سرویس جهان مشرق- دفتر رجب طیب اردوغان طی بیانیه‌ای اعلام آمادگی کرده در مورد دریافت سامانه اس -۴۰۰ روسی حاضر است یک گروه مشورتی با ایالات متحده تشکیل دهد، در حالی که Rosoboronexport دفتر رسانه‌ای فروش تسلیحات دولتی روسیه روز دوشنبه اعلام کرد مذاکره با ترکیه در مورد بالگردها و جنگنده‌ها نیز آغاز شده است.

این همه در حالی است که ایالات متحده نه تنها دائماً ترکیه را به عنوان عضوی از ناتو نسبت به نزدیک‌شدن به روسیه و خرید سامانه‌های نظامی آن بر حذر می‌دارد، بلکه طی ماه‌های اخیر فشارهای شدید و تا حدودی موفق را بر اقتصاد این کشور وارد آورده که موجب کاهش ارزش لیر شده است. پمپئو اخیراً اعلام کرد آنکارا در صورت دریافت اس -۴۰۰ دیگر در خواب هم جنگنده‌های اف -۳۵ را نخواهد دید، هر چند موشک‌های پاتریوت آمریکایی نیز خریده باشد.

به نظر نمی‌رسد این تهدیدها جدی باشد، یا اگر حتی جدی باشد، بتواند اردوغان را به کاهش همکاری با پوتین راضی کند. منافع این همکاری خیلی بیشتر از تضعیف «اعتماد» ناتو به آنکارا است، البته اگر اعتمادی وجود داشته باشد:

۱- کودتای ۲۰۱۶ میلادی

دولت ترکیه از زمان رخداد کودتای نافرجام ۲۰۱۶ میلادی بارها اعلام کرده است حمایت آمریکا از مخالفا ن اردوغان به ویژه عبدالله گولن، سیاستمدار ترک که در تبعید خودخواسته در پنسیلوانیا به سر می‌برد پشت پرده کودتا را تشکیل می‌دهد و تا زمانی که ایالات متحده در این مورد دست از انکار برنداشته و در مورد تداوم قدرت اردوغان صراحتاً تعهد ندهد، رئیس‌جمهور ترکیه نمی‌تواند به غرب اعتماد کند.

بنابر این در شرایطی که اعتماد میان ترکیه و ناتو از سوی غرب خدشه‌دار شده است، درخواست آمریکا از اردوغان برای لطمه‌نزدن به این اعتماد، بلاموضوع است.

۲- راهبرد موازنه مثبت

با قدرت‌گیری مجدد روسیه در دوره پوتین، این فرصت برای ترکیه فراهم شده که با نزدیک‌شدن به آن کشور، قیمت همکاری‌های گذشته با ناتو را بالا ببرد و از آن سو با توجه به اشتیاق روسیه برای توسعه نفوذ در مناطقی که ناتو برای خود منافعی قائل است، مسکو را راضی کند تسلیحات خود را به قیمت کمتری در اختیار ترکیه قرار دهد.

ترکیه پیش از این نیز در سطح منطقه‌ای راهبرد خود را بر موازنه مثبت میان رقبای منطقه‌ای مانند ایران و عربستان قرار داده بود.

۳- سهم‌گیری در سوریه

آنکارا به خوبی می‌داند دمشق به این زودی‌ها تلاش‌های اردوغان برای کنارزدن بشار اسد از ریاست‌جمهوری سوریه را از یاد نمی‌برد. بنابر این اگر چراغ سبز روسیه نیز روشن نباشد، هیچ امیدی به گرفتن سهمی از توافقات اقتصادی با سوریه نخواهد داشت. در واقع در شرایط کنونی، نفوذ ترکیه در سوریه منوط به استفاده از کانال روسیه یا ایران است که بیش از ترکیه مورد اعتماد اسد هستند.

جمع‌بندی

جروزالم‌پست نوشته است منظور اردوغان از تشکیل گروه مشورتی با آمریکا، ارائه یک پیشنهاد به واشینگتن بوده است مبنی بر اینکه ترکیه تنها در یک حالت از خرید اس -۴۰۰ چشم می‌پوشد و آن در شرایطی است که آمریکا تضمین بدهد آنکارا در شمال سوریه و برخورد با کُردها آزاد خواهد بود.

اگر این خبر درست باشد، در واقع همان بهره‌گیری ترکیه از سیاست موازنه مثبت است که بر اساس آن، باج‌گرفتن از آمریکا یکی از اهداف افزایش همکاری با روسیه تلقی می‌شود.

منابع

https://nationalinterest.org/blog/buzz/russias-questionable-s-400-turkey-deal-55022

https://www.reuters.com/article/us-turkey-us-call/trump-erdogan-discuss-working-group-on-russian-s-400-missile-system-idUSKCN1S51IO