به گزارش مشرق، انگار فرصت‌هایی که از دست داده بودیم، دوباره سراغ ما آمدند و در خانه هایمان را می‌زنند. انگار منادی فریاد می‌زند؛ آن‌هایی که شب‌های قدر را درک نکردید و از آن بهره نبردید، عرفه را از دست ندهید. بیهوده نیست که امیر المومنین علی (ع) می‌فرمایند: «مِنَ الذُّنوبِ ذُنوبٌ لاتُغفَرُ إلّا بِعَرَفَاتٍ برخی از گناهان جز در عرفات بخشوده نمی‏ شوند.» (دعائم الاسلام، ج 1، ص 294) همچنین رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «ما مِن یَومٍ أکثَرَ أن یُعتِقَ اللَّهُ فِیهِ عَبدَاً مِنَ النّارِ مِن یَومِ عَرَفَهَخداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان را از آتش دوزخ نمی‏ رهاند.» (صحیح مسلم، ج 4، ص 107)

بیشتر بخوانید:

اعمال مهم شب و روز عرفه

عرفه؛ روزی که توبه در آن مقبول خواهد شد

این فرصت گرانبها حالا فرا رسیده و همه کسانی که کم یا زیاد از خدا فاصله گرفته اند، فرصت بازگشت به سمت معبودشان را دارند. امام صادق‏ (ع) نیز می‌فرمایند: «تَخَیَّر لِنَفسِکَ مِنَ الدُّعاءِ ما أحبَبتَ واجْتَهِد، فإنَّهُ (یَومَ عَرَفَه) یَومُ دُعاءٍ و مَسألَهٍ هر چه می‏خواهی برای خود دعا بخوان و [در دعا کردن] بکوش که آن روز [روز عرفه] روز دعا و درخواست است.» (التهذیب الأحکام، ج 5، ص 182)

در خصوص این روز با فضیلت با حجت الاسلام و المسلمین محمود ریاضت کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی گفت و گو کردیم.

وی در این باره گفت: روز عرفه در معارف دینی ما به نام عید نامگذاری شده است، اما به مناسبت شهادت حضرت مسلم بن عقیل (ع) که اول شهید راه امام حسین (ع) است، جنبه عید بودن روز عرفه تحت الشعاع قرار گرفته است. یکی از وجوه مهم در روز عرفه، دعا و نیایش به درگاه خداوند است. فرمودند بیش از همه زمان ها، در روز عرفه دعا به اجابت نزدیک‌ است. همچنین در روایت داریم که شخصی سوال کرد، اگر ماه رمضان بر ما گذشت و کسی نتوانست به درگاه خدا کاری کند، او صبر کند سال دیگر ماه رمضان را درک کند یا تلاش کند عرفه را درک کند؟ در پاسخ آمده است که فرد باید روز عرفه را درک کند. عرفه با اینکه 24 ساعت یا همان یک شبانه روز است، اما پتانسیل یک ماه رمضان را دارد.

وی افزود: کاری که انسان در 30 شبانه روز ماه رمضان و در اوج شب‌های قدر نتوانست انجام دهد، می‌تواند در شب و روز عرفه بجا بیاورد. در روایت داریم که شخصی روز عرفه در حال طلب حاجت از مردم بود. امام سجاد (ع) کمی با عصبانیت خطاب به این شخص فرمود امروز هم از غیر خدا چیزی درخواست می‌کنی در حالی که روز عرفه روز درخواست از غیر خدا نیست؟! نکته دیگری که باید مد نظر قرار دهیم این است که روز عرفه یک ارتباط تنگاتنگ با وجود سید الشهدا (ع) دارد. یکی از اعمال روز عرفه، خواندن دعای امام حسین (ع) در روز عرفه است. دعای امام حسین (ع) در این روز، بسیار مفصل است و جنبه‌های اعتقادی، معرفتی و اخلاقی در آن موج می‌زند. اگر این دعا فهم و درک شود، انسان به جایگاه والایی دست پیدا کرده است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: دعای امام حسین (ع) در روز عرفه یک کلاس معرفتی و دوره تربیتی است؛ این دعا همه بخش‌های اعتقادی، اخلاقی و عبادی دین را در خودش شکل داده است. از همه مهمتر اینکه اگر کسی بتواند در چنین روزی زائر سید الشهدا (ع) باشد، حاجاتش به مرحله استجابت نزدیکتر است؛ چراکه در غروب روز عرفه، خداوند متعال پیش از اینکه به اهل عرفات در مکه توجه کند، به زوار امام حسین (ع) نگاه ویژه‌ای می‌کند و حاجات آن‌ها را می‌دهد. در روایت است که غروب عرفه خدا به ملائکه می‌فرماید، «اِنتشرو فی الأرض» در زمین پخش شوید و حاجت هر کسی که روز عرفه را درک کرده است، بدهید؛ اما قبل از این که حاجت حاجیان در عرفات را بدهید، نگاه کنید، چه کسی زیارت امام حسین (ع) را انجام داده است؛ ابتدا حاجات آن‌ها را دهید و بعد سراغ کسانی که در عرفات بودند، بروید. مجموع این روایات نشان می‌دهد که اگر عرفه روز نیایش و دعا است و دعا از هر زمان دیگری در این روز به اجابت نزدیک است، بهترین وسیله هم برای استجابت سریع دعا، وجود سید الشهدا (ع) است.

حجت الاسلام و المسلمین ریاضت در ادامه اظهار کرد: اگر ما درِ خانه خدا می‌رویم و طلب حاجت می‌کنیم، باید با وسیله برویم و چه وسیله‌ای بهتر از امام حسین (ع). در روایت داریم بهترین وسایلی که می‌تواند ما را سریع تر از دیگر وسایل به هدفمان برساند، توسل به سید الشهدا (ع)است. خوب است که ما با توسل به سید الشهدا (ع) و از طریق دعای امام حسین (ع) و فهم عبارات ابا عبدالله (ع) در دعای عرفه ایشان را وسیله کنیم که ان شاء الله دعاها و خواسته هایمان برآورده شود. در دعای عرفه می‌بینیم که امام حسین (ع) یکی بودن بعد مادی و معنوی را در مباحث معرفتی مطرح می‌کند.

این پژوهشگر دینی درباره جزئیات دعای عرفه گفت: در عبارات ابتدایی دعای عرفه امام حسین (ع) آناتومی بدن را تشریح می‌کند و خیلی با جزئیات تمام، می‌فرماید همه جزئیات جسم من می‌گوید خدا. این عبارات نشان می‌دهد ارتباط با خدا یک ارتباط روحی نیست؛ بلکه موقعی انسان موفق و مومن می‌شود که جسم و روحش خدا را عبادت کند. بعضی‌ها فکر می‌کنند عبادت فقط جنبه روحی و روحانی انسان است، اما امام حسین (ع) می‌فرمایند این شیارهای دست و پره‌های بینی من خدا را صدا می‌زند؛ این مژه‌ها و پِلک چشمم می‌گوید خدا. این‌ها مخلوق خداست. إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ یعنی هیچ چیز نیست مگر اینکه خدا را عبادت کند. حضرت سید الشهدا (ع) به ما نشان می‌دهند که بحث عبادت و بندگی منحصر در بعد روحانی انسان نیست.

حجت الاسلام و المسلمین ریاضت در پایان اضافه کرد: انسان وقتی در بعد روحانی صعود داشته باشد و ترقی کند، جسمش مانند روح او به عبودیت و بندگی می‌رسد. به همین دلیل می‌بینیم که امام حسین (ع) به جزئیات امور مادی دقت می‌کند و این را به امور معنوی متصل می‌کند. معنویات و مادیات جدا از هم نیستند. برخی سوال می‌کنند که درک عرفه به چه معناست؟ منظور از درک عرفه، «انقطاع عن ما سوی»است، اینکه امام سجاد (ع) می‌فرمایند، در روز عرفه از هیچ کس غیر از خدا درخواست نکنید، برای درک عرفه است. در مناجات شعبانیه آمده است، إِلَهِی هَبْ لِی کَمَالَ الانْقِطَاعِ إِلَیْکَ اگر کمال انقطاع صورت بگیرد و انسان از غیر خدا دور شود، درک عرفه محقق می‌شود. به قول امروزی‌ها باید از غیر خدا قطع امید کرد. به عبارت بهتر باید صفر تا صد امیدمان به خدا باشد. عرفه یعنی خدا را موثر در همه حالات و ابعاد و زوایای زندگی بدانیم.