شورای عالی امنیت ملی در سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران برخی اقدامات خود در برجام را متوقف می‌کند و به کشورهای باقیمانده در توافق ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت می‌دهد.

مقامات ارشد دولت نیز در اظهارات جداگانه تاکید کردند که اروپا در فرصت تعیین شده می‌بایست تعهدات برجامی خود را انجام داده و در غیراین‌صورت ایران مرحله به مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش خواهد داد.

بیشتر بخوانید:

ابداً و یک روز

مذاکره میانجی نمی‌خواهد شرافت می‌خواهد که آمریکا ندارد

همچنین «کیوان خسروی» سخنگوی شورای عالی امنیت ملی در مصاحبه با ایران فرانت پیج (The IFP) با اشاره به اینکه تصمیم جدید ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای ادامه مسیر دیپلماسی برای بازگرداندن طرف‌های خاطی به ریل تعهدات برجامی آنهاست، گفت که این مسیر به صورت گام به گام و بدون وقفه پیگیری خواهد شد.
خسروی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه پیام تصمیم جدید ایران چه مخاطبانی دارد، اظهار داشت: طبیعتاً مخاطب اصلی تصمیم جدید ایران، دولت ایالات متحده آمریکا و در اولویت بعدی کشورهای اروپایی است که مسئول مستقیم شرایط ناخواسته کنونی هستند.

وی به نتایج متصور و احتمالی روند فعلی‌اشاره کرد و گفت: دونتیجه به عنوان فرجام این مسیر قابل تحقق است که چگونگی تحقق آن به اصلاح رفتار مخاطبان اصلی این تصمیم وابسته است. درصورتی که طرف‌های خاطی به تعهدات پذیرفته شده در برجام بازگردند و به حقوق قانونی ایران احترام بگذارند و با تأمین آن همراهی کنند، وضعیت اجرای تعهدات برجامی ایران چون گذشته ادامه می‌یابد. هر رخدادی به‌غیر از تأمین حقوق قانونی ایران، تداوم مسیر گام به گام طراحی شده براساس تصمیم جدید شورای عالی امنیت ملی را به‌دنبال خواهد داشت و جمهوری اسلامی ایران براساس تصمیم اتخاذ شده تا مرحله خروج از برجام و در صورت نیاز بیشتر از آن نیز پیش خواهد رفت.

نتیجه خروج از انفعال
ضرب الاجل ۶۰ روزه دولت به کشورهای باقیمانده در برجام و هشدار درخصوص کاهش گام به گام تعهدات برجامی، اگرچه اقدامی دیرهنگام و حداقلی بود، اما به این دلیل که روند منفعلانه پیشین را تغییر داد، واکنش مقامات آمریکایی را در پی داشت.
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به این اقدام ایران گفت که دوست دارد مقام‌های ایران به او زنگ بزنند. ترامپ گفت: می‌دانید دوست دارم درباره ایران چه اتفاقی بیفتد؟ دوست دارم به من زنگ بزنند…کاری که آنها باید بکنند این است که با من تماس بگیرند و [پای میز مذاکره] بنشینند. می‌توانیم توافق کنیم و به یک توافق منصفانه دست
پیدا کنیم.
به عبارت دیگر، اولین نتیجه خروج دولت از رویکرد منفعلانه در سیاست خارجی این بود که گوشی دست ترامپ آمد. درحقیقت این آمریکاست که به مذاکره نیاز دارد نه ایران.
اما نتیجه خروج از انفعال تنها به این موضوع ختم نمی‌شود. مقامات آمریکایی در روزهای اخیر صراحتاً اعلام کرده‌اند که گزینه نظامی به هیچ عنوان روی میز واشنگتن نیست.
دنبال جنگ با ایران نیستیم

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: دنبال جنگ با ایران نیستیم.

«جیم مالوی» فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین نیز در مصاحبه با خبرگزاری رویترز، علیرغم آنکه از احتمال اعزام ناوهواپیمابر به تنگه هرمز خبر داد، تأکید کرد که ارتش آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست.
ترامپ نیز پنجشنبه هفته گذشته پیام مشابهی را ابلاغ کرد و گفت که به دنبال درگیری با ایران نیست.

وی گفت: ما یکی از قدرتمندترین کشتی‌های جهان را در اختیار داریم که بارگیری شده است و ما نمی‌خواهیم اقدامی انجام دهیم.

نشریه فارن افرز رسانه وابسته به اندیشکده «شورای روابط خارجی» آمریکا به نقل از ۷۵ تحلیلگر در ۱۰ کشور جهان نوشت: اگر آمریکا فرض کرده تهران تحت فشار تسلیم می‌شود، ثبات جمهوری اسلامی را بسیار دست کم گرفته چرا که کاهش تعهدات هسته‌ای تهران نشان می‌دهد رویکرد فشار حداکثری ترامپ پاسخگو نبوده است.

هراس رژیم صهیونیستی
ضرب الاجل ۶۰ روزه دولت به کشورهای باقیمانده در برجام و هشدار درخصوص کاهش گام به گام تعهدات برجامی، هراس و عصبانیت رژیم صهیونیستی را نیز در برداشت.

در همین رابطه پایگاه تحلیلی «المانیتور» در گزارشی به نگرانی صهیونیست‌ها از خروج ایران از برجام‌اشاره کرد و نوشت که منابع اطلاعاتی اسرائیل پیش از این ابراز نگرانی‌کرده بودند که احتمالاً ایران با خروج از توافق هسته‌ای یا حداقل کاهش تعهدات ذیل برجام به فشارهای رو به رشد واشنگتن علیه تهران واکنش نشان خواهد داد.

این منابع اطلاعاتی رژیم صهیونیستی هشدار داده بودند که احتمال می‌رود ایران تحت فشارهای فزاینده آمریکا در یک حد محدود، غنی‌سازی اورانیوم را از سربگیرد.

گستاخی اروپا
اتحادیه اروپا، پنجشنبه هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای گستاخانه هرگونه «اولتیماتوم» از سوی جمهوری اسلامی ایران درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را رد کرد.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، اتحادیه اروپا در واکنش به مهلتی ۶۰ روزه ایران برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی اروپا و همچنین توقف برخی اقدامات ذیل برجام، اعلام کرد که هیچ ضرب‌الاجلی را از سوی تهران نمی‌پذیرد.

«فدریکا موگرینی» نماینده ویژه اتحادیه اروپا و وزرای خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه مشترکی که در خروجی وبگاه این سازمان قرار گرفته، با درخواست تحکم‌آمیز از ایران برای اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام و برنداشتن گام‌های تنش‌زا، تاکید کردند: ما هرگونه اولتیماتوم را رد می‌کنیم و پایبندی ایران به تعهداتش ذیل برجام را براساس عملکرد آن و معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (اِن.پی.تی) ارزیابی می‌کنیم.

این بیانیه ضمن تاکید بر پایبندی محکم اتحادیه اروپا به تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای می‌افزاید: لغو تحریم‌ها برای منفعت مردم ایران است. در این رابطه، ما از بازگشت تحریم‌های ایالات متحده در پی خروج این کشور از برجام، متأسف هستیم.

موگرینی همچنین در گفت‌وگوی کوتاهی با خبرنگاران پیش از ورود به جلسه غیررسمی سران دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در شهر «سیبیو» در رومانی درباره بیانیه مشترک صادر شده حول تصمیم ایران، در اظهارنظری گستاخانه با ابراز نگرانی شدید درباره توقف اجرای برخی اقدامات ایران ذیل برجام، خواستار تداوم نظارت‌ها بر پایبندی تهران به تعهداتش در توافق هسته‌ای شد.

گفتنی است «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه پنجشنبه هفته گذشته با صدور دستوری اجرایی، تحریم‌های جدیدی را علیه صادرات فلزات ایران ازجمله آهن، فولاد، آلومینیوم و مس اعمال کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز به شرکت‌های خارجی ۹۰ روز مهلت داد تا دادوستد با صنایع فلزات ایران را پایان دهند.

سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه، تصمیم اخیر آمریکا مبنی بر تحریم صنعت فلزات ایران را شدیداً محکوم کرد و گفت: این اقدام ایالات متحده مغایر تعهدات بین‌المللی این رژیم بوده و موجبات مسئولیت بین‌المللی آن را فراهم خواهد آورد.

«برایان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در یک مصاحبه ضمن دفاع از اقدام‌های غیرقانونی واشنگتن در خروج از برجام و فشار بر دیگر کشورها برای توقف مراودات با ایران گفت: ما تا کنون حدود ۱۰۰۰ فرد و سازمان ایرانی را تحریم کرده‌ایم.

لازم به ذکر است که شورای عالی امنیت ملی کشورمان- ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸- با صدور بیانیه‌ای از توقف برخی اقدامات تهران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خبر داده و به کشورهای باقیمانده در توافق ۶۰ روز فرصت داد تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را اجرا کنند.

نشریه «وال‌استریت ژورنال» در یادداشتی به قلم «لارنس نورمن» خبرنگار حاضر در مقر اتحادیه اروپا با بیان اینکه اروپا گزینه‌های کمی برای حفظ توافق هسته‌ای دارد، نوشت اگر سران کشورهای اروپایی نتوانند ایران را از عوائد اقتصادی برجام بهره‌مند کنند، با انتخاب دشواری روبه‌رو خواهند شد.

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه در پیامی در توئیتر به بیانیه کشورهای اروپایی درباره برجام واکنش نشان داد.
ظریف نوشت: بیانیه امروز اتحادیه اروپا نشان می‌دهد چرا کار برجام به اینجا کشیده است: آمریکا یک سال است که با زورگویی اروپا و بقیه کشورهای دنیا- را تهدید می‌کند و اروپا فقط ابراز «تأسف» کرد. اتحادیه اروپا به جای اینکه از ایران بخواهد به صورت یکجانبه به توافقی چندجانبه پایبند باشد باید به تعهدات خود از جمله عادی‌سازی روابط اقتصادی عمل کند.

توافق تکمیلی!
«وندی شرمن» نماینده ارشد دولت سابق آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «پی.بی. اس» با زیر سوال بردن اقدامات دولت آمریکا در خروج از توافق هسته‌ای، گفت که در صورت ریاست جمهوری یک فرد دموکرات، آمریکا به توافق باز می‌گردد ولی باید یک توافق تکمیلی حاصل شود!
این شبکه خبری از شرمن پرسید که چرا ایران باید غنی‌سازی بیش از ۳/۶۷ درصد داشته باشد؟ شرمن گفت: اگر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) باقی بماند، ایران بسیار خرسند خواهد بود که در حد ۳/۶۷ درصد غنی‌سازی داشته باشد. وی گفت که این محدودیت‌ها برای زمان مشخصی و مهم است.
شرمن در ادامه گفت: بله من می‌دانم که آنها (منتقدان) می‌گویند که اینها (محدودیت‌ها) برای همیشه نیست. دست‌کم به مدت ۱۵ سال نمی‌توان از محدودیت ۳/۶۷ درصد فراتر رفت. اما حتی پس از آن هم محدودیت‌هایی در اقدام ایران وجود دارد و بیشترین بازرسی و نظارت از ایران صورت می‌گیرد که بیشتر از هر کشور دیگری در جهان است.
«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز در اظهارنظری گستاخانه با اعلام اینکه مسئله موشکی ایران باید حل شود، برجام را ناقص خواند و گفت این توافق باید تکمیل شود.
ماکرون همچنین به آنچه از آن با عنوان «اجرای تعهدات فرانسه به توافق هسته‌ای ایران» یاد کرده، اشاره داشت و گفت، «ایران باید به پایبندی به تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای (برجام) را ادامه دهد».
وی در ادامه گفت: طرف‌های برجام بایستی اطمینان حاصل کنند ایران در برجام باقی می‌ماند.
ماکرون در شرایطی به پایبندی فرانسه به برجام تأکید کرده که در تمام یک سال گذشته پس از خروج آمریکا از این توافق هسته‌ای با ایران، علیرغم وعده‌هایی که از جانب کشورهای اروپایی برای تلاش در جهت حفظ برجام مطرح شد، عملاً هیچ اقدام ملموسی که حافظ منافع ایران باشد، صورت نگرفته است و در این مدت تمام شرکت‌های بزرگ اروپایی به واسطه تحریم‌های غیرقانونی آمریکا که نقض قطعنامه شورای امنیت است، از ایران خارج شدند.
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان نیز در حاشیه نشست سران اتحادیه اروپا در «سیبیو» در رومانی در اظهارنظری گستاخانه گفت: به نفع ایران است که در توافق هسته‌ای باقی بماند.

واکنش روسیه، ترکیه و عراق
وزارت خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای در شامگاه پنجشنبه (۱۹ اردیبهشت) اعمال تحریم‌های آمریکا علیه صادرات فلزات ایران را شدیداً محکوم کرد و از همه کشورها خواست به خرید نفت ایران علیرغم تحریم‌های آمریکا ادامه دهند.
در این بیانیه آمده است؛ ما از همه می‌خواهیم روابط اقتصادی خود با ایران از جمله خرید منابع انرژی را متوقف نکنند. ما تاکید می‌کنیم که واشنگتن باید هرگونه اقدامی که به تعاملات کشورها با ایران آسیب می‌زند را در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و مالی و دیگر حوزه‌ها متوقف کند.
«الکساندر گروشکو» معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرد، مسکو در نظر دارد به زودی با شرکای اروپایی درباره تحولات پیرامون توافق هسته‌ای ایران (برجام) گفت‌وگو کند.
گروشکو در ادامه گفت، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه قرار است در نشست کمیته وزرای شورای اروپا با مقامات این اتحادیه درباره برجام مذاکره کند.
بر اساس این گزارش، نشست آتی کمیته وزرای شورای اروپا قرار است شانزدهم و هفدهم ماه می (۲۶ و ۲۷ اردیبهشت‌ماه) در هلسینکی برگزار شود.
رئیس‌جمهور روسیه نیز در جلسه‌ای با حضور اعضای شورای امنیت این کشور به تشریح آخرین تحولات پیرامون توافق هسته‌ای برجام و اوضاع غرب آسیا پرداخت.
«مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه نیز گفت: تحریم‌های آمریکا علیه ایران به ضرر همه منطقه غرب آسیا است.
چاووش‌اوغلو افزود: ایران کشور همسایه ماست و هر تحریمی علیه این کشور نه تنها به ایران بلکه به همه منطقه ضرر خواهد رساند.
همچنین «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر عراق گفت: عراق بخشی از سیستم تحریم‌های آمریکا علیه ایران نخواهد بود.