سرویس جهان مشرق - تنها کمی پس از آنکه جف بزوس ثروتمندترین مرد جهان خبر طلاقش از مک‌کینزی را پس از ۲۵ سال زندگی مشترک اعلام کرد، یک موج افشاگری علیه وی آغاز شد که خبر از ماه‌ها تلاش پنهان یک گروه تحقیق خصوصی برای سردرآوردن از زنگی شخصی جف به منظور ضربه‌زدن به اعتبارش بود.

داستانی که برای مخاطبان تنظیم شده بود، آن قدر شفاف بود و مو لای درزش نمی‌رفت که بزوس به جای انکار، به دنبال انتخاب تاکتیک مناسبتری رفت: استخدام یک گروه کِرَک خصوصی برای پیداکردن روزنه‌هایی که موجب سواستفاده افشاگران شده است و البته، ایراد اتهام به دانلد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان فردِ پشت پرده این داستان. حالا چرا ترامپ؟

پرونده‌ای که علیه بزوس افشا شد

تصویر بزوس در کنار یک مجری، مدل و خلبان آمریکایی به نام لارِن سانچز در مراسم گلدن گلوب، زمینه مناسبی برای افکار عمومی آماده کرده بود تا پرونده‌ای که چند روز بعد علیه مالک آمازون منتشر شد را باور کنند.

افشاگران مدعی شده‌اند چند سال پیش جف بزوس بواسطه پاتریک ویتسل، نابغه و مدیر اجرایی شرکت ویلیام موریس، با همسرش لارن سانچز ملاقات کرده است. بزوس ابتدا سانچز را در پروژه‌ای به نام Blue Origin استخدام می‌کند اما بعدها مشخص می‌شود علاقه او به لارن صرفاً کاری نبوده است.

نشریه Enquirer که در ۱۱ صفحه به افشاگری علیه بزوس و روابط غیراخلاقی‌اش پرداخته، نوشته است «در ۵ ایالت و ۴۰ هزار مایل» به دنبال بزوس و سانچز رفته‌اند، «در جت‌های خصوصی، لیموزین‌های شگفت‌انگیز، پرواز با هلی‌کوپتر، طبیعت‌گردی‌های رمانتیک، هتل‌های پنج‌ستاره، شام‌های عاشقانه و …». نشریه تهدید کرده که هم تصاویر این دو و هم پیام‌های صمیمانه شان را در اختیار دارد و تنها در صورتی آنها را منتشر نمی‌کند که بزوس از اتهامات سیاسی به نشریه عقب‌نشینی کند. اما بزوس نپذیرفته است.

ماجرا وقتی جالبتر می‌شود که یک قسمت دیگر از این پازل تکمیل شود: نه تنها بزوس در حال طلاق‌دادن همسرش مک‌کینزی بوده، بلکه لارن نیز همین پاییز رسماً از ویتسل درخواست طلاق کرده است، آن هم پس از یکی دو بار مجادله جدی. آیا این دو در زمانی که همسر داشته‌اند، رابطه خارج از ازدواج برقرار کرده‌اند؟

ارتباط پرونده با ترامپ

مسائل خصوصی زندگی چند نفر چندان ارتباطی با ما ندارد، اما کنار هم قراردادن این افشاگری با دو واقعیت دیگر یک افشاگری ساده را به جنجال سیاسی تبدیل کرد که نه تنها ممکن است بزوس یا ترامپ را به شدت تحت فشار قرار دهد بلکه منافع شخصی پشت‌پرده بسیاری از انتقادهای بظاهر دلسوزانه در عرصه سیاسی ایالات متحده را نشان می‌دهد:

• بزوس فقط مالک آمازون نیست. او از سال ۲۰۱۳ میلادی واشینگتن‌پست را خریده است، یک روزنامه که مهمترین پرونده‌های رسانه‌ای علیه ترامپ را منتشر کرده است.
• دیوید پِکِر مالک نشریه Enquirer، دوست ترامپ است. ترامپ نیز خود بلافاصله پس از انتشار پرونده روابط بزوس با سانچز در توییتی ابراز امیدواری کرد واشینگتن‌پست در مالکیت شخص باصلاحیت‌تری قرار گیرد. ترامپ خود یکی از متهمان پرونده‌های روابط غیراخلاقی است که واشینگتن‌پست نیز به طور گسترده آن را انعکاس می‌دهد و حالا بعید نیست در فکر انتقام باشد.

حالا پرسش پیچیده‌تری مطرح می‌شود: دعوای بزوس با ترامپ بر سر چیست که حالا به جاهای باریک کشیده است؟

داستان‌های ترامپ و بزوس: به دنیای جدید سیاست در آمریکا خوش آمدید

بزوس که در سال ۱۹۹۴ میلادی سامانه خرید اینترنتی آمازون را راه‌اندازی کرد و آن را به جایی رساند که حالا ۱۳۶ میلیارد دلار می‌ارزد، در سال ۲۰۱۳ میلادی با خرید واشینگتن‌پست نشان داد بدش نمی‌آید از ثروتی که به دست آورده برای تقویت پایگاه اجتماعی و کسب قدرت سیاسی بهره گیرد. همین شد که واشینگتن پست در تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ میلادی به یکی از جنجالی‌ترین رسانه‌های آمریکایی تبدیل شد، همان رسانه‌هایی که ترامپ fake news می‌نامد.

اولین نقطه عطف در تبلیغات واشینگتن‌پست علیه ترامپ به فایل صوتی برمی‌گردد که شامل سخنان توهین‌آمیز دانلد در مورد فیزیک مجری و مدل آمریکایی بود. این فایل که به صورت پنهانی ضبط شده بود، در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری منتشر شد و انعکاس رسانه‌ای آن تا آنجا پیش رفت که ملانیا ترامپ مجبور به انتشار بیانیه‌ای در حمایت از همسرش شد.

البته صرفاً شهرت‌طلبی واشینگتن‌پست در آن انتخابات کذایی نبود که پایه دشمنی بزوس و ترامپ را بنا کرد. به نظر می‌رسد دولت کنونی ایالات متحده نیز مانند دولت‌های پیشین (و البته بسیاری از دولت‌ها در کشورهای دیگر) علاوه بر اهداف علنی و منافع ملی، درگیر رقابت‌های اقتصادیِ پشت پرده نیز هست. ترامپ و پدرش یک سرمایه‌گذار در حوزه مسکن و اصطلاحاً بساز و بفروش نیویورکی بوده‌اند که به ثروتمندان سنتی ایالات متحده تعلق دارند. اما آمازون، اپل و مانند آن کسب و کارهای نوین در آمریکا هستند که مرکزشان هم اتفاقاً نه در ساحل شرقی بلکه در آن سوی آمریکا، در ساحل کالیفرنیا و منطقه مشهور به «سیلیکون ولی» است.

رونق این کسب‌وکارها مهمترین تهدید برای قدرت اقتصادی و سیاسی ثروتمندان سنتی آمریکا است. اگر قرار است یک سرمایه‌دار سنتی بر خلاف تمام تاریخ ایالات متحده به جای حمایت از یک باند سیاسی، خودش وارد کار سیاسی شود و بدون هیچ تجربه سیاسی به ریاست‌جمهوری برسد، چرا صاحبان کسب و کارهای نوین به این فکر نیافتند؟ آیا کسی که می‌تواند آمازون را از هیچ به چنین ارزشی برساند، لایقتر از ترامپی نیست که چندین بار در دوران فعالیت اقتصادی‌اش به دروغ یا به درستی اعلام ورشکستگی کرده است؟

به هر حال بعد از انتخابات نیز پرونده‌های مهمی در واشینگتن‌پست علیه ترامپ منتشر شد از زنانی که نسبت به آزار جنسی از سوی ترامپ، شاکی بودند تا روابط شخصی اطرافیان ترامپ با ولیعهد سعودی که منجر به سکوت در پرونده قتل خاشقجی شد.

دانلود سخنرانی ۵ دقیقه‌ای الکساندریا کورتز در مجلس نمایندگان آمریکا پیرامون نقش ثروتمندان در انتخابات آمریکا

ترامپ نیز در این مدت بیکار ننشسته بود. او که دائماً در سخنرانی‌ها و توییت‌هایش علیه واشینگتن‌پست و آمازون تبلیغ می‌کرد (و البته معمولاً جواب بزوس را نه در توییتر بلکه در پرونده‌های واشینگتن‌پست دریافت می‌کرد) بهار سال جاری دستور اجرایی بررسی نیروی کار عملیاتی و امور مالی آمازون را صادر کرد. او البته اسم مشخصی از آمازون نیاورد اما همه می‌دانستند هدف او مچ‌گیری از این شرکت است تا فرارهای مالیاتی یا اجحاف در حق مشتریان یا کارکنانش را اثبات کند. او یک بار در سخنانش گفته بود با سخنرانی‌هایش آمازون را مجبور کرده پول بیشتری به شرکت پست بدهد.

جمع‌بندی: پرونده‌ای علیه بزوس، علیه ترامپ، علیه آمریکا یا سعودی؟

وقتی سرمایه‌دارها وارد دنیای سیاست می‌شوند، چون قواعد دنیای سیاست با دنیای اقتصاد متفاوت است، اولین خطر جدی متوجه سقوطِ بیش از پیشِ سیاست در آمریکا می‌شود. جدال سرمایه‌داران در دنیای خودشان با سود و زیان شرکت‌هایشان حل می‌شود، اما وقتی در دنیای سیاست، علنی می‌شود، منافع خصوصی جای منافع ملی را می‌گیرد و اعتماد عمومی به نظام سیاسی را خدشه‌دار می‌کند. این عملاً آشکارشدن یکی دیگر از ابعاد نظام سرمایه‌داری است که به نوبه خود به قدرت‌گیری جنبش‌های چپ‌گرا و نیروهای گریز از مرکز در ایالات متحده می‌انجامد.

در مرتبه دوم اگر گروه کِرَک بزوس شواهد مطمئنی از مداخله رئیس‌جمهور آمریکا ویا در اختیارقراردادن امکانات دولتی برای به دست آوردن تصاویر خصوصی بزوس و مکالماتش به دست آورند و از طریق واشینگتن‌پست یا مانند آن در اختیار رقبای سیاسی‌اش قرار دهند، در این صورت تحقیق در مورد استفاده خصوصی ترامپ از امکانات دولتی به یک پرونده خطیر در مجلس نمایندگان آمریکا تبدیل می‌شود؛ مجلسی که اکثریت دموکرات آن برای استیضاح ترامپ لحظه‌شماری می‌کنند.

یک احتمال دیگر، ردیابی پول سعودی در این ماجرا است. واشینگتن‌پست در ماجرای قتل خاشقجی که ستون‌نویس این روزنامه بود، شدیدترین حملات را علیه ولیعهد سعودی و روابط با ترامپ منعکس کرد. هیچ بعید نیست آنها به دنبال انتقام‌گیری از بزوس باشند که در دعوای خانوادگی‌اش با ترامپ، آبروی بن‌سلمان را هر چه بیشتر در افکار عمومی جهان لکه‌دار کرد.