به گزارش مشرق، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که در دومین مقصد سفرش به سه کشور اروپایی پس از حضوری یک روزه در فنلاند، ساعتی قبل وارد استکهلم شد، در مراسم شب عید سعید غدیر در جمع ایرانیان مقیم سوئد حضور یافت و به ایراد سخنرانی پرداخت و در سخنانش به نقش ایرانیان مقیم خارج از کشور و ظرفیت های آنها اشاره کرد.

بیشتر بخوانید

گزارش ظریف از دیدارها و برنامه‌هایش در فنلاند +عکس

ظریف: اقدامات یکجانبه آمریکا اروپا را هدف گرفته

* استفاده افراطی آمریکا از دلار

وی در این مراسم در پاسخ به سوال یکی از ایرانیان درباره اینکه چقدر اینستکس را عملی می دانید؟ عنوان کرد:  اتفاقی که افتاده با تحریم های آمریکا، آثار درازمدت قابل توجهی خواهد داشت نه به ایران بلکه برای روابط بین المللی. علتش هم این است که آمریکا از قدرت دلار استفاده افراطی می کند و استفاده افراطی از هر عامل قدرتی باعث کاهش قدرت می شود، ولی در کوتاه مدت این چنین نیست. در کوتاه مدت، استفاده افراطی می کند و فشار آن به مردم ایران می آید. 

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: الان شاهدید در معاملات بسیاری از کشورها دلار کم کم در حال حذف شدن است. مثلا روسیه و چین در معاملاتشان از ارز ملی استفاده می کنند.سال گذشته ۳۵ درصد معاملات ما با ترکیه با ارز ملی بود. 

*اروپایی ها بیش از حد با تحریم ها محافظه کاری می کنند

وزیر خارجه بیان کرد: ممکن است اینستکس در کوتاه مدت برای ما درمان مشکلاتمان نباشد، ولی این واقعیت را نشان می دهد که نزدیکترین متحدان آمریکا برای دور زدن آن یک سازوکار درست کردند. البته احساسم این است که اروپایی ها بیش از حد در این زمینه با تحریم ها محافظه کاری می کنند.

این دیپلمات ارشد کشورمان با اشاره به تروریسم اقتصادی آمریکا علیه مردم ایران اظهار داشت: آمریکایی ها رسما می گویند اگر مردم ایران می خواهند نان بخورند، باید سیاست هایتان را عوض کنید. یعنی ارعاب برای رسیدن به اهداف سیاسی، یعنی ترور. هدف این ترور هم مردم عادی ایران هستند.

*جمعه در پاریس با ماکرون و لودریان دیدار می کنم

ظریف گفت: حالا درست است اسم من را گذاشتند در فهرست تحریم ها، اما  الان خدمت شما در سوئد هستم، خیلی هم به من فشار نیامده است. یکشنبه با مقامات کویت دیدار کردم،  امروز در فنلاند با رئیس جمهور، وزیر خارجه و وزیر تجارت خارجی فنلاند ملاقات کردم،  فردا (سه شنبه) در سوئد با تعدادی از وزرا دیدار  دارم و پنجشنبه با وزیر خارجه و نخست وزیر نروژ دیدار  خواهم کرد و جمعه  نیز وزیر خارجه و رئیس جمهور فرانسه را می بینم. هفته دیگر چین و بعدش به ژاپن می روم.

وزیر خارجه عنوان کرد: تحریم های آمریکا کاری به من ندارد؛ ولی این مردم هستند که هدف تحریم ها هستند.

وی گفت: هدف جنگ نظامی، نظامیان هستند ولی در تحریم، هدف مردم عادی هستند و به همین خاطر باید به آن تروریسم اقتصادی گفت، نه تحریم.  

ظریف در ادامه بیان کرد: اینستکس در تروریسم اقتصادی که امروز علیه ایران اعمال می شود ممکن است خیلی مؤثر نباشد، اما در درازمدت نشانگر روندی است که آنچه به آن تسلیح دلار می گویند، باعث شود کم کم اقتصادها از دلار فاصله بگیرند.

*حتما باید پولی از نفت ایران یا اعتبار معادل نفت ایران وارد اینستکس شود

وزیر خارجه اضافه کرد: الان نگرانی که اروپایی ها دارند و خودشان هم بیان می کنند این است که اگر فردا به ما گفتند نمی توانید با چین ارتباط داشته باشید، چه کار کنیم؟ معتقدم اینستکس مکانیسم خوبی است، به شرط اینکه راه بیفتد. اینستکس ما را از تبادلات فرامرزی بی نیاز می کند.شما می توانید تبادلاتتان را در ایران داشته باشید، طرف های معامله شما تبادلاتشان را در اینجا (سوئد) داشته باشند بدون اینکه پولی بین اینجا و ایران رد و بدل شود. این می تواند کارآمدی داشته باشد. ولی چند مشکل دارد، اول اینکه باید داخل آن پولی برود و پولی که می تواند برود با فروش فرش و خاویار پول کافی در اینستکس نمی رود که شما اینستکس را با پولی که وارد آن می شود، سر پا نگهدارید؛ حتما باید پولی از نفت ایران وارد اینستکس شود، یا اعتبار معادل نفت ایران وارد اینستکس شود.

ظریف اضافه کرد: مشکل دوم این است که اینستکس نمی تواند ابزاری فقط برای معاملات انساندوستانه باشد. دوستان هیچ وقت گول تبلیغات را نخورند، گرچه امروز هم خرید غذا و دارو برای ایران کار راحتی نیست، به خاطر اینکه بانک ها مانع می شوند حتی برای تبادلات بانکی برای غذا و دارو. لذا اگر آمریکایی ها می گویند غذا و دارو شامل آن نیست، دروغ می گویند. هر بانکی بروید بگویید می خواهم ال سی باز کنم برای اینکه به ایران غذا و دارو بفرستم، اگر باز کرد.

 وزیر خارجه گفت: ضمن اینکه شما باید در ایران کار داشته باشید که بتوانید پول در بیاورید که غذا و دارو بخرید. برای کارتان باید کارخانه های ایران بگردد و کارگر ایرانی بتواند سر کار برود. هنوز ما متاسفانه به مواد اولیه از خارج نیاز داریم، حتی صنعت دارویی ما که 97 درصد داروی ما در ایران تولید می شود، نیاز به مواد اولیه دارد.

وی خاطرنشان کرد: نیاز است این مکانیسم (اینستکس) فقط محدود به غذا و دارو نباشد. سوئدی ها خیلی فعال بودند و وزیر خارجه سوئد از سیاستمدارانی است که با فشارهای آمریکا علیه مردم ما مقابله کرده و یکی از دلایل اینکه همکاری ما با سوئد خوب است همین مواضع اصولی وزیر خارجه و دولت سوئد است. ایرانی هایی که سوئد هستند بدانند که سوئدی ها رفتار نسبتا خوبی دارند. از حضور ایرانی ها در اروپا استفاده کنیم، برای اینکه آنها برای خودشان خیالبافی نکنند که با اینستکس می خواهند کمک کنند.

ظریف گفت: در صورتی اینستکس می تواند مفید باشد که پولی وارد آن شود و آن درآمد نفتی ماست و ثانیا ایران بتواند از اینستکس استفاده کند نه فقط برای خرید غذا و دارو بلکه برای خرید ماشین آلات و ... و آن زمان است که می توان از اینستکس استفاده مناسب کرد.

وزیر خارجه در پاسخ به سوال دیگری درباره دیپلماسی عمومی عنوان کرد: امروز افراد و افکار عمومی در دیپلماسی موثر هستند. انحصار دولت ها در همه چیز تمام شده است. الان یک فرد می تواند یک طوفان خبری درست کند و دوران جدیدی است که قدرت گرفتن عامل انسان در روابط بین الملل است.

رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: همه ما می توانیم رسانه باشیم. من باید تلاش کنم، همکاران در وزارت خارجه باید تلاش کنند، ولی این تلاش ناقص است مگر اینکه همه کمک کنیم. امروز آدمها می توانند این کار را انجام دهند. امروز نیاز ندارید رویترز و آسوشیتدپرس و ... داشته باشید. الان مخاطب دیپلماسی آدم ها شده اند که آدم ها می توانند تاثیرگذار باشند. البته ما هم کمبود داریم.

*همه ما در یک کشتی نشسته ایم

وی گفت: هنوز خیلی ها در ایران ممکن است فکر کنند من به جای اینکه توئیت کنم، بیانیه بدهم، موفق تر هستم. خیلی ها به من طعنه می زنند که با دو تا توئیت دیپلماسی پیش نمی رود، اتفاقا می رود. اتفاقا یک توئیت از 10 تا بیانیه موثرتر است، به خاطر اینکه جنس دیپلماسی و کار عوض شده است. ما هنوز این را باور نکرده ایم و هنوز در ایران فکر می کنیم یک بیانیه دادن خیلی بهتر از یک توئیت نوشتن است، در حالی که یک توئیت نوشتن 10 برابر یک بیانیه دادن، وقت از من می گیرد.

ظریف خاطرنشان کرد: امروز عامل انسانی در دیپلماسی مهم است نه عامل سازمانی. ما در دیپلماسی عمومی عقب هستیم. این جا یکی از حوزه هایی است که ایرانی ها می توانند کمک کنند، با یک «ری توئیت کردن».

 وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: من مشکلات و دلخوری ها را می دانم و هشتگ ها را نیز می بینم. چون اگر کسی وقتش را روی فضای مجازی بگذارد و اعتقاد داشته باشد که فضای مجازی قابل کنترل نیست متوجه می شود چه هشتگ هایی ترند می شود. ولی ما به عنوان ایرانی باید سبک سنگین کنیم که منافع و تمامیت ارضی ما کجاست.

وی گفت: همه ما ممکن است با همدیگر اختلاف سلیقه داشته باشیم، اختلاف سلیقه یک واقعیت است و چیز بدی نیست. همه ما دارای دیدگاه های متفاوتی داریم. بنده هم ممکن است با 10 تا سیاست مخالف باشم. اما وقتی که به پای منافع ملی می رسد، ما همه راجع به یک موجودیتی به نام ایران صحبت می کنیم. این موجودیت به نام ایران از تحریم ضربه می بیند، مردم ایران از تحریم ضربه می بینند.

ظریف اضافه کرد: حالا خط سیاسی ما پیروز است یا نیست، همه ما در یک کشتی نشسته ایم. همه ایرانی ها در یک کشتی نشسته اند، اگر کشتی ایران سوراخ شود، کسی نمی پرسد شما سلطنت طلب هستید یا طرفدار جمهوری اسلامی، این ایران است که ضربه می بیند. کسی نمی پرسد شما محافظه کار هستید یا اصلاح طلب یا اصولگرا، این ایران است که ضربه می بیند، ما باید مقداری در پس دعواهای سیاسی که متاسفانه امروز عامل اصلی شده، واقعیت ایران و کشور را ببینیم.

*چه کسی باور می کند که آمریکا و اروپا طرفدار حقوق بشر باشند

وزیر خارجه ادامه داد: بدانیم که آقای بولتون خوبی ایران را نمی خواهد. پامپئو با اسم دروغ از خلیج فارس نام می برد بعد ادعا می کند که طرفدار مردم ایران است. آقایی که آمده غذا خوردن مردم ایران را موکل به دنباله روی مردم ایران از سیاست هایش کرده است.

ظریف گفت: چه کسی باور می کند که آمریکا و اروپا طرفدار حقوق بشر باشند. خاشقچی را با اره تکه تکه کردند، چه اتفاقی افتاد؟ کدام یک دلار سرمایه گذاری در عربستان کم شد؟ باور نکنید که می گویند ما به خاطر حقوق بشر در ایران سرمایه گذاری نکردیم. آیا یک دلار از سرمایه گذاری خودتان را در عربستان و امارات کم کردید؟ این همه مردم یمن را کشتند، آیا یک دلار از سرمایه گذاری ها کم شد؟

وی ادامه داد: چرا ما ایرانی ها گول این دروغ ها را می خوریم؟ چرا ما ایرانی ها باورمان می شود. بنده هم به خیلی چیزها منتقدم ولی نباید باورم شود اینهایی که دارند از ایران انتقاد می کنند، باور دارند. نه اینها باور ندارند. اگر یک روزی ما احتمال می دادیم که اینها دلشان برای حقوق بشر بسوزد، خاشقچی تمام این باورها را باطل کرد.

*چه کسی باور می کند انگلیس نگران حقوق بشر باشد؟

 وزیر خارجه کشورمان پرسید: چه کسی باور می کند انگلیس نگران حقوق بشر باشد؟ چه کسی باور می کند بولتون یا فرانسه نگران حقوق بشر باشند؟ ممکن است نعره هایشان در حمایت از حقوق بشر گوش همه ما را کر کند، ولی با خاشقچی چه کار کردند؟ با یمنی ها چه کار کردند؟ می گویند ما از سیاست ایران در منطقه نگران هستیم، سه هفته نخست وزیر لبنان در عربستان زندانی بود، نخست وزیر یک کشور که دارای شهروندی فرانسه است را گرفتند و کتک زدند و گفتند متنی را از رو بخوان که من استعفا دادم به خاطر دخالت های ایران.

وی دوباره پرسید: چه کسی برای خاشقچی ابرویش را کج کرد؟ چه کسی برای حمایت عربستان از داعش به عربستان گفت که بالای چشمت ابروست؟ اگر کشور غربی جرأت کرد به عربستان یک ایراد بگیرد، عربستان تمام حمایت های اقتصادیش را با آن کشور متوقف کرد تا اینکه آنها مجبور شدند دنبالش بدوند. کشوری بود که از عربستان انتقاد کوچگ کرد و عربستان همه روابط تجاری اش را متوقف کرد. لذا باور نکنیم که اینها این نگرانی ها را دارند، باور نکنیم که اینها به خاطر مردم ماست که دارند سنگ اینها را به سینه می زنند.

ظریف با بیان اینکه دولت عراق در زمان صدام حسین ناقض حقوق بشر بود، عنوان کرد: تا روزی که عراق به کویت حمله کرد یک قطعنامه حقوق بشری علیه عراق صادر نشد. من خودم در جلسه بودم. نماینده عراق در همه قطعنامه های حقوق بشری علیه ایران نقش اول را داشت، پارسال در مجمع عمومی بزرگ ترین عامل فشار برای تصویب قطعنامه حقوق بشر علیه ایران، دولت عربستان سعودی بود که قبل از آن خاشقچی را اره کرده بود.

وزیر خارجه افزود: ما ایرانی ها را در داخل گرفتار اصلاح طلب و اصولگرا کرده اند در این دعوای حیدری نعمتی منافع ملی را گم کرده ایم در خارج هم گرفتار این حرفها کردند، آن وقت این وسط رئیس جمهور آمریکا رسما نام غلط برای خلیج فارس استفاده می کند و بعضی ایرانی ها کف می زنند. این چه منفعتی است که ترامپ در سخنرانی علیه ایران اسم مجعول خلیج فارس را استفاده کند و ایرانی ها، آنهایی که ادعا دارند و هشتگ درست می کنند و آنهایی که به دروغ می گویند خلیج فارس و دریای خزر را فروختند و فضا درست می کنند و تمامیت ارضی کشور را زیر سوال می برند،  کک شان نگزد.

ظریف پرسید: ایرانی چطور می تواند بیاید و بگوید که تمامیت ارضی من فروش رفته است؟ چشم مان را باز کنیم. ما ایرانی ها هم در داخل و هم خارج.

*چرا اجازه می دهیم یک دولتی که با رای الکترال کالج بر سر کار آمده به مملکت ما توهین کند 

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: چرا اجازه می دهیم یک دولتی که با رای الکترال کالج بر سر کار آمده به مملکت ما توهین کند و قسمتی از آبی که در تمام تاریخ و 60 سال قبل روی سر برگ امیر کویت نوشته «کویت-خلیج فارس». آن وقت یکی بیاید به خاطر اینکه یک جای ذره ای که استان ایران بوده و حالا برای ما ادعا می کند، به خاطر اینکه ناوگان پنجشم را آنجا مستقر کرده، اسم خلیج فارس را عوض کند و ایرانی حرف نزند.

وزیر خارجه گفت: اگر یک سوراخ کوچک در  این کشتی ایجاد شود همه ما را آب می برد و خیلی ها ایستاده اند که ما را آب ببرد. 

*احتمال اینکه ترامپ 4 سال دیگر مهمان یا مزاحم دنیا باشد، زیاد است

وی خطاب به ایرانی ها حاضر در جلسه بیان کرد: برای اسرائیل، ایران زیادی بزرگ است. کاری ندارد چه کسی در ایران حاکم باشد.اصلاح طلب، اصولگرا یا سکولار حاکم باشد، هر که حاکم باشد، برای اسرائیل، ایران زیادی بزرگ است. ایرانی که 40 سال است روی پای خود ایستاده، این ایران برای آنها قابل تحمل نیست.

ظریف در پاسخ به سوالی درباره افزایش ملی گرایی افراطی در آمریکا و اروپا عنوان کرد: هنوز سوال است که این روند است یا یک تحول مقطعی. باید در این زمینه بیشتر مطالعه کنیم. اگر ترامپ بتواند در درازمدت دستاورد قابل توجهی در آمریکا داشته باشد و در اروپا گرایش های نوملی گرایانه دستاورد جدی داشته باشند ممکن است به روندی تبدیل شوند. 

وی با بیان اینکه احتمال پیروزی مجدد ترامپ را بالا می دانم، گفت: البته به نظر نمی رسد سیاست های حمایتی اقتصادی در درازمدت به اقتصاد آمریکا کمک کند.احتمال اینکه ترامپ 4 سال دیگر مهمان یا مزاحم دنیا باشد، زیاد است.

 وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره اینکه ما در زمان مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی روابط خوبی با عربستان داشتیم و چگونه می شود در منطقه با همسایگان عادی سازی روابط داشته باشیم، بیان کرد: من طرفدار رابطه خوب با همسایگان هستم و اولین مقاله ای که وزیر شدم نوشتم در روزنامه الشرق الاوسط بود.

وی با بیان اینکه صحبت امیر عبدالله زمانی که ولی عهد بود به آمریکایی ها در اوج روابط خوب ما با عربستان این بود که «سر مار را ببرید»، یادآور شد: قدرت ایران به خاطر هژمونی نیست، دنیای هژمونی تمام شده و آمریکا دیگر نمی تواند هژمون دنیا باشد چه برسد به اینکه ما هژمون منطقه باشیم. حتما احتمال هژمون بودن نیست و قدرت در دولت خلاصه نمی شود و هیچ دولتی نمی تواند آنقدر قدرت داشته باشد که سیاست های بقیه را به نفع سیاست های خود تغییر دهد. ما باید برای روابط خوب با همسایگان تلاش کنیم.

وزیر خارجه با بیان اینکه یک نابرابری در منطقه ما وجود دارد، اظهار داشت: این نابرابری داخل خلیج فارس بین عربستان و قطر است، در منطقه بین بقیه و ماست. بالاخره ما یک عدم توازنی داریم و این عدم توازن ذاتا ایجاد نگرانی می کند. نیروی انسانی، جغرافیا، منابع طبیعی ما ... را کنار هم بگذاریم یک قدرت واقعی است.

ظریف افزود: وقتی آمریکایی ها می گویند موشک ایران باید متوقف شود، من می گویم اگر می خواهید راجع به موشک صحبت کنید اول فروش تسلیحات را به کشورهای منطقه متوقف کنید. در پاسخ به من می گویند اینها بلد نیستند از این تسلیحات استفاده کنند. 

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: ایراد اصلی منطقه ما این است که فکر می کنند امنیت را باید از بیرون خرید. اوباما یک بار به آنها گفت بروید مشکلتان را با ایران حل کنید ولی همان موقع فروش سلاحش را به عربستان چند برابر کرد. پول قابل توجهی که می تواند صنایع نظامی غرب را حفظ کند از آنجا می آید. 87 میلیارد خرید دلار تسلیحاتی عربستان و 22 میلیارد دلار خرید تسلیحاتی امارات بوده و آنها به راحتی از این پول نمی گذرند. 

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: پامپئو به مجلس گفت فراموش نکنید تهدید اصلی ایران است، خاشقچی مهم نیست. این تصور است که باعث می شود آنها همراهی نکنند.

*پیشنهادی که به سعود الفیصل دادیم

وی گفت: زمانی که در کویت بودم به کویتی ها گفتم همین فردا (عربستان) آمادگی داشته باشند با ما گفتگو را شروع کنند، حاضریم. حرف های عجیب غریب می زنند. سعودی ها می گویند ظریف کاره ای نیست و مشکل ما با سردار سلیمانی است، برای اینکه بدانید دروغ می گویند. وقتی که وزیر شدم با آقای سلیمانی صحبت کردم  به سعود الفیصل پیشنهاد کردیم حاضریم راجع به یمن، بحرین، عراق، سوریه و لبنان  صحبت کنیم، در همان پیشنهاد پیغام فرستادم اگر فکر می کنید به قول خودتان من «ماله کش اعظم» هستم - آقای پامپئو خیال می کند اگر بدهد یک چاله میدانی برایش توئیت بنویسد من ناراحت می شوم -  آقای سلیمانی با شما صحبت کند. سعود الفیصل پاسخ داد «جهان عرب به شما ربطی ندارد». حالا می بینید جهان عرب به ما ربط دارد یا ندارد. در سوریه، یمن و شکست خوردند در لبنان نخست وزیر آن را زندانی کردند. 

ظریف افزود: آنها این تصور را دارند. من به عنوان کسی که حامی روابط هستم، فشار آوردم و برای بهبود روابط با همسایگان هزینه دادم و هنوز هم حاضرم هزینه بدهم. خیال نکنید گناه نداشتن روابط با ماست. در همان زمان آیت الله هاشمی، آنها می گفتند باید «سر مار را برید.» 

وزیر خارجه در پایان گفت: دست ما دراز است و سفره ما پهن است و هر همسایه ای که بخواهد  سر سفره رابطه خوب همسایگی بنشیند ما آماده هستیم. 

سید رسول مهاجر سفیر ایران در سوئد نیز در این مراسم به تشریح برخی اقدامات این سفارتخانه پرداخت و خانم جمشیدی کارشناس بخش کنسولی سفارت به اقدامات این بخش در راستای حل مشکلات کنسولی ایرانیان مقیم سوئد اشاره کرد.