه ای آنها در کشور و به این معناست که نمادهای کشور آمریکا در خیابان ها، فروشگاه ها و شبکه های اجتماعی به نمایش در خواهد آمد. شاید در نگاه ساده انگارانه این امر معنای خاصی نداشته باشد، اما در نگاه ظریف سیاسی و اجتماعی، این تبلیغات به معنای جلوه گری تفکرات آمریکایی و ایدئولوژی آنها تلقی خواهد شد.

تجربه نشان داده روحیه حاکم بر تفکر آمریکایی، باعث می شود مردم به سمت مصرف بیشتر سوق داده شده و به جای رفع نیازهای مردمی به روشهای تبلیغی روی می‌آورند که به لحاظ فرهنگی مردم مجبور به استفاده از این کالاها می شوند. این دقیقاً همان معضل و خسارت وارد شده به الگوی مصرف مردم در یک کشور است که می‌تواند خسارات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در بر داشته باشد. در صورتی که مردم توانمندی خرید کالاهای آمریکایی را نداشته باشند به دلیل تغییر تفکر عمومی در رابطه با مصرف دچار مشکلات اجتماعی شده و رفتارهای اقتصادی آنها نیز تغییر خواهد کرد.

مارک هایی که دیگر خاص نیستند

امروز اگر سری به فروشگاه محله های مختلف بزنید انواع و اقسام مارک ها و برندهایی را خواهید یافت که تا همین چند وقت پیش به عنوان سوغات از فرنگ برای جوانان دهه ۶۰ آورده می شد. مارک هایی که جوانان امروز دیگر کاملاً با آنها آشنا شده اند و استفاده از انها در زندگی شان کاملاً آشناست؛ همان کالاهایی که در دهه های قبل، لوکس و سوغاتی محسوب می شدند.

انواع نوشیدنی و شکلات های مارک دار، نوشابه های انرژی زا و کنسروهای محصولات خاص. سیگار هم که دیگر چیز خاص و عجیبی نیست همه به راحتی و وفور به آن دسترسی دارند. انواع مارک های داخلی و خارجی؛ از کره ای و هندی گرفته تا آمریکایی و اروپایی.

اما در همین روزهایی که غرب یک روز به بهانه هسته ای تحریم می کند و یک روز به بهانه موشک و حقوق بشر و تلاش می کنند جمهوری اسلامی در تامین بسیاری از کالاهای مورد نیاز مردم مانند دارو و مواد غذایی دچار مشکل شود، مشخص نیست چطور بسیاری از کالاهای لوکس و رسماً غیرقانونی تا به این حد به وفور همه جا وجود داشته و در دسترس کوچک و بزرگ است.

انواع مکمل های غذایی و سیگار و لوازم آرایشی و بهداشتی. این آخری را از انواع چینی تا برند های اصل اروپایی و آمریکایی هر کجایی به راحتی پیدا می کنی. بالا و پایین شهر هم ندارد. حتی می توانی در اینستاگرام و تلگرام نمونه های مختلف آن را بخری و به راحتی بدون پرداخت کوچکترین هزینه ای پشت در منزل به راحتی دریافت کنی.

ورود نامحسوس برندهای آمریکایی در ایران

در روزهایی که همه حواسشان به سیاست های آمریکا و داستان های هر روزه رئیس جمهورش است، بررسی های خبرنگار مشرق حاکی از آن است که برندهای مصرفی آمریکایی که بعضی از آنها از نام و اعتبار خاص سیاسی و اقتصادی نیز برخوردار هستند به طور کاملاً نامحسوس در حال ثبت رسمی در کشور هستند که یکی از مهمترین مقدمه های ورود به بازار کشورمان محسوب می شود.

شاید مهمترین محصولی که این روزها در حال ثبت تک تک محصولات خود به صورت کاملاً رسمی در ایران است، سیگارهای آمریکایی هستند که از جمله آنها، تولیدات شرکت بریتیش امریکن توباکو است. این شرکت دخانیات انگلیسی - آمریکایی یکی از کمپانی های بین المللی تنباکو است که برندهای خود را با نام های معروفی در بازارها به فروش می رساند.

گروه شرکت‌های BAT با در اختیار داشتن ۸۷ کارخانه، سالانه حدود ۵۲۰ هزار تن برگ توتون و ۷۹۲ میلیارد نخ سیگارت تولید می کند. این شرکت در حال حاضر اقدام به ثبت محصولات خود با نام های کنت ، پال مال، کول، Veceroy، neo کرده است.

لوکس ترین سیگار دنیا در ایران

این بررسی ها همچنین حاکی از آن است برند "گورخا" که یکی از معروف ترین برند های تولید سیگار در دنیا محسوب می شود نیز مقدمات ورود به کشورمان را طی کرده است بودن آنکه حساسیت رسانه ای یا سیاسی در این زمینه برانگیخته شود. یکی از محصولات خاص این برند که در ایران به عنوان سیگار برگ معروف است، به صورت محدود در آمریکا تولید شده و به خاطر قیمت بالای آن حتی خود آمریکایی ها نیز توان خرید آن را ندارند و مخصوص افراد خاص و پولدار آمریکایی است.

این سیگار که عنوان می شود برخی از محصولاتش بیش از هزار دلار نیز قیمت دارند به رولز رویس سیگارهای دنیا شناخته می شود اما جالب آنکه به تازگی برند این محصول لوکس و گرانقیمت آمریکایی در ایران به ثبت رسیده و هیچ بعید نیست به زودی، طبقه ای نوکیسه و اصطلاحاً بچه پولدار، در مقابل نمایندگی و شعبات آن صف تبرج بکشند.

سبک زندگی غربی در یک قوطی نوشابه یا یک محصول آرایشی

"سبک زندگی در یک قوطی" این شعار یکی از بزرگترین تولید کنندگان نوشیدنی های انرژی زا در دنیا است. شرکتی که اسپانسر بزرگترین کنسرت های موسیقی در دنیا نیز محسوب می شود تا اگر از طریق اقتصادی نتوانست، از طریق فرهنگی و هنری وارد ذهن جامعه هدف خود شود.

چند سالی است که این نوع نوشیدنی در تمام دنیا به سبک زندگی جوانان وارد شده و بارها و بارها نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا بر مضرات و اعتیاد آورد بودن آن تاکید شده است. اگرچه ورود غیر قانونی این محصول تماماً آمریکایی در طول سال های اخیر قابل مشاهده است اما تا به تازگی ثبت برند آن صورت گرفته و شاید به زودی، محصولات این شرکت را در تمامی سوپرمارکت ها شاهد باشیم.

دیگر برند ثبت شده آمریکایی، یک برند لوازم آرایشی بهداشتی است که با بررسی مدارک و اسناد ثبتی حالا می توان ورود برند ابسولوت نیویورک (Absolute newyork) که همانطور که نامش هم تاکید دارد کاملاً آمریکایی است را مشاهده کرد.

واردات از امریکا پس از خروج از برجام بیشتر شد؟!

آمارهای رسمی نشان می دهد اگرچه دولت آمریکا با ژست های خاص رییس جمهور خود، تلاش می کند کشورمان را به مذاکره و تن دادن به شرایطش وادار کند و یکی از مهمترین اقداماتش در این راستا، خروج از برجام بود، اما در اقدامی قابل تامل، جلوی واردات محصولات خود به کشورمان را نگرفته و این آمار در ماههای متوالی، رشد صعودی داشته است؛ رشدی که با بررسی دقیق آن مشخص می شود عمدتاً بر پایه مواد مصرفی و فاقد تکنولوژی یا تاثیر مهم همراه بوده است.

با ادامه این روند مرموزانه و مشکوک، طبیعی است که برندهای آمریکایی به صورت خوراک، پوشاک و حتی لوازم فنی در دست مردم مورد استفاده قرار گیرد و همان دولتی که اجازه ورود دارو و اقلام خوراکی مهم به کشورمان را نمی دهد، اکنون به اشتغالزایی برای کارخانجات و صنایع خود مشغول باشد و پشتوانه سیاسی و اجتماعی بیشتری برای اعمال تحریم ها علیه کشورمان دست و پاکند.

شاید این پاسخ از سوی برخی مطرح شود که ثبت برند و علامت تجاری، الزاماً به معنای شروع تجارت در کشورمان نیست اما در پاسخ باید گفت چه ضرورتی باعث شده تا این برندهای مصرفی، در بازار کشوری کاملاً تحریم شده از سوی دولت شان فعالیت حقوقی انجام دهند و متحمل هزینه ها و پیگیری های اداری برای ثبت برند خود شوند؟ آیا این اقدام بدون هماهنگی با دولت آمریکا و مسئولان آن شدنی است؟

چگونه است که در ایام تحریم های سخت اواخر دولت دهم نیز پورشه و مازراتی، اجازه ورود می یافت اما ورود داروهای بیماران سرطانی، به مشکلات متعدد برخورد می کرد؟ مگر غیر از این بود که آنها به دنبال مصرف گرایی بیشتر در جامعه، خروج ارز و فشار بر طبقات خاص اجتماعی با این تحریم ها بودند؟ چیزی که امروز با ورود گسترده برندهای مصرفی آمریکایی، در حال تکمیل شدن است.

شاید همان اتفاقی که برخی داخلی ها و خارجی با تلاش برای واردات و توسعه برندهایی چون مک دونالد در ایران و برخی کشورهای دیگر به دنبال ان بودند و به علت حساسیت های خاص در خصوص این برند به نتیجه نرسیده، این بار با ترویج و توسعه محصولاتی که حواشی کمتری متوجه آنهاست در حال رقم خوردن باشد که بیش از هر زمانی، دروازه بانی اقتصادی در خصوص انها ضرورت دارد.