سرویس جهان مشرق- «کانادا باید یک قایق آماده کند، حداکثر تا هفته بعد تا آن چیز را از اینجا دور کنند، و الا خودم این کار را خواهم کرد و سپس علیه آنها اعلام جنگ خواهم داد.» این سخنان دوترته رئیس‌جمهور فیلیپین است که کشورش بیش از ۵ سال است با ۱۰۳ کانتینر زباله کانادایی تحقیر می‌شود.

ماجرا به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد، زمانی که یک شرکت کانادایی قرار بود پلاستیک‌های قابل بازیابی را به فیلیپین صادر کند اما پس از تحویل محموله‌ها مشخص شد آنها مجموعه‌ای از آشغال‌های خانگی از جمله پوشک بزرگسالان هستند؛ زباله‌های تر با شیرآبه‌های نفرت‌انگیز که بعد از این چند سال بیش از پیش غیرقابل تحمل شده است.

شرکت کانادایی با نام Chronic Inc در سال ۲۰۱۶ از سوی یک دادگاه فیلیپینی محکوم شد که باید مسئولیت و هزینه بازگرداندن زباله‌ها به کانادا را برعهده بگیرد، اما همچنان عمده این کانتینرها در انبار بندر مانده است!

دوترته برای جبران بی‌نزاکتی اتاوا با لحنی توهین‌آمیز گفت: «جشن بگیرید چون آشغالتان به خانه برمی‌گردد. آماده یک استقبال باشکوه باشید. اگر خواستید می‌توانید آن را بخورید.»

پس از تهدیدهای دوترته بود که سخنگوی وزارت محیط زیست کانادا مجبور به واکنش شد. کارولین تِریال اعلام کرد: «ما از نزدیک در حال همکاری با فیلیپینی‌ها هستیم تا این مشکل را با یک روش مسئولانه نسبت به محیط زیست حل کنیم». وی مدعی شد دلیل تأخیر، همفکری گروهی از دو کشور برای یافتن این راه حل است ولی همه می‌دانند که این‌ها صرفاً توجیه‌های محترمانه در عرف دیپلماتیک به شمار می‌آید.

دست‌کم از سال ۲۰۱۶ میلادی با اصلاح قوانین در کانادا، امکان اعلام جرم علیه چنین شرکتی و اجبار آن به بازگرداندن زباله‌ها وجود داشته است اما می‌گویند هزینه این کار و اینکه زباله‌ها باید چگونه امحا شود محل بحث بوده است. خودِ ترودو نخست‌وزیر کانادا در سال ۲۰۱۷ میلادی در کنفرانس خبری اذعان کرده بود که دیگر مشکل قانونی در این زمینه وجود ندارد.

حالا نیز که اتاوا اعلام کرده بازگرداندن زباله‌ها را مد نظر قرار خواهد داد بیشتر به خاطر بیم از اتهام نقض کنوانسیون بازل است، یک توافق بین‌المللی در مورد مسئولیت دولت‌ها در قبال زباله‌های خطرناک که سی سال پیشن تدوین شد و از سال ۱۹۹۲ برای همه کشورهای عضو از جمله کانادا که از اعضای اولیه آن بوده، لازم‌الاجرا شده است.

داینا اسکات، استاد حقوق دانشگاه یورک در تورنتو به نیویورک‌تایمز گفته است «اکنون استدلال قوی‌ای وجود دارد که رفتار کانادا در مغایرت با کنوانسیون بازل است» هر چند کانادا پیش از این نیز از اصلاحیه‌ای در کنوانسیون که در مورد انتقال زباله خطرناک از کشورهای پیشرفته به در حال توسعه است حمایت نکرده بود که حالا موافقان این اصلاحیه از مشکلات به وجود آمده بر اثر صادرات آشغال‌های دوست‌نداشتنی کانادا به فیلیپین به عنوان مثالی از ضرورت وجود این بند در کنوانسیون یاد می‌کنند.

چنین رفتاری از نخست‌وزیر کانادا که ارتقای جایگاه کشورش در مباحث محیط زیستی و تغییرات آب‌وهوایی را طی سال‌های اخیر در دستور کار قرار داده است، بیش از پیش این گمانه را تقویت می‌کند که اتاوا در نگه‌داشتن زباله‌های مشمئزکننده‌اش در بندر فیلیپین تعمد دارد.
 

منابع

https://www.nytimes.com/2019/04/26/world/asia/duterte-canada-trash.html

http://www.basel.int/Countries/StatusofRatifications/PartiesSignatories/tabid/4499/Default.aspx