به گزارش مشرق ،بخشعلی قنبری استاد
دانشگاه در گفت‌‌و‌گو با فارس با اشاره به مراحل
مختلف دوران رسالت نبی‌اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، اظهار داشت: دوران 23
ساله پیامبر به چند دوره تقسیم می‌شود:دوره اول؛ «دوره
رسالت» یعنی آغازین دوره‌ای که حضرت به عنوان پیامبر، رسالت را بر دوش
می‌گیرند که از آن دوران، دوره پنهان یا رسالت پنهان نام برده می‌شود که
پیامبر تنها در خفا به ابلاغ رسالت می‌پرداختند.
وی افزود: دوره دوم؛ دوره «ظهور» است؛ به این معنا که رسول خاتم(ص) چون یارانی را پیدا می‌کنند، جرأت این را به دست می‌آورند که در بین اعراب جاهلی، پیام خود را به طور آشکار بیان کنند، این دوره یکی از دوران بسیار سختی حضرت بوده است، چرا که در دوره رسالت، مشرکین نمی‌دانستند، حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم چه نیاتی دارند، به این جهت دوره دوم سخت است، زیرا مشرکین سخنان ایشان را می‌شنوند و احساس می‌کنند که موقعیت‌شان را از دست خواهند داد، به همین دلیل به مقابله شدید با پیامبر(ص) برمی‌خیزند.
قنبری با بیان اینکه مشرکان در دوره دوم، سعی کردند که با شیوه‌های گوناگون با پیغمبر کنار بیایند و ایشان را تحمل کنند، در عین حالی که پیامبر هم داشته‌های آنها را تهدید نکنند، خاطرنشان کرد: دوره سوم دوره‌ای است که در مکه رخ می‌دهد و یاران رسول(ص) زیادتر می‌شوند و به تبعات آن شدت حملات مشترکین بر پیامبر(ص) افزوده می‌شود، نبی مکرم اسلام نیز همچنان در امر تبلیغ کوشا هستند و به وظایف رسالت خود در جامعه ادامه می‌دهند، در دوره چهارم، «دوره شعب ابی‌طالب»، پیامبر(ص) و یارانش رنج‌ها و سختی‌های بسیار زیادی را تحمل کردند و در این شرایط «ابوطالب» بزرگترین حامی خود و خدیجه همسرشان را از دست می‌دهند.
وی با اشاره به دوره پنجم، ادامه داد: این دوره، «دوره گسترش پیام پیغمبر به ممالک شهرهای خارج از مکه» است که در اینجا بحث بسیار مهم هجرت مطرح می‌شود، قرآن خطاب به مستضعفان مسلمان در مکه می‌فرماید «یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَةٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ»، چرا مهاجرت نکردید، با اینکه زمین خدا وسیع بود، پیامبر اسلام بر اساس همین مسئله، دو گروه را به حبشه فرستادند، چرا که در حبشه پادشاه مسیحی وجود داشت و مسیحیان با مسلمانان رابطه خوبی داشتند و کمتر پیغمبر (ص) را اذیت می‌کردند.
این استاد دانشگاه دوره ششم را تحت عنوان «دوره پیمان» نام برد و تصریح کرد: پیمان عقبه اول و عقبه دوم، یا همان پیمان برادری، بین پیغمبر (ص) و گروهی از اهل مدینه بسته شد و در واقع این پیمان‌ها زمینه‌ساز مهاجرت بزرگ حضرت رسول(ص) به مدینه می‌شود، در اسلام دو مهاجرت رخ داد، یکی «هجرت صغیر» که همان هجرت یاران نبی اکرم(ص) به حبشه بود و دوم «هجرت کبیر» از مکه به مدینه صورت گرفت.
وی افزود: دوره هفتم «دوره استقرار در مدینه» است و پیامبر اسلام(ص) چون در مدینه پیروان زیادی پیدا می‌کند، به این شهر هجرت می‌کنند، دو قبیله بزرگ یثرب «اوس» و «خزرج» به پیامبر گرایش پیدا می‌کنند و تعهد می‌دهند که از شخص رسول خاتم (ص) حمایت کنند، در «دوره استقرار» شاهد هستیم که حضرت رسول(ص) توانستند به یک استقلال کامل برسند و امت اسلامی را تشکیل دهند و مدینه‌ای را به وجود آورند.
قنبری با بیان اینکه مدینه آرام آرام مطابق با آموزه‌ها و عقاید پیامبر(ص) شکل گرفت و به جایگاه حقیقی خود نزدیک شد، درباره دوره بعد رسالت خاتم انبیاء بیان داشت: دوره هشتم، دوره به اصطلاح «جامعه‌سازی و دولت‌سازی» است، در اینجاست که رسول(ص) جامعه دینی و هم دولت دینی را می‌سازند، محمد مصطفی (ص) در عین اینکه پیامبر خداوند هستند، در یثرب حکومتی را پی‌ریزی می‌کنند که به تبع آن مدینه شکل می‌گیرد، مدینة‌الرسول به معنای امروزی جامعه‌ای است که از حالت بدوی در آمده است و شکل مدنیت به خود گرفته و در این شرایط اهالی مدینه که قبلاً اهالی روستای بزرگی به نام یثرت بودند، به عنوان شهروند مطرح شدند و به این ترتیب بود که عناصر تشکیل جامعه مدنی و حکومت دینی کاملاً شکل گرفت، لذا پیامبر(ص) موفق شدند جامعه و دولت دینی مدرنی را تشکیل دهند.
وی با اشاره به 64 غزوه و سریه پیغمبر در این دوره، ادامه داد: در این دوره دشمنان به طور فیزیکی در برابر مسلمانان قد اعلم کردند و در صدد بودند، این جامعه دینی و مدنی را از بین ببرند و به این ترتیب پیغمبر(ص) به مقابله با آنها پرداختند، همچنین در این دوره است که عناصر اصلی دین اسلام را مشاهده می‌کنیم.
این شاح نهج‌البلاغه درباره دوره نهم گفت: پس از این دوره، «دوره گسترش اسلام» که از آن به عنوان «دوره تبشیر» یاد می‌کنند، دوره‌ای است که حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم بشارت اسلام را به سایر ملت‌ها می‌دهند و نامه‌های زیادی را می‌نویسد، به طوری که برخی از نامه‌ها با استقبال مواجه می‌شود و برخی دیگر نیز با عدم استقبال پادشاهان مواجه نمی‌شود و حوزه نفوذ نبی خاتم(ص) به سراسر شبه جزیره عربستان گسترش می‌یابد.
این کارشناس ادیان و عرفان با بیان اینکه دوره آخر رسالت پیغمبر به «دوره رحلت» منتهی می‌شود، اذعان داشت: در این دوره بحث حجة‌الوداع و واقعه غدیر خم در سال دهم هجری مطرح می‌شود و در نهایت خاتم انبیاء در 28 صفر سال یازدهم هجری از دنیا رحلت و جهان اسلام را غرق در اندوه و ماتم می‌کنند.
وی افزود: دوره دوم؛ دوره «ظهور» است؛ به این معنا که رسول خاتم(ص) چون یارانی را پیدا می‌کنند، جرأت این را به دست می‌آورند که در بین اعراب جاهلی، پیام خود را به طور آشکار بیان کنند، این دوره یکی از دوران بسیار سختی حضرت بوده است، چرا که در دوره رسالت، مشرکین نمی‌دانستند، حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم چه نیاتی دارند، به این جهت دوره دوم سخت است، زیرا مشرکین سخنان ایشان را می‌شنوند و احساس می‌کنند که موقعیت‌شان را از دست خواهند داد، به همین دلیل به مقابله شدید با پیامبر(ص) برمی‌خیزند.
قنبری با بیان اینکه مشرکان در دوره دوم، سعی کردند که با شیوه‌های گوناگون با پیغمبر کنار بیایند و ایشان را تحمل کنند، در عین حالی که پیامبر هم داشته‌های آنها را تهدید نکنند، خاطرنشان کرد: دوره سوم دوره‌ای است که در مکه رخ می‌دهد و یاران رسول(ص) زیادتر می‌شوند و به تبعات آن شدت حملات مشترکین بر پیامبر(ص) افزوده می‌شود، نبی مکرم اسلام نیز همچنان در امر تبلیغ کوشا هستند و به وظایف رسالت خود در جامعه ادامه می‌دهند، در دوره چهارم، «دوره شعب ابی‌طالب»، پیامبر(ص) و یارانش رنج‌ها و سختی‌های بسیار زیادی را تحمل کردند و در این شرایط «ابوطالب» بزرگترین حامی خود و خدیجه همسرشان را از دست می‌دهند.
وی با اشاره به دوره پنجم، ادامه داد: این دوره، «دوره گسترش پیام پیغمبر به ممالک شهرهای خارج از مکه» است که در اینجا بحث بسیار مهم هجرت مطرح می‌شود، قرآن خطاب به مستضعفان مسلمان در مکه می‌فرماید «یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَةٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ»، چرا مهاجرت نکردید، با اینکه زمین خدا وسیع بود، پیامبر اسلام بر اساس همین مسئله، دو گروه را به حبشه فرستادند، چرا که در حبشه پادشاه مسیحی وجود داشت و مسیحیان با مسلمانان رابطه خوبی داشتند و کمتر پیغمبر (ص) را اذیت می‌کردند.
این استاد دانشگاه دوره ششم را تحت عنوان «دوره پیمان» نام برد و تصریح کرد: پیمان عقبه اول و عقبه دوم، یا همان پیمان برادری، بین پیغمبر (ص) و گروهی از اهل مدینه بسته شد و در واقع این پیمان‌ها زمینه‌ساز مهاجرت بزرگ حضرت رسول(ص) به مدینه می‌شود، در اسلام دو مهاجرت رخ داد، یکی «هجرت صغیر» که همان هجرت یاران نبی اکرم(ص) به حبشه بود و دوم «هجرت کبیر» از مکه به مدینه صورت گرفت.
وی افزود: دوره هفتم «دوره استقرار در مدینه» است و پیامبر اسلام(ص) چون در مدینه پیروان زیادی پیدا می‌کند، به این شهر هجرت می‌کنند، دو قبیله بزرگ یثرب «اوس» و «خزرج» به پیامبر گرایش پیدا می‌کنند و تعهد می‌دهند که از شخص رسول خاتم (ص) حمایت کنند، در «دوره استقرار» شاهد هستیم که حضرت رسول(ص) توانستند به یک استقلال کامل برسند و امت اسلامی را تشکیل دهند و مدینه‌ای را به وجود آورند.
قنبری با بیان اینکه مدینه آرام آرام مطابق با آموزه‌ها و عقاید پیامبر(ص) شکل گرفت و به جایگاه حقیقی خود نزدیک شد، درباره دوره بعد رسالت خاتم انبیاء بیان داشت: دوره هشتم، دوره به اصطلاح «جامعه‌سازی و دولت‌سازی» است، در اینجاست که رسول(ص) جامعه دینی و هم دولت دینی را می‌سازند، محمد مصطفی (ص) در عین اینکه پیامبر خداوند هستند، در یثرب حکومتی را پی‌ریزی می‌کنند که به تبع آن مدینه شکل می‌گیرد، مدینة‌الرسول به معنای امروزی جامعه‌ای است که از حالت بدوی در آمده است و شکل مدنیت به خود گرفته و در این شرایط اهالی مدینه که قبلاً اهالی روستای بزرگی به نام یثرت بودند، به عنوان شهروند مطرح شدند و به این ترتیب بود که عناصر تشکیل جامعه مدنی و حکومت دینی کاملاً شکل گرفت، لذا پیامبر(ص) موفق شدند جامعه و دولت دینی مدرنی را تشکیل دهند.
وی با اشاره به 64 غزوه و سریه پیغمبر در این دوره، ادامه داد: در این دوره دشمنان به طور فیزیکی در برابر مسلمانان قد اعلم کردند و در صدد بودند، این جامعه دینی و مدنی را از بین ببرند و به این ترتیب پیغمبر(ص) به مقابله با آنها پرداختند، همچنین در این دوره است که عناصر اصلی دین اسلام را مشاهده می‌کنیم.
این شاح نهج‌البلاغه درباره دوره نهم گفت: پس از این دوره، «دوره گسترش اسلام» که از آن به عنوان «دوره تبشیر» یاد می‌کنند، دوره‌ای است که حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم بشارت اسلام را به سایر ملت‌ها می‌دهند و نامه‌های زیادی را می‌نویسد، به طوری که برخی از نامه‌ها با استقبال مواجه می‌شود و برخی دیگر نیز با عدم استقبال پادشاهان مواجه نمی‌شود و حوزه نفوذ نبی خاتم(ص) به سراسر شبه جزیره عربستان گسترش می‌یابد.
این کارشناس ادیان و عرفان با بیان اینکه دوره آخر رسالت پیغمبر به «دوره رحلت» منتهی می‌شود، اذعان داشت: در این دوره بحث حجة‌الوداع و واقعه غدیر خم در سال دهم هجری مطرح می‌شود و در نهایت خاتم انبیاء در 28 صفر سال یازدهم هجری از دنیا رحلت و جهان اسلام را غرق در اندوه و ماتم می‌کنند.
