به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، یکی از توانمندی های مهمی که در سالهای اخیر در نیروهای مسلح کشورمان توسعه پیدا کرده و البته کم تر مورد توجه قرار گرفته بحث توانایی شلیک موشک های کروز ضد کشتی از طریق بالگردهاست که در این میان، نیروی دریایی سپاه جایگاه ویژه ای دارد. نکته مهم در خصوص این توانایی این است که مجموعه سپاه پاسداران به همراه این موشک ها، حالا تبدیل به یکی از معدود نیروهای نظامی در جهان شده که توان شلیک موشک ضد کشتی با برد بیش از ۱۰۰ کیلومتر را در اختیار دارد.
این موضوع از انجا اهمیت و تازگی پیدا کرد که در مراسم تحویل تعداد ۱۸۸ فروند پهپاد به نیروی دریایی سپاه پاسداران با حضور سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه، تصویری جدید از بالگردهای مجهز به موشک کروز ضد کشتی منتشر شد که به همین دلیل، نگاهی به این مبحث مهم و خاص در نیروهای زمینی و دریایی جهان خواهیم داشت.
بیشتر بخوانید:
در ابتدا باید توجه داشت، بحث مسلح کردن بالگردها به موشک های ضد کشتی سنگین، مسئله ای متداول در جهان نیست زیرا چالش های فنی مربوط به جایگذاری سامانه های مربوط به هدف گیری و شلیک موشک های بزرگ در یک بالگرد، خصوصا در مدل های دریایی پروسه ای بسیار مشکل است. امروز در اکثر کشورهای جهان سعی می شود بالگردها با موشک های هوا به سطح کوتاه برد مثل سری هلفایر یا بریمستون در این نقش مسلح شوند و بالگردها در حقیقت در نقش یک لایه نهایی ضد سطحی وارد عمل شوند.
در میان موشک های ضد کشتی جهان غرب که روی بالگرد سوار شده اند یکی از مثال های مهم، اگزوست ساخت فرانسه است. موشک معروف ضد کشتی فرانسوی ها که از زمان جنگ فالکلند در سال ۱۹۸۲ میلادی تا به امروز جزو سلاح های پر فروش فرانسوی ها بوده و همیشه نیز مشتریان خاص خود را داشته است. یکی از اولین کاربران عملیاتی این موشک روی بالگرد، رژیم بعث عراق روی بالگرد سوپر فلئون در جریان جنگ تحمیلی بود.
بالگرد H۲۲۵M ارتش برزیل مجهز به دو تیر موشک اگزوست
در حال حاضر هم فرانسه همچنان مدل هوا پرتاب این موشک با کد AM۳۹ را روی بالگرد به مشتریان خود پیشنهاد می دهد. برای نمونه می توان به برزیل اشاره کرد که برای بالگرد های H۲۲۵M خود یک چینش سنگین با دو تیر موشگ اگزوست را سفارش داده است. در حال حاضر در اطراف کشور ما، بالگرد های سی کینگ پاکستانی نیز مجهز به این موشک هستند. البته برد این موشک همچنان در حدود ۷۰ کیلومتر است. صرفا مدل بلوک ۳ کشتی پرتاب این موشک است که برد بالای ۱۰۰ کیلومتر رسیده است.
بالگرد سی کینگ ارتش پاکستان و پرتاب موشک اگزوست
از دیگر موشک های جدید غربی که در سالهای اخیر بازاریابی سنگینی برای آن شده Marte ER ساخت کنسرسیوم مشترک اروپایی MBDA است. این موشک سبک ضد کشتی در مدل هواپرتاب توان حمل و شلیک شدن از جنگنده هایی مثل یوروفایتر تایفون و بالگردهایی مثل سری NH ۹۰ را دارد. منابع مربوط به شرکت سازنده اعلام کرده اند که این موشک در وضعیت پرتاب هوایی، بردی بیش از ۱۰۰ کیلومتر خواهد داشت. در حال حاضر نیروی دریایی ایتالیا روی بالگردهای خود این موشک را در اختیار دارد. در نزدیکی ما کشور قطر این موشک را در مدل پرتاب ساحلی در اختیار گرفته است.
بالگرد NH۹۰ ارتش ایتالیا مسلح به موشک Marte ER
البته در نهایت باید به یک طرح پیشنهادی از طرف شرکت نروژی Kongsberg اشاره کرد. این شرکت سازنده موشک های ضد کشتی سری NSM است که در سالهای اخیر فصل جدیدی را در بحث تهاجم دریایی باز کرده است. این شرکت در سال ۲۰۱۹ ماکتی از نمونه بالگرد پرتاب این موشک را برای بالگردهای سی هاوک ارائه داده و اعلام کرده که در این وضعیت برد موشک در حدود ۱۸۵ کیلومتر خواهد بود. البته تا به امروز خبر موثقی از سفارش این مدل از این موشک مخابره نشده است.
ماکت بالگرد سی هاوک مجهز به موشک NSM
روسها با خا ۳۵ به دنبال شکستن رکورد
کشور روسیه از جمله پرچمداران توسعه موشک های ضد کشتی در جهان محسوب می شود. یکی از محصولات موفق روسها در این بخش، موشک کروز ضد کشتی KH-۳۵ است که در مدل های مختلف پرتاب شونده از شناور، هواپیما و پرتابگرهای ساحلی توسعه پیدا کرده است. روسها مدلی از این موشک را برای حمل و شلیک از بالگردهای سری کاموف ۲۷ و کاموف ۵۲ نیز توسعه داده اند.
بالگرد کاموف ۲۷ در حال شلیک موشک KH-۳۵
بالگرد KA ۵۲ مسلح به موشک کروز KH_۳۵
این موشک بسته به مدل خود بردی بین ۱۳۰ تا ۳۰۰ کیلومتر دارد، البته به نسبت بسیاری از دیگر موشک های ضد کشتی روسی مدلی با سرعت کم تر و سر جنگی سبک تر محسوب شده و معمولا برای درگیری با شناورهایی با وزن بین ۳ الی ۵ هزار تن توسط سازنده توصیه شده است. در بین موشک های ضد کشتی بالگرد پرتاب امروز جهان که به صورت عملیاتی وارد کار شده اند شاید بتوان KH-۳۵ روسی را برد بلند ترین نمونه معرفی کرد.
نیروی دریایی سپاه و یک ترکیب سنگین وزن
در نهایت به نیروی دریایی سپاه می رسیم که یکی از معدود نیروهای دریایی جهان با دارا بودن موشک ضد کشتی بالگرد پرتاب عملیاتی با برد در محدوده بیش از ۱۰۰ کیلومتر است. مخاطبان و علاقمندان بخش دفاعی اگر به خاطر داشته باشند بحث نصب و پرتاب موشک های کروز ضد کشتی نور از بالگردهای Mi ۱۷ نیروی دریایی سپاه بحثی جدید نبوده و از زمان آغاز رزمایش های معروف سری پیامبر اعظم (ص) به عنوان یکی از دستاوردهای نیروی دریایی سپاه معرفی شده است.
بالگرد های ام آی ۱۷ بیشتر در دنیا در نقش ترابری یا پشتیبانی آتش سنگین از نیروهای زمینی عمل می کنند اما در نیروی دریایی سپاه بحث حمل و شلیک موشک های دور برد ضد شناور نیز به آنها اضافه شده است.
تصویر جدید از بالگرد ام آی ۱۷ سپاه مجهز به موشک کروز ضد کشتی
موشک نور از جمله اولین موشک های کروز ضد کشتی تولید انبوه شده در داخل کشور است که بر اساس یک پروژه مشترک توسعه پیدا کرده است. در طی سالهای گذشته، سیستم های مختلف این موشک از جمله رادار درون آن نیز دچار تغییر و ارتقاء شده و در حالت استاندارد، این موشک بردی در حدود ۱۲۰ کیلومتر داشته و بالگردهای ام آی ۱۷ سپاه توان حمل و پرتاب ۲ فروند از این موشک ها را دارند. البته دور از تصور نخواهد بود اگر در آینده شاهد باشیم با توجه به پیشرفته های صورت گرفته در بخش طراحی موشک های کروز ضد کشتی در کشور، شاهد نصب مدل های برد بلند تر بر روی بالگردهای ام آی ۱۷ باشیم.
یک بالگرد را می توان در نقاط مختلفی، حتی غیر از یک فرودگاه یا پایگاه هوایی، با امکانات کمتر مسلح کرده و به پرواز در آورد. بالگردی مثل ام آی ۱۷ با توجه به مخزن های بزرگ سوخت و توان پرواز به مدت طولانی می تواند گشت های طولانی را انجام داده و در صورت لزوم با پرواز پست و سپس بالا آمدن ناگهانی از پشت عوارض طبیعی، اقدام به هدف گیری و شلیک کند. این بالگرد در حقیقت یک سکوی پرنده پرتاب موشک برای نیروی دریایی سپاه است که دارای زمان گشت طولانی و قابلیت نشست و برخاست در نقاط مختلف را داشته و دشمن تقریبا هر لحظه ممکن است از هر نقطه ای با شلیک موشک از طرف آن رو به رو شود.