به گزارش مشرق، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران امروز (یکشنبه) در نشستی خبری به تشریح جزییات گام دوم ایران در راستای بیانیه شورای عالی امنیت ملی در توقف تعهدات برجامی پرداخت.
وی گفت: ما امروز در موعد 60 روز پایان گام اول کاهش تعهداتمان در برجام هستیم و از آنجا که خواسته های ما در این خصوص در رابطه با برجام و بحث بازگشت فروش نفت به قبل از خروج آمریکا از برجام تحقق نیافته، ما امروز گام دوم را هم برمی داریم و اگر در گام اول تعهد خود را نسبت به محدودیت در ذخایر اعلام کردیم که دیگر پایبند نیستیم در گام دوم نسبت به تعهد خود در میزان درصد و غلظت غنی سازی تجدیدنظر کردیم و عدم پایبندی خود را به این تعهد اعلام می کنیم.
بیشتر بخوانید:
عراقچی گفت: امروز نامه ای از سوی ظریف به موگرینی نوشته شده که امروز ارسال می شود و به صراحت بندهایی از برجام که منبعد متعهد نیستیم و به درصد و غلظت غنی سازی مربوط می شود را به ایشان اعلام خواهیم کرد و خواهیم گفت که پایبند نخواهیم بود و باز یک مهلت 60 روزه و بعد از آن این روند کاهش تعهدات ادامه خواهد یافت.
*ممکن است این روند به خاتمه حضور ما در برجام منتهی شود
وی بیان کرد: روند کاهش تعهدات ایران در راستای حفظ برجام است نه برای از بین بردن توافق و ممکن است این روند به خاتمه حضور ما در برجام منتهی شود، اگر بقیه مشارکت کنندگان در برجام نهایتا نتوانند تعهداتشان را اجرا کنند، ولی حرکت ما به گونه ای است که در مقاطع 60 روزه فرصت برای دیپلماسی و تعامل و پیدا کردن راه حل کماکان وجود داشته باشد. با این حال اگر از این فرصت ها استفاده نشود کسی نباید در جدیت ایران تردید کند که این روند کاهش تعهدات در همین گام های 60 روزه ادامه خواهد یافت.
عراقچی خاطرنشان کرد: معتقدیم برجام یک سند مهم و معتبر بین المللی است، برجام ایران را به عنوان یک قدرت دارای تکنولوژی صلح آمیز هسته ای به شمول چرخه سوخت، غنی سازی و آب سنگین به رسمیت می شناسد. این یک سند بسیار مهم است و ما خواهان ادامه برجام هستیم ولی خواسته های ما از این سند هم حتما باید برآورده شود، در غیر این صورت ما در تعهدات خود تجدیدنظر می کنیم.
وی گفت: این منطقی است که ما را امروز به اینجا رسانده و اگر کشورهای اروپایی نتوانند خواسته های ما را برآورده کنند، همانطور که خودشان در بیانیه های متعدد قول دادند، این روند ادامه خواهد یافت.
معاون وزیر خارجه درباره موافقت آژانس برای تشکیل شورای حکام برای بررسی اقدامات ایران که از سوی آمریکا مطرح شده، گفت: یک طنزی این وسط اتفاق افتاده و آمریکا که خودش از برجام خارج شده خواستار نشست شورای حکام برای بررسی به اصطلاح نقض برجام توسط ایران شده است. البته هر عضو شورای حکام می تواند هر زمان درخواست جلسه اضطراری شورای حکام را داشته باشد. این خیلی امر فوق العاده ای نیست.
این دیپلمات ارشد کشورمان یادآور شد: مهم این است که بقیه کشورهای عضو برجام و کشورهای اروپایی، روسیه و چین با این درخواست آمریکا همراهی نکردند و آمریکا هم در این حرکت خود منزوی و تنهاست. برآورد ما این است که شورای حکام در جلسه خود منطق ایران را خواهند شنید و حتما خواهند پذیرفت، ایران به اندازه کافی فرصت برای دیپلماسی داده است. یک سال تمام قبل از شروع کاهش تعهدات، به دیپلماسی و کشورهای عضو برجام فرصت داده است.
عراقچی خاطرنشان کرد: حرکت ما یک حرکت کاملا مشروع و در داخل برجام صورت میگیرد. آنچه ایران در کاهش تعهدات خود صورت میدهد، از نظر ما نقض برجام محسوب نمیشود، چرا که ما از حق خودمان داخل برجام طبق مواد 26 و 36 استفاده میکنیم.
*همزمان ما هم شکایات خود را از آمریکا و کشورهای اروپایی به خاطر نقض برجام در آنجا ارائه خواهیم داد
وی ادامه داد: منطق ما در نشست شورای حکام عرضه خواهد شد، همزمان ما هم شکایات خود را از آمریکا و کشورهای اروپایی به خاطر نقض برجام در آنجا ارائه خواهیم داد. آنها هم در انجام تعهداتشان کوتاهی کردند که منجر به نقصان در اجرای تعهدات هستهای ایران شده و آنها هم باید پاسخگو باشند.
*تماسی تلفنی دیشب ماکرون با روحانی سازنده بود/ توافق شده که زمینههای ایجاد دور جدیدی از گفتگوها بین طرفین ایجاد شود
عراقچی درباره تماس تلفنی ماکرون و روحانی هم گفت: تماسی تلفنی دیشب ماکرون با روحانی سازنده بود. گرایش کشورهای اروپایی، روسیه و چین به یافتن راه حل از نظر ما مشهود است. در رفت و آمدهای صورت گرفته در این مدت بین طرفین، تمایل برای یافتن راهحل وجود دارد، البته به دلیل سیاستهای فشار حداکثری آمریکا کار آسانی نیست.
وی ادامه داد: ماکرون و روحانی دیشب صحبتهای خوبی داشتند. این توافق صورت گرفته که زمینههای ایجاد دور جدیدی از گفتگوها بین طرفین ایجاد شود و ما وارد گفتگوهایی شویم که به راه حل معقول و سازنده برسیم. در کمیسیون مشترک برجام که جمعه هفتم تیرماه برگزار شد، بحثهای خوبی داشتیم و قرار است نشست وزرای خارجه تشکیل شود و مسیر گفتگو و دیپلماسی باز است ولی مهم این است که ابتکارات و راه حلهایی اندیشیده شود که خواستههای ایران به خصوص در حوزه نفت و بانکی برآورده شود.
*تا وقتی اعتبارات کافی برای اینستکس در نظر گرفته نشود از نظر ما فایدهای ندارد
معاون سیاسی وزیر خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اینستکس گفت: اگر اروپاییها از طریق اینستکس یا غیر از آن توانسته بودند خواستههای ما را برآورده کنند، طبیعتا ما در این نقطه قرار نداشتیم. علت اینکه ما امروز گام دوم کاهش تعهدات خود را شروع میکنیم به این دلیل است که اروپا و بقیه اعضای مشارکت کننده در برجام خواسته و نیازهای ما را در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی تامین کنند.
عراقچی بیان کرد: اینستکس به عنوان یک گام ابتدایی و پایهای برای تبادلات تجاری بین ایران و اروپا خوب است ولی هم راه اندازی این سازوکار بسیار طولانی شده و هم منابع درآمدی در آن وجود نخواهد داشت، مگر اینکه اروپاییها از ایران نفت بخرند یا اعتباراتی را در قالب اینستکس به ایران اختصاص دهند. این امر تاکنون صورت نگرفته است.
وی افزود: اینستکس رسما عملیاتی شده، طرف ایرانی اینستکس در ایران هم عملیاتی شده و این دو نهاد با هم در ارتباطند و قواعد کاری خود را تنظیم کردهاند و یکی دو مورد کوچک فعلا به عنوان امتحان که این سازوکار، کار خود را آغاز کند انجام شده است، ولی تا وقتی اعتبارات کافی برای آن در نظر گرفته نشود از نظر ما فایدهای ندارد.
عراقچی ادامه داد: البته نباید اهمیت سیاسی اینستکس را فراموش کنیم، اینکه کشورهای اروپایی در حال تلاش هستند که سازوکاری را ایجاد کنند که ایران بتواند با تحریمهای آمریکا مقابله کند، فی نفسه به عنوان یک حرکت سیاسی ارزشمند است، ولی وقتی به لحاظ اقتصادی منافعی برای ما نداشته باشد از نظر ما قابل قبول نیست.
*امیدواریم به راهحلی برسیم و در غیر این صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را برخواهیم داشت
معاون سیاسی وزیر خارجه ایران افزود: کشورهای اروپایی بیشتری غیر از سه کشور سهامدار اینستکس قرار است به این سازوکار به عنوان سهامدار بپیوندند. تعداد کشورها رو به افزایش است، اینکه اروپاییها تا الان نتوانستند خواستههای ما را برآورده کنند، یک جنبه قضیه است، اما اینکه تلاش میکنند راه حلهایی پیدا شود و تلاش میکنند بتوانیم ابتکاراتی داشته باشیم که به نقطهای که مدنظر ایران است برسیم، این هم یک واقعیت دیگر است.بر همین اساس گفتوگوهای تلفنی و رفت و آمدها رسمی و غیررسمی بین ما جریان دارد و امیدواریم به راهحلی برسیم و در غیر این صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را هم برخواهیم داشت.
* اگر نتوانند اراک را به جدول زمانی پیش بینی شده برگردانند ممکن است اراک را طبق فرمول و فناوری قبلی تکمیل کنیم
معاون سیاسی وزیر خارجه درباره راکتور آب سنگین اراک هم بیان کرد: آنچه در گام اول در نامه روحانی و همچنین نامه ظریف به موگرینی آورده شد این بود که بحث اراک یک بحث جداگانهای است به این دلیل که روند مدرن سازی اراک به تاخیر افتاده و با تعلل مواجه است، اگر طرفهای باقیمانده در برجام نتوانند این روند را اصلاح کرده و نتوانند اراک را به جدول زمانی پیش بینی شده برگردانند، ما برمیگردیم و اراک را طبق فرمول و فناوری خود و فناوری قبلی ممکن است تکمیل و تاسیس کنیم.
وی ادامه داد: در دو ماه گذشته پیشرفتهای خوبی در حوزه اراک صورت گرفته و گروه کاری اراک به ریاست مشترک چین و انگلیس جلسات کاری متعددی با کارشناسان سازمان انرژی اتمی ایران داشتند، از قراردادهایی که باید منعقد میشد برخی امضا شده و برخی در حال مذاکره است.
عراقچی گفت: به لحاظ فنی و تخصصی پیشرفت خوبی داشتیم، ولذا ما کماکان روند پیشرفت امور در اراک را رصد میکنیم و اگر به جدول زمانی مطلوب ما برگردد، طبیعی است که ما راکتور اراک مدرن شده را ادامه میدهیم و در غیر این صورت تصمیم دیگری را میگیریم. الان به نظر ما چون روند پیشرفت خوب بوده ما فعلا مدتی را در نظر میگیریم تا ببینیم پیشرفتها به کجا میرسد و خواسته ما تامین میشود یا نخواهد شد.موضوع اراک جدا از گامهایی است که 60 روز به 60 روز برخواهیم داشت.
* بر خلاف ادعای انگلیس مقصد نفتکش حامل نفت ایران سوریه نبوده
معاون سیاسی وزیر خارجه درباره توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط نیروی دریایی انگلیس عنوان کرد: این نفتکش حامل نفت ایران بود یک سوپرتانکر است با دو میلیون بشکه ظرفیت و به خاطر ظرفیت بالا امکان عبورش از کانال سوئز نبوده و لذا از جبل الطارق به مقصد خود عازم شده است. برخلاف ادعای انگلیس مقصد آن سوریه نبوده، کما اینکه بندری که از سوریه نام بردند اصولا ظرفیت پذیرش چنین سوپرتانکری را ندارد، هدف جای دیگری بوده و از آبراه بینالمللی در جبل الطارق عبور میکرده و هیچ قانونی به دولت انگلیس این اجازه را نمیدهد که این نفتکش را متوقف کند و از نظر ما این راهزنی دریایی است و خواستار آزادسازی سریع این نفتکش هستیم.
*سفیر انگلیس دیروز برای بار دوم به وزارت خارجه آمد، سفیر اسپانیا را نیز دعوت کردیم
وی گفت: در تماس مستمر با دولت انگلستان هستیم، سفیر انگلیس روز پنجشنبه به وزارت خارجه احضار شد و دیروز هم برای بار دوم به وزارت خارجه آمد و سفیر اسپانیا را نیز دعوت کردیم و مشورتهایی را با دولت اسپانیا صورت میدهیم، مسیر حقوقی در حال طی شدن است و از طریق دادگاه وکلای مبرز استخدام شدند که مسیر حقوقی را طی کنند.
معاون وزیر خارجه در عین حال یادآور شد: البته ما برای تامین منافع خودمان همه مسیرها را امتحان خواهیم کرد و برای استیفای حقوق خود از هیچ امکانی نخواهیم گذشت ولی امیدواریم از طریق رایزنیهای دیپلماتیک و اگر لازم باشد اقدامات حقوقی این موضوع به زودی حل و فصل شود.
*اختلاف نظرها را منفی نمیدانم تا جایی که منافع ملی کشور را هدف قرار ندهد
عراقچی در پاسخ به سؤالی با بیان اینکه به صدای واحد در برخورد با موضوعات مهم ملی نیاز داریم، اظهار داشت: این صدای واحد وجود داشته، وقتی دیدگاههای مختلف ارائه میشود به ما کمک میکند صحنه سیاسی را بهتر بشناسیم و تصمیمات درستتری بگیریم و نقاط ضعف را بشناسیم. اختلاف نظرها را منفی نمیدانم تا جایی که منافع ملی کشور را هدف قرار ندهد. در موضوع هستهای، برجام و موضوعات دیگر هر وقت نیاز داشتیم با صدای واحد با دنیا صحبت کنیم و موضع محکم خود را نشان دهیم، الحمدالله از صدای واحد برخوردار بودیم.
معاون سیاسی وزیر خارجه اضافه کرد: نمونه آن الان وجود دارد، وقتی ایران تصمیم گرفت وارد روند کاهش تعهدات شود، یک حمایت قابل توجه ملی از سوی مردم و جناحهای کشور صورت گرفت که امر مبارکی است.
* رایزنیهای علنی و غیرعلنی و رسمی و غیررسمی وجود دارد
وی درباره بحث 1+5 که دیشب در گفتگوی روحانی و ماکرون بیان شد و اینکه آیا ماکرون پیشنهاد جدیدی را مطرح کرده است؟ گفت: اینکه اروپاییها نتوانستند خواستههای ما از برجام را هنوز برآورده کنند و ما مجبور شدیم گام دوم را برداریم به این معنی نیست که رایزنیهای دیپلماتیک تعطیل شده باشد و یا ایدهها و ابتکاراتی وجود نداشته نباشد.
عراقچی ادامه داد: هم رفت و آمدهای دیپلماتیک به صورت علنی و غیرعلنی، رسمی و غیررسمی وجود دارد و هم ایدههای مختلفی بین طرفهای مختلف در حال بحث و بررسی است و تماسهایی هم در سطوح بالا صورت میگیرد که نمونه آن هم دیشب صورت گرفت که ماکرون برای بار دوم ظرف دو هفته اخیر با روحانی صحبت داشت.
* اگر آمریکا به شرایط قبل از تحریم برگردد حضور آن در مذاکرات بین ایران و 1+4 مانعی نخواهد داشت
وی توضیح داد: ایدهای که مطرح است این است که گفتوگوهایی که بین ما و 1+4 الان وجود دارد در صورت نیاز، آمریکاییها هم در آن حضور داشته باشند. براساس اظهارات روحانی، از نظر ما این موضوع مانعی ندارد، به شرطی که تحریمها برداشته شود و ما به شرایط قبل از تحریم برگردیم، حضور آمریکا در مذاکرات بین ایران و 1+4 از نظر ما مانعی نخواهد داشت.
معاون سیاسی وزیر خارجه تصریح کرد: البته این به معنای تشکیل مجدد 1+5 نیست. از نظر ما آمریکا از برجام خارج شده و خروج قطعی داشته ولذا ما یک واحد سیاسی و یا مفهومی به نام 1+5 نداریم. اینکه دیشب در خبر اشاره شد درباره مجموعه کشورهایی بود که در مذاکرات میتوانند حضور داشته باشند.
* امیدواریم بتوانیم روی ایدهها و ابتکارات جدیدتری که منجر به شکل گیری گفتوگوهای جدیدتری بشود به تفاهم برسیم
عراقچی تصریح کرد: مذاکرات ما با 1+4 است و اگر آمریکا بخواهد در این مذاکرات حضور داشته باشد، از نظر ما در صورتی که تحریمها را بردارد، امکانپذیر است. این ایدهای است که دیشب بین آقای روحانی و ماکرون بحث شده است.
این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: امیدواریم در روزهای آتی با تصمیم روسای جمهور ایران و فرانسه و تصمیم بین ما و دیگر اعضای برجام بتوانیم روی ایدهها و ابتکارات جدیدتری که منجر به شکل گیری گفتوگوهای جدیدتری بشود به تفاهم برسیم.
*هیچ امید و اتکایی به هیچ کس نبستهایم به خصوص اروپاییها و اینستکس/هیچکس نباید معطل اینستکس در کشور شود
وی درباره اینستکس با تأکید بر اینکه ایران هیچ امید و اتکایی به هیچ کشور به خصوصی نبسته چه برسد به اروپاییها و چه اینستکس، یادآور شد: ولی ما از هر امکان و ظرفیتی که در شرایط تحریمی حاضر کشور بتواند بهرهمند شود به صورت کم یا زیاد استفاده خواهیم کرد.
عراقچی افزود: در این معرکه و جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، هر مسیر و معبری که برای ایران بتوانیم باز کنیم باز خواهیم کرد. معابر اصلی که سیاست خارجی توانسته باز کند از مسیر چین، روسیه، هند و ترکیه، همسایگان و شرکای مختلف اقتصادی ایران است که با همه اینها برنامه و ابتکار داریم و مسیر باز کردیم و تعاملات جدید و استفاده از پولهای محلی را تعریف کردیم و ابتکارات مفصلی با هر کدام وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از این ابتکارات و مسیرها مسیر اروپاست و یکی هم مسیر اینستکس است، ما نه اتکایی به این مسیر داریم و نه امیدی به آن بستهایم.
معاون ظریف بیان کرد: به همه دستگاههای اقتصادی کشور، وزارت خارجه اعلام کرده هیچکس به اینستکس امید نبندد. اگر اینستکس عملیاتی شود و مسیری ولو باریک باز کند، استفاده میکنیم و اگر بتوانیم مسیر را فراختر کنیم، استفاده خواهیم کرد. ولی هیچکس نباید معطل اینستکس در کشور شود کما اینکه معطل هیچ چیز دیگری هم بشود و براساس اصول اقتصاد مقاومتی و اتکا به خود باید عمل کنیم و همه مسیرها را امتحان کنیم و باز کنیم همانطور که با شرکای اقتصادی خود این کار را انجام میدهیم.
عراقچی افزود: ایران الان از یک عزت، مشروعیت و حقانیت در دنیا برخوردار است، به دلیل اینکه مذاکرات هستهای را با حسن نیت انجام و توافق هستهای را با حسن نیت امضا و اجرا کرد و بعد از خروج آمریکا و اینکه خواستههای ما در رفع تحریمها به حداقل رسید ایران یک سال در برجام ماند و با صبر راهبردی خود فرصت ایجاد کرد. بنابراین این حرکت منطقی و معقول ایران با فرصت ایجاد کردن برای دیپلماسی و طمانینه برای ما موضع بر حقی در صحنه سیاسی و بینالمللی ایجاد کرده است. همه کشورهایی که با آنها تعامل داریم با طیب خاطر سعی میکنند این تعامل را ادامه دهند.
وی یادآور شد: البته فشارها و تحریمهای آمریکا هم وجود دارد که کشورها سعی میکنند به فرمولی برسند که این تحریمها و فشارها را کاهش دهند.
این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: ما در سیاست خارجی خوب عمل کردیم. ما حتما آمریکا را در سیاستش مأیوس خواهیم کرد و اینکه بعد از همه راه ها مجبور شدند به میز مذاکره برگردند این بار هم مایوس خواهند شد و با اتکا به مردم، نیروهای مسلح، توانمندی های دفاعی این مرحله را حتما به سلامت پشت سر خواهیم گذاشت و حتما آمریکا را مجبور می کنیم از مواضع خود عقب نشینی کند.
عراقچی ادامه داد: ما یک طرح گام به گام را تهیه و تدوین کردیم و می دانیم چه گام هایی را برداریم وقتی شروع به کاهش تعهدات الان ترجیح میدهیم گام سوم را بعد از پایان 60 روز و فرصت مقتضی اعلام کنیم، در کنار این مسیر رایزنیهای دیپلماتیک و طراحی ابتکارات سیاسی در جریان است و انشاءالله گام سوم را در زمان مقتضی اعلام خواهیم کرد و سازمان انرژی اتمی آمادگی اجرا در هر گام را دارد و طراحیها را کردهاند.
*ما مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمیشناسیم
وی همچنین گفت: رفت و آمدهای دیپلماتیکی را در روزهای آینده خواهیم داشت از جمله جلسه وزرای خارجه ایران و 1+4 که دارد طراحی میشود، ما دنبال سفر نمایشی نیستیم خواهان سفر و جلساتی هستیم که منجر به نتیجه و تصمیمی برای تصحیح وضع موجود در برجام شود. اینکه حتما کسی به ایران سفر کند و ما سفر داشته باشیم در دستورکار است.
معاون وزیر خارجه افزود: جلسه وزرای خارجه ایران و 1+4 در حال طراحی است بنای ما این است که در ماه جاری میلادی باشد عجله ای نداریم، ظرف چند روز آینده باشد ترجیح میدهیم ایده ها بررسی شود و جلسهای باشد که منجر به نتیجه شود نه به دعوا بینجامد.
عراقچی همچنین بیان کرد: ما مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمی شناسیم. آمریکا از برجام خارج قطعی شده و از هیچ مکانیسم داخل برجام نمی تواند استفاده کند، ولی در قالب جلسات ایران و 1+4 می توانند حضور داشته باشند اگر ما و 1+4 بپذیریم و تحریمها را بردارند.
این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: برجام یک پرونده بسته شده است به این معنا که قابل مذاکره و گفتگوی مجدد نیست، برجام بدون اینکه یک کلمه به آن اضافه یا کم شود باید اجرا شود. ما گفتگوها با 1+4 را داریم و اگر آمریکا علاقه مند است در این جلسات حضور یابد ما مشکلی نداریم به شرط اینکه خواسته ما را برآورده و تحریمها را بردارند.
عراقچی بیان کرد: خواستههای ما از اروپاییها و بقیه اعضای باقیمانده در برجام همان است که در طول یک سال گذشته اعلام کردیم. در طول یک سالی که بعد از خروج آمریکا از برجام بود چهار کمیسیون مشترک برگزار کردیم دو کمیسیون در سطح وزرا و دو کمیسیون در سطح معاونان در این نشست ها همه خود را متعهد کردند به تحقق منافع ایران در برجام .
وی افزود: قرار ما با کشورهای باقیمانده در برجام این بود که اگر راه حل های عملیاتی ایجاد کنند که ایران از مزایای رفع تحریم ها بهره مند شود ایران در برجام خواهد بود اروپایی ها در بحث راهکار بانکی فقط اینستکس صورت گرفته برجام زمانی به وضع نرمال خود برمی گردد که مزایای ایران از برجام تامین شود.
معاون وزیر خارجه گفت: ایران به منظور اعتمادسازی برخی محدودیتها را بین هشت تا 15 سال قبول کرده است. سازمان به هر میزانی که نیاز داشته باشد درصد غنی سازی را افزایش میدهد ما دیگر پایبند به این محدودیت در برجام نیستیم و از این به بعد براساس تشخیص و نیاز خود اقدام میکنیم.