به گزارش مشرق، چهل‌وپنجمین نشست سران هفت کشور صنعتی در حالی امروز به پایان راه خود می‌رسد که براساس شنیده‌ها، یکی از اصلی‌ترین محورهای بحث این اجلاس بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران و چگونگی حفظ برجام بوده است. اجلاس مزبور برای کاهش مناقشه در برجام یا به تعبیر دقیق‌تر، منصرف‌کردن‌ جمهوری اسلامی از برداشتن گام سومِ کاهش تعهدات برجامی خود، آخرین تیر را روز گذشته در قالب ارائه پیشنهادی به کشورمان رها کرد؛ پیشنهادی که البته زمینه‌های آن طی سه ماه گذشته و در جریان حشر و نشر دیپلماتیک کشورمان با سه کشور اروپایی به ویژه با فرانسه، مهیا شده بود.

بیشتر بخوانید:

فرصت‌های بر زمین مانده اقتصادی معطل مذاکرات بی‌حاصل با اروپا

تله‌گذاری آمریکا برای ظریف در پاریس

تحلیل کیهان از سفر نابجای ظریف به فرانسه

بسته پیشنهادی ویژه مکرون

امروز سومین و آخرین روز از چهل‌وپنجمین دور اجلاس سران هفت کشور صنعتی است؛ اجلاسی که موضوعات یا به بیان درست‌تر، مناقشات مختلفی از جمله نحوه برخورد با برگزیت، تحولات غرب آسیا و از جمله تغییرات اقلیمی بر آن سایه افکند. گذشته از همه این‌ها و بر طبق شنیده‌ها، مساله فعالیت‌های هسته‌ای ایران و یافتن راه‌حلی برای نجات برجام یکی از اصلی‌ترین موارد مورد بحث در این اجلاس بوده است. یکی از چهره‌هایی که در رسانه‌ها از او به‌عنوان بازیگر مهم اجلاس یاد کردند، امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه بود. مکرون از آن جهت در تیررس محافل رسانه‌ای قرار گرفت که پیش از آغاز به کار رسمی اجلاس جی7، در دیداری با ظریف، وزیر خارجه کشورمان در پاریس، درباره آخرین تحولات مربوط به برجام به گفت‌وگو نشست. برخی رسانه‌ها در تحلیل این نشست عنوان کردند که مکرون طرحی با هدف نجات برجام به ظریف ارائه کرده است. بنابر ادعای این رسانه‌ها، محور اصلی بسته پیشنهادی رییس‌جمهوری فرانسه، توقف غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران در مقابل اجازه واشنگتن به ایران برای صادرات محدود نفت بوده است. 

مأموریت سکاندار الیزه؟ 

بر اساس دیدار مکرون با ظریف پیش از آغاز به کار اجلاس جی7 و البته بر اساس تلاش‌های بی‌شائبه فرانسه برای بازگرداندن ایران به نقطه ماقبل 18 اردیبهشت‌ سال جاری، چنین وانمود شد که رهبران هفت کشور، به سکاندار الیزه مأموریت ویژه‌ای برای ارسال پیام این گروه به ایران محول کرده‌اند. این خبری بود که روز گذشته خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد. بر اساس این گزارش، منابع دیپلماتیک اعلام کرده‌اند که رهبران گروه 7 «توافق کرده‌اند که مکرون با طرف ایرانی مذاکره کند و پیام آن‌ها را به تهران منتقل کند». رسانه فرانسوی در ادامه مطلب خود مدعی شد که «اولویت سران گروه7 همان جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی و همچنین کاهش تنش‌ها در خلیج‌فارس باقی ماند. بر اساس توافق سران در شب گذشته، رییس‌جمهوری فرانسه اختیار مذاکره و رایزنی با ایران و انتقال پیام به مقامات ایرانی را کسب کرده است». بر همین اساس مکرون در گفت‌وگویی با بیان اینکه همه اعضای گروه 7 خواهان اجتناب از درگیری با ایران هستند، گفت: دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا نیز به‌صورت بسیار شفاف این موضع را اعلام کرده است. رییس‌جمهوری فرانسه تاکید کرد: ما بر سر اینکه به ایران چه بگوییم به توافق رسیدیم. هدف ما ارسال پیام گروه 7 به ایران است.

وتوی ترامپ 

ساعاتی پس از ادعای خبرگزاری فرانسه و رسانه‌های دیگر مبنی بر محول شدن مأموریت ویژه بر دوش مکرون برای مذاکره با ایران از سوی گروه 7، ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در حاشیه اجلاس سران گروه هفت در جمع گروهی از خبرنگاران، گزارش‌های منتشرشده در مورد توافق گروه هفت برای ارسال پیام به ایران از طریق فرانسه را رد کرد، اما گفت کشورها می‌توانند با ایران گفت‌وگو کنند و واشنگتن نمی‌تواند مانع این کار شود. ترامپ صراحتاً گفت: «من از تلاش آبه، نخست‌وزیر ژاپن برای تعامل با ایران هم حمایت کردم. او هم دارد با ایران صحبت می‌کند. ما خودمان هم تعامل خواهیم داشت، اما شما نمی‌توانید از اینکه افراد با هم گفت‌وگو کنند، ممانعت کنید. اگر می‌خواهند با ایران صحبت کنند، می‌توانند این کار را کنند».  ممانعت مذاکره مکرون با مقامات تهران از سوی ترامپ، مسبوق به سابقه نیز هست. ترامپ دو هفته پیش در توییتی با مقصر معرفی‌کردن رییس‌جمهوری فرانسه در عدم‌تمایل ایران برای مذاکره با آمریکا مدعی شد: ایرانی‌ها به شدت خواهان گفت‌وگو با آمریکا هستند اما از طرف همه کسانی که ادعا می‌کنند نماینده ما هستند، از جمله رییس‌جمهوری فرانسه، مکرون به آن‌ها علامت‌های اشتباه داده می‌شود. ترامپ در عین حال تاکید کرد که «هیچ‌کسی غیر از ایالات متحده به نمایندگی از ایالات متحده صحبت نمی‌کند». 

سفر مهم ظریف به پاریس 

فارغ از این تأیید و تکذیب‌ها در میان سران گروه هفت، عصر روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یک فروند هواپیما از ایران، در پاریس، محل برگزاری اجلاس گروه هفت نشسته است. دقایقی پس از انتشار این خبر، سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در توییتی، ضمن تأیید این خبر اعلام کرد که سرنشین ویژه این هواپیما، ظریف، وزیر خارجه بوده است. موسوی در این‌باره نوشت: «به دعوت لودریان، وزیر خارجه فرانسه، دکتر ظریف برای ادامه رایزنی‌ها درخصوص ابتکارات اخیر میان روسای‌جمهور ایران و فرانسه وارد شهر «بیاریتز» محل برگزاری اجلاس سران گروه هفت شد». سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین این را هم تاکید کرد که هیچ گفت‌وگویی میان ایران و آمریکا در جریان این سفر صورت نخواهد گرفت. 

دعوت‌های بی‌سابقه 

دعوت یک مقام از کشورمان برای حضور در اجلاسی مانند اجلاس جی7، دعوتی در نوع خود منحصربه‌فرد است. دعوت مقامات گروه هفت از ایران برای حضور در این اجلاس در حالی است که پیش از این و قبل از سفر شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن در خرداد سال جاری، در رسانه‌ها پیچید که مقام ژاپن قرار است به حسن روحانی، رییس‌جمهوری کشورمان، پیشنهاد حضور در اجلاس جی 20 را ارائه کند. 

طرح فرانسوی

محورقرارگرفتن مکرون در اجلاس گروه هفت برای این است که وی و دیگر مقامات فرانسه، طی ماه‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای رفع تنش در برجام انجام دادند. از جمله این تلاش‌ها دو سفر بُن، مشاور دیپلماتیک رییس‌جمهوری فرانسه در خرداد و تیر سال جاری بود که طی آن‌ها مشارالیه دیدار و گفت‌وگوهایی را با مقامات ایرانی انجام داد. در جریان این دیدارها، بن از طرحی رونمایی کرد که به «توقف در برابر توقف» معروف شد. در این طرح پیشنهادی قرار بود تا آمریکا در ازای توقف اقدامات بیشتر از سوی ایران برای کاستن از تعهدات برجامی، اعمال تحریم‌های بیشتر را به منظور آغاز گفت‌وگوها متوقف کند. این طرح و طرح‌هایی از این دست، مورد مخالفت ایران قرار گرفت. علاوه بر این، روسای‌جمهوری ایران و فرانسه طی دو ماه گذشته، به دفعات با یکدیگر به صورت تلفنی رایزنی داشتند؛ رایزنی‌هایی که محور اصلی آن‌ها یافتن راهی برای نجات برجام بود. در همین‌باره، سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه کشورمان در سفری که به پاریس داشت، پیام مکتوب رییس‌جمهوری کشورمان را تقدیم مکرون کرد؛ پیامی که هر چند جزئیات آن بیرون نیامد، اما یقیناً در پازلی قرار داشت که می‌شد از آن تلاش برای حل مناقشه برجام را تفسیر کرد. در کنار این‌ها، هنوز جزئیات طرحی که از سوی فرانسه به سران کشورهای هفت ارائه شده، مشخص نیست اما یقیناً آن‌قدر قانع‌کننده بوده که باعث شده وزیر خارجه کشورمان بار و بنه را به قصد پاریس و مذاکره با 6 قدرت جهانی ببندد.  

از ترس غرب تا صداقت ایران 

سفر ظریف به پاریس نشان از عزم جدی غرب برای بازداشتن ایران از برداشتن گام سوم در راستای کاهش تعهدات برجامی خود دارد. ایران برخلاف دو گام اول که از پیش، جزئیات آن را منتشر کرد، درباره گام سوم و زوایای آن که قرار است کمتر از دو هفته دیگر آن را بردارد، هنوز سخنی به میان نیاورده است. همین ابهام، سران کشورهای غربی را بر آن داشته تا با دعوت رسمی از ظریف و ارائه پیشنهاداتی به او، جمهوری اسلامی را نسبت به بازگشت به وضعیت قبل از 18 اردیبهشت امسال ترغیب کنند. از طرف دیگر، نفس حضور وزیر خارجه کشورمان در فرانسه و رایزنی‌های بعدی با سران 6 کشور غربی، صراحتاً از صدق کلام جمهوری اسلامی در آنچه نسبت به بازبودن باب گفت‌وگو و حفظ برجام مدعی شده بود، گواهی می‌دهد. در شرایط فعلی صرفاً باید به تماشا نشست که محتوا و فحوای اصلی پیشنهاد کشورهای غربی به ایران چیست. تا قبل از مشخص شدن این مساله و تا قبل از انتقال این پیشنهاد به مقامات تهران و ابراز نظر آنها، نمی‌توان هیچ تحلیل پیش‌دستانه ارائه کرد. از سوی دیگر نکته‌ای که نباید از آن غفلت شود این است که حضور ظریف در پاریس و اقدام برای مذاکره با سران 6 کشور، به معنی انعقاد دور جدید مذاکرات، مانند برجام نیست و نخواهد بود. پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، جمهوری اسلامی همواره دو مطالبه از اروپایی‌ها به عنوان مباشران آمریکا داشته است؛ اولی تسهیل در فروش نفت و دوم تسهیل در برقراری روابط بانکی. مطمئناً اگر در پیشنهاد اجلاس گروه هفت، این دو خواسته لحاظ نشده باشد، نمی‌توان به آینده مذاکرات فی‌مابین امیدوار بود. فارغ از این‌ها، آنچه مسلم است ایران در برداشتن گام سوم از کاهش تعهدات برجامی خود هیچ شبهه و درنگی ندارد، مگر اینکه غربی‌ها به سهم و حق ایران در برداشت از منافع اقتصادی برجام، احترام بگذارند.

منبع: صبح نو