کد خبر 969350
تاریخ انتشار: ۳ تیر ۱۳۹۸ - ۱۰:۵۳
اتاق ورونیکا

نویسنده تنها به گفتن قصه‌اش در محدوده پروراندن انحرافات جنسی شخصیت‌های داستان اکتفا می‌کند.

به گزارش مشرق، «اتاق ورونیکا» این‌بار به کارگردانی خانم مُنا رمضانی روی صحنه رفته است؛ نمایشنامه‌ای که در طول سال‌های اخیر با اقبال بسیاری از کارگردانان تئاتر روبه‌رو بوده و بارهاوبارها گروه‌های مختلف آن را اجرا کرده‌اند. باتوجه‌به مضمون و محور نمایشنامه، شاید بعد از چندین اجرا هم لازم باشد از خود بپرسیم که ریشه استقبال از این نمایشنامه در کجاست و به چه عواملی بازمی‌گردد؟
بیشتر بخوانید:

نمایشنامه «اتاق ورونیکا» را آیرا لوین در سال ۱۹۷۴ نوشت؛ نویسنده‌ای که تنها هفت سال قبل از آن با انتشار رمان «بچه رزماری»، سروصدای زیادی به‌پا کرد و رومن پولانسکی با ساخت نخستین نسخه سینمایی آن و ماجراهای مشهور و البته ترسناک حول‌وحوشش، بر شهرت این نویسنده و داستان‌هایش افزود. این نمایشنامه در ایران هم از چشم اهالی تئاتر دور نماند و سال ۱۳۹۶، آقای شهرام زرگر آن را ترجمه و نشر بیدگل روانه بازار کرد. از سال ۹۴ تاکنون، دست‌کم هشت کارگردان «اتاق ورونیکا» را روی صحنه برده‌اند؛ ازجمله آقایان رضا ثروتی و اسماعیل فلاح‌پور. داستان «اتاق ورونیکا» در بده‌بستان میان چهار شخصیت روایت می‌شود و مضمون اصلی آن را انحراف جنسی میان یک خواهر و برادر شکل می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

«سامی یوسف» کیست و چه سابقه‌ای دارد؟ / آیا خواننده مورد حمایت وهابی‌ها پس از اسرائیل به ایران می‌آید؟! +تصاویر

بازهم توجیه معضلات اجتماعی؟


همین یک خط کافی است تا حساسیت هر مخاطبی را بدان برانگیزد تا به ابعاد و جزئیات داستان حساس شود؛ اما «اتاق ورونیکا» بیش از این‌ها حرف دارد. داستان مایه‌های روانشناختی دارد؛ اما نمی‌توان منکر شد که در فضای ژانر وحشت نوشته شده و در اغلب اجراها نیز این بُعد پررنگ‌تر شده است. لااقل به اعتبار دریافت دو جایزه ادگار آلن‌پو که سالانه به داستان‌های رازآلود تعلق می‌گیرد و جایزه برام استوکر که سالانه به بهترین آثار ادبی در ژانر وحشت اعطا می‌شود، آیرا لوین را باید چهره‌ای در این دسته از آثار دانست. لوین بیش از هرچیز در آثارش به‌دنبال خلق جذابیت ازطریق رازآلودگی، معما و پیچش‌های داستانی است و البته در این اثنا، به قول خودش با بسیاری از مفاهیم ایمانی و پذیرفته‌شده همچون شیطان درمی‌افتد. او نویسنده‌ای از جهانی در دوردست‌های فرهنگ ملی ماست که احتمالاً تنها به‌واسطه توجیه همیشگی «پرداختن به معضلات اجتماعی» می‌توان راه اجرای چنین نمایشنامه‌ای را از او به این جهان بازکرد.


 

نمایشنامه لوین روان‌شناسانه است، نه اجتماعی


بااین‌حال، متن نمایشنامه همچون رمان مشهور او، ادعایی دراین‌زمینه ندارد و سبک‌وسیاق پرداخت داستان و فضاسازی و خط قصه هم برای خواننده یا تماشاگر کوچک‌ترین تصویری از مسأله اجتماعی ایجاد نمی‌کند. اساس این مسأله به همان رویکرد روانشناختی و درونگرایانه به شخصیت‌ها بازمی‌گردد. لوین درواقع تمام تلاشش را می‌کند تا ضمن ایجاد نوعی تقابل در فضاسازی دو دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۷۰، بیشترین پیچیدگی و غافلگیری را برای مخاطب به‌ارمغان آورد و او را درگیر روایتی ترسناک با موضوعی هنجارستیز و روانپریشانه کند. تمام داستان «اتاق ورونیکا» در فضای بسته و نهایتاً دو صحنه می‌گذرد و هیچ ارتباطی با فضای خارج از خانه شیطانی خانواده برابیسانت برقرار نمی‌شود.

بیشتر بخوانید:

مدل عاشق اسرائیل در ایران کنسرت برگزار می‌کند؟ +عکس

نه مسوولان حساس‌اند، نه هنرمندان


از این گذشته، نویسنده تنها به گفتن قصه‌اش در محدوده پروراندن انحرافات جنسی شخصیت‌های داستان اکتفا می‌کند و جز یک پیوست حسی ترسناک به این شخصیت‌ها، هیچ کار اضافه‌تری برای جلوگیری از آثار سوء داستانش بر مخاطب انجام نمی‌دهد. اگر فرد کاتولیک معتقدی این داستان را می‌نوشت، همراه با شخصیت‌ها انبوهی از احساس نفرت، کراهت و تلاش برای موجزکردن مسائل و اشاره کوتاه به انحرافات را منتقل می‌کرد. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد پس از چندین سال اجرای بی‌مشکل و پیاپی این نمایشنامه، مسائل پیرامون آن برای وزارت ارشاد و نهادهای نظارتی آن حل شده باشد. از یک سو، نفس مجوزدادن به چنین متنی برای نهادهای مسوول محل سؤال است و از سوی دیگر، فقدان بازنویسی‌های متناسب با شرایط فرهنگ بومی ما نشان می‌دهد هنرمندان و اهالی تئاتر نیز، احتمالاً انگیزه‌ای به‌جز این ندارند که به‌سراغ موضوعی جنجالی و غیرمتعارف بروند.

حتی خودشان هم شناخت ندارند


آقایان رضا ثروتی، اسماعیل فلاح‌پور، حسین اکبرپور، کوروش ولیدی، وحید ضرابی و میلاد اتابکی و خانم‌ها مهسا نصیری و آرزو احمدیان تاکنون نسخه‌های متفاوتی از اجرای این نمایش را روی صحنه برده‌اند؛ اما به‌نظر می‌رسد غالب این اجراها هم از بنیه لازم برای ازآب‌درآوردن ابعاد روانشناختی ماجرا بی‌بهره برده‌اند. آن‌ها غالباً به ظرفیت وحشت موجود در نمایشنامه نظر داشته‌اند و البته برخی از آنان مثل نسخه مُنا رمضانی، از همین مقدار هم بازمانده‌اند. طراحی صحنه، نورپردازی، بازیگردانی و طراحی لباس، همگی ازجمله ظرفیت‌هایی هستند که در روایت رمضانی از «اتاق ورونیکا» به‌هدر رفته‌اند. اجرا نه‌تنها در انتقال لایه‌های روانشناسانه نمایشنامه الکن است؛ بلکه ابعاد ترسناک و معمایی آن را هم ناکام می‌گذارد و از وفاداری به متن هم تنها جسدی از تکرار کلمات نمایشنامه را به تماشاگر عرضه می‌کند. به‌علاوه، شاید بتوان از وجود این ضعف‌ها در کارگردانی چنین نتیجه گرفت که خود کارگردانان به‌عنوان انتخاب‌کنندگان این نمایشنامه هم شناخت چندانی از ابعاد موضوع داستان، چه در لایه‌های روانشناسانه، چه اجتماعی و چه حتی داستانی ندارند.

بیایید با خودمان صادق باشیم!


براین‌اساس، شاید بتوان گفت کارگردانان، تنها به ظرفیت دراماتیک داستان و موضوع ضدهنجار آن نظر داشته‌اند که در مدت چهار سال، نزدیک به ۱۰ روایت از آن را به‌طورپیاپی اجرا کرده‌اند. این مواجهه صادقانه با نمایشنامه «اتاق ورونیکا» و اجتناب از فرافکنی انتخاب آن بر دوش واقعیت‌های اجتماعی، شاید بهتر بتواند به مسوولان کمک کند چه چیز را در بسته فرهنگی مخاطبان تئاتر قرار دهند و چه چیز را نه؛ هرچند مخاطبانی خاص از خُرده‌فرهنگی کوچک باشند. در بسیاری از نقاط جهان در مقاطع مختلفی، آثار هنری‌ای که ضد هنجارها و سنت‌های مقبول همان جامعه بوده‌اند، مایه شگفتی رسانه‌ها و افکار عمومی را فراهم آورده و نخبگان و دلسوزان فرهنگ را به واکنش واداشته است. حالا به‌نظر می‌رسد نمایشنامه‌ای که انحرافات اخلاقی آن حتی به رابطه محارم ختم نمی‌شود و در جای‌جای آن از مسائل دیگری هم برای افزایش بار دراماتیک داستان استفاده می‌کند، سال‌هاست هیچ حساسیتی در دستگاه فرهنگی کشور برنینگیخته است.

منبع: صبح نو

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 12
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 4
  • ایرانی الاصل IR ۱۱:۱۰ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    52 26
    مسئولان طبق معمول در خواب خرسی هستند
  • IR ۱۲:۱۵ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    32 33
    مملکت غرب زده
    • IR ۱۵:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
      17 5
      شرق تو این جور موارد خیلی بدتر از غربه
    • IR ۰۱:۲۶ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۴
      0 0
      غرب همیشه بدتر هست چون پیشگام هست خیلی از واقعیتهای اون رو ندیدین
  • US ۱۳:۰۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    14 9
    خاک تو سر مسئولانمون غرب داره کل کشور رو میگیره این دنبال خوشگذرونی هستن
  • IR ۱۳:۰۹ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    7 13
    به والله که اسلام عزیز و تشیع کبیر نامش با دینداری اکثر ما ایرانیان به زیر سوال رفته است!!
  • IR ۱۳:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    25 4
    مملکت لائیک شده ولی از پشت پیراهنش را می کشند که شتاب نگیرد اما همه چیز تمام شده با شعار فقط خودمان را داریم گول می زنیم
    • IR ۱۶:۰۰ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
      2 37
      داداش به خودت تلقین نکن. جور دیگر باید دید.
  • IR ۱۳:۴۰ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    1 4
    خوبه فقط این اقای منتقد فهمید!
  • IR ۱۴:۳۰ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    8 4
    مملکت پورن زده
  • IR ۱۵:۴۸ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    16 48
    در حدیثی از امام صادق(ع) است که فرمودند: «... در آن زمان زنان را می‌بینی که از بذل خود به کفّار هیچ واهمه‌ای ندارند.»۹ امام علی(ع) می‌فرمایند: «ظاهر می‌شود در آخرالزّمان که بدترین زمان‌هاست، زنانی که در عین لباس پوشیدن لخت و عور هستند.» امام باقر(ع) در روایتی برخی از مخالفت‌ها با دستورات الهی را در آستانه ظهور اینگونه بیان فرموده است: «إِذَا تَشَبَّهَ الرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ النِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ اکْتَفَی الرِّجَالُ بِالرِّجَالِ وَ النِّسَاءُ بِالنِّسَاءِ وَ رَکِبَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ وَ قُبِلَتْ شَهَادَاتُ الزُّورِ وَ رُدَّتْ شَهَادَاتُ الْعُدُولِ وَ اسْتَخَفَّ النَّاسُ بِالدِّمَاءِ وَ ارْتِکَابِ الزِّنَاءِ وَ أُکِلَ الرِّبَا وَ اتُّقِیَ الْأَشْرَارُ مَخَافَةَ أَلْسِنَتِهِمْ وَ…» یعنی آنگاه که مردان به زنان تشبّه کنند و زنان به مردان و مردان به مردان اکتفا کنند و زنان به زنان، و زنان بر زین‌ها سوار شوند و شهادت‌های دروغ پذیرفته شود و شهادت‌های عدول مردود گردد و مردم خونریزی و ارتکاب زنا و رباخواری را سبک شمارند و از اشرار به خاطر زبانشان پرهیز کنند. زمانی بر مردم خواهد آمد که دِرهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود * وضعیت دینداری و عمل به دین در آخر زمان چگونه وصف شده است؟ در آن زمان روز به‏ روز عوامل فراوان، گوهر تابناک دین را در هاله‌‏ای از غبار و غفلت فرو می‏‌برد، از ایــن رو در جوامع انسانی دین رو به کم‏‌رنگ‌ شدن می‏‌رود و خرافه‌ها و انحراف‌های مختلفی، گریبان‌گیر آن می‏‌شود، و وقتی حضرت مهدی(عج) قیام می‌کند غبار از چهره دین بر می‌گیرد؛ بسیاری می‌‌پندارند این دین جدیدی است که آن حضرت آورده است.
  • IR ۱۸:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۰۳
    3 2
    شاید اینا قرص های جنسی یا چیزی مشابه مصرف می کنند انقدر درگیر این مثال زشت و زننده اند و گر نه آدم نرمال که انقدر توی این مسائل زشت زیادروی نمیکنه!

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس