به گزارش مشرق، نفوذ آمریکا در شرق آسیا بعد از جنگ جهانی به اندازه‌ای بود که کمتر کسی تصور می‌کرد قدرتی قادر به به چالش کشیدن آن باشد. هرچند تقابل قدرتهایی مانند آمریکا و روسیه در دنیا سابقه زیادی دارد اما این شرایط برای کشوری مانند چین در سالهای گذشته بیشتر به یک رقابت پنهان شباهت داشت و روسای جمهوری آمریکا قبل از ترامپ همواره حداقل در ظاهر بر روابط دوستانه خود با پکن تاکید داشتند.

بیشتر بخوانید:

غروب رهبری جهانی آمریکا با استراتژیست‌های پاره وقت!

درک مناسبات جدید قدرت در دنیا پس از حمله به آرامکو

این شرایط تا آغاز دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ ادامه داشت و بعد از روی کار آمدن این تاجر باتجربه چین به رقیب درجه یک آمریکا تبدیل شد. این رقابت به اندازه‌ای شدید بوده که رنگ و بوی دشمنی به خود گرفته و هرچند در ظاهر درگیری بین این دو کشور در حوزه مسائل اقتصادی است اما برخی کارشناسان احتمال کشیده شدن این درگیری به حوزه نظامی را (هرچند بعید) مورد بررسی قرار می‌دهند.

طبق تحقیق صورت گرفته در مرکز مطالعات آمریکای دانشگاه سیدنی استرالیا ارتش آمریکا دیگر قدرت اصلی در آسیا به شمار نمی‌رود و موشکهای تولید شده توسط چین که به سرعت درحال افزایش قدرت این کشور است می‌توانند طی چندین ساعت پایگاه‌های آمریکا را نابود کنند. طبق تحقیقات انجام شده توسط این مرکز ارتش چین درحال سبقت گرفتن از آمریکا و متحدانش در حوزه‌های مختلفی است.

از اواسط دهه ۹۰ چین به سرعت ارتش خود را از شر تاسیسات قدیمی دوره شوروی خلاص کرد که بتواند با قدرت افکنی آمریکا و تجهیزات مدرن این کشور مقابله کند. بودجه دفاعی پکن از ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۸ حدود ۹۰۰ درصد افزایش داشت و همین افزایش باعث شد که قابلیتهای نظامی این کشور در حوزه‌های مختلف مانند موشک، جت‌های جنگنده، زیردریایی‌های تهاجمی و کشتی‌ها به میزان بسیار زیادی پیشرفت کند.

بخش‌های کلیدی مدرنیزه شدن ارتش چین در ۲۰ سال گذشته

 پیشرفتهای موشکی نظر بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده است. سرمایه گذاری گسترده چین در موشکهای کروز و بالستیک بخش کلیدی تلاش‌های چین برای اعمال سیاست "مداخله متقابل" است.

هرچند از تعداد دقیق موشکهای چین اطلاعات دقیقی در دست نیست اما براوردهای پنتاگون حاکی از وجود ۱۵۰۰ فروند موشک بالستیک کوتاه برد، ۴۵۰ فروند موشک میان برد و ۱۶۰ فروند موشک بالستیک برد متوسط و صدها موشک کروز دور برد است. چین همچنین موفق به ساخت یک موشک بالستیک ضد کشتی با نام DF-۲۱D  شده که به تازگی با موفقیت در دریای چین جنوبی آزمایش شد.

طبق این گزارش چین اقدام به استقرار سامانه‌ای از موشکهای بادقت بالا و قدرتمند  کرده که می‌تواند برتری نظامی آمریکا را تحت الشعاع قرار دهند.طبق نتایج بدست آمده از این گزارش، راهبرد دفاعی آمریکا در منطقه ایندو پاسیفیک در گیر و دار یک بحران بی سابقه است  و به سختی می‌تواند از متحدانش در برابر چین حفاظت کند.  این بدان معنی است که استرالیا، ژاپن و متحدان دیگر آمریکا نیاز به تقویت و متمرکز کردن دوباره نیروهای خود در منطقه هستند.

سیر پیشرفت موشکی چین در ۱۵ سال گذشته

      موشکهای کوتاه برد

    . موشکهای میان برد

      موشکهای برد متوسط

تاثیر راهبرد آمریکا در تاثیرگذاری بر تمام مناطق دنیا (به عنوان مثال تعهدات امنیتی به ۶۹ کشور)، بازگشت چین و روسیه به عنوان قدرتهای بزرگ نظامی دنیا، جنگهای مداوم در خاورمیانه، کاهش بودجه و عدم سرمایه گذاری در قابلیتهای نظامی باعث شده نیروهای مسلح آمریکا در رقابت با همتایان خود در منطقه ایندو پاسیفیک آمادگی کمتری داشته باشند.

راهبرد دفاع ملی آمریکا در سال ۲۰۱۸ برای غلبه بر این بحران به نیروهای مشترک خود دستور داد که به جای تمرکز بر مناقشه‌های کوچک اولویت خود را بر آمادگی برای مقابله با چین قرار دهند. با اینحال سیستم‌های مداخله متقابل چین توانایی آمریکا برای قدرت افکنی در منطقه ایندو پاسیفیک را تحت تاثیر قرار داده  و این احتمال را افزایش می‌دهد که پیش از واکنش آمریکا چین با استفاده از نیرویی محدود به پیروزی مورد نظر خود دست یابد.

هرچند آمریکا و متحدانش در ۱۹۹۵ بیش از ۸۰ درصد بودجه دفاعی دنیا را به خود اختصاص داده بودند اما این سهم درحال حاضر به ۵۲ درصد کاهش یافته و باعث شده این کشور در برابر چالش‌های بین المللی آمادگی خوبی نداشته باشد.

کاهش نیروهای نظامی آمریکایی  حاضر در نقاط مختلف دنیا

البته در این میان موانع دیگری نیز وجود داشته که از بین آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱. بودجه دفاعی آمریکا  طی یک دهه اخیر شاهد تاخیر در اختصاص بودجه بوده و کنگره بارها در تصویب بودجه و تامین منابع برای برنامه ریزی بلند مدت با تاخیر عمل کرده است. حزبی گرایی در درون کنگره اتفاق نظر درخصوص اولویتهای تخصیص بودجه فدرال را بسیار سخت کرده است.

۲. از سوی دیگر هزینه‌های حفظ و نگه داری تجهیزات دفاعی باعث شده تا پنتاگون در دستیابی به سیستم های جدید تسلیحاتی با مشکلاتی جدی مواجه شود.

۳. هرچند سطح آمادگی نیروهای ستاد مشترک آمریکا درحال بهبود است اما چالش‌های ساختاری همچنان باقی است. هزینه حفظ و نگه داری پلتفرم‌های نظامی ساخته شده در دهه ۱۹۸۰ بسیار زیاد است درحالی که این سیستم ها برای مقابله با تنش‌های دهه ۲۰۰۰ و پیروزی در جنگ‌های خاورمیانه طراحی شده اند.

۴. بسیاری از پایگاه‌های فعال آمریکا و متحدانش در منطقه ایندوپاسیفیک در معرض حملات موشکی احتمالی چین قرار دارند و این درحالی است که این پایگاه‌ها فاقد زیربنای مقاوم هستند.  تجهیزات و مهمات استقرار یافته در این منطقه فاقد ویژگی‌های لازم برای استفاده در زمان جنگ هستند و به همین اندازه قابلیت‌های لجستیکی آمریکا به سرعت کاهش یافته است.

البته دولت چین تحت نظارت شی جین پینگ دراینخصوص بسیار هوشمندانه عمل کرده است. در ۱۴ اسفند سال گذشته دولت چین از افزایش ۷.۵ درصدی بودجه نظامی این کشور خبر داد که اندکی بیشتر از میزان افزایش بودجه نظامی نسبت به سال قبل تر بود. کارشناسان معتقدند افزایش تدریجی بودجه نظامی حرکتی زیرکانه از سوی دولت این کشور است تا این ذهنیت در بین افکار عمومی ایجاد نشود که بودجه نظامی کشور از کل رشد اقتصادی (که در سال ۲۰۱۹ بیش از ۶.۵ درصد نبوده) پیشی گرفته است.  

آمریکا باوجود حفظ رتبه اول در جدول بالاترین بودجه نظامی در دنیا، به شدت خطر چین را  در پشت سر خود احساس می‌کند. اندرو اریکسن، استاد مطالعات راهبردی در موسسه مطالعات دریایی چین  معتقد است سطح پیشرفتهای تکنولوژیکی پکن در عرصه دریایی منحصر به فرد است. به گفته این استاد دانشگاه " هیچ کشوری به اندازه شی جین پینگ (رئیس‌جمهوری فعلی چین) نتوانسته چین را به این سطح از توسعه نظامی برساند.