به گزارش مشرق، بیمه ناباروری و تامین هزینه‌های درمان ناباروری سالهاست که پای ثابت مسائل و مشکلات حوزه خانواده است. همه می‌دانند که زوجی که تمایل به فرزندآوری دارند اما از نظر جسمی توانایی آن را ندارند، علاوه بر مشکلات روحی ناشی از این بیماری باید با انواع مشکلات مالی ناشی از هزینه‌های درمان هم دست و پنجه نرم کنند. و باز هم همه می‌دانند که درمان ناباروری، جزء درمان‌های گران در سیستم پزشکی و بهداشتی است. اما باز هم روزها می‌گذرد و درحالی که آمارها می‌گوید تعداد زوجین نابارور در کشور ما رو به افزایش است گره‌ای از مشکلات این قشر باز نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
بررسی علل و عوامل ناباروری یک پنجمی میان زوجین
درمان ناباروری و تلاش برای درمان زوج‌های نابارور بخشی از سیاست کلی تسهیل ازدواج، افزایش فرزندآوری و افزایش جمعیت است. با این تفاوت که زوجین ناباروری که دنبال درمان هستند، پله دریافت مشوق و تصمیم برای داشتن بچه را پشت سر گذاشته‌اند و درحالی که تمایل به داشتن بچه دارند، در حسرت این آرزوی خود مانده‌اند.
در این بین سوال اصلی این است که اگر راه‌حلی برای جلوگیری از هدر رفتن بودجه درمان ناباروری و یا تحت پوشش قرار گرفتن هزینه‌های درمان ناباروری نیست، چرا هر زوج نابارور به صورت جداگانه و به محض محرز شدن ناباروری به صورت خاص بیمه نمی‌شود؟ و اصولا چرا قانون مستقلی به اسم بیمه ناباروری زوجین وجود ندارد؟
چرا درمان ناباروری هزینه بر است؟
در فرآیند درمان ۱۵تا ۳۵درصد زوج‌های نابارور نیازمند انجام عمل پیشرفته تلقیح آزمایشگاهی و لقاح مصنوعی (آی وی اف) هستند. این عمل‌ها حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد منجر به باروری میشوند ولی به دلیل هزینه بالایی که برای زوجین در بر دارد؛ برخی از ادامه درمان صرف نظر می‌کنند.
مطابق آیین‌نامه وزارت بهداشت ۸۵درصد تعرفه دولتی انواع عمل‌های کمک‌باروری برای زوجین تحت درمان در مراکز طرف قرارداد در قالب یارانه پرداخت می‌شود. با توجه به اینکه هزینه واقعی یک سیکل کمک‌باروری (عموما به روش آی سی اس آی) حدود ۷۰میلیون ریال است و یارانه پرداخت شده از سوی وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۸ به میزان ۲۵.۰۰۰ تعیین شده است. در حال حاضر پوشش یارانه‌ای حدود ۳۰درصد هزینه مورد نیاز برای طی دوره درمانی است و تنها در مراکز درمان ناباروری دولتی برخی شهرها و برای زوجین با شرایط خاص قابل دستیابی است.
بیشتر بخوانید:
غربالگری‌های نسنجیده بارداری همچنان ادامه دارد!
همچنین با توجه به اینکه به طور میانگین ۳بار دوره درمانی (ای سی اس آی) برای هر زوج طی می شود تا منجر به یک تولد زنده شود؛ در حال حاضر یارانه دوره درمانی (ای سی اس آی) تنها برای ۲سیکل درمانی برای هر زوج پرداخت می‌شود. لذا پرداخت از جیب زوجین نابارور ایرانی به ازای یک فرزند با تعرفه دولتی حدود ۱۸میلیون تومان برآورد می‌شود. همین عدد برای مراکز خصوصی طرف قرارداد و بدون قرارداد با وزارت بهداشت، به ترتیب حدود ۴۹ و ۵۴ میلیون تومان است.
دولت چقدر برای درمان ناباروری هزینه می‌کند؟
بند۳ سیاستهای کلی جمعیت به طور صریح به پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان ودرمان ناباروری مردان و زنان اشاره می‌کند. همچنین تبصره ماده ۱۰۲ قانون پنج ساله ششم توسعه در توصیف بخشی از وظایف دولت برای پیاده‌سازی سیاستهای کلی جمعیت تأکید کرده است : «تمهیدات لازم از قبیل ارائه تسهیلات جهت افزایش سلامت ازدواج و درمان ناباروری در قالب بودجه سنواتی»
از سال ۱۳۹۸، که اعتبارات طرح تحول سلامت از محل منابع حاصل از موضوع ماده(۶۴) تنظیم مقررات تعیین شد، فعالیت حمایت از درمان ناباروری در ذیل برنامه ارائه خدمات درمانی طرح تحول سلامت قرار گرفت.
در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ هم برای درمان ناباروری ۲۰۰۰ میلیارد ریال ذیل ردیف‌های وزات بهداشت در نظر گرفته شده است. در سالهای گذشته وزارت بهداشت این اعتبار را در قالب دستورالعمل برنامه حمایتی مالی زوج نابارور و توسعه خدمات ناباروری هزینه کرده است و اعلام می‌کند که ۸۵درصد از هزینه‌های عمل کمک باروری در دفعات محدود به زوجین متقاضی دارای شرایط مندرج در آیین‌نامه پرداخت می‌کند.
اما اکنون گزارش‌ها نشان می‌دهد که این طرح نتوانسته پوشش مناسب خدمات، توزیع مناسب جمعیتی و دسترسی به درمان باکیفیت را برای بیماران فراهم آورد. به طوریکه طبق گزارش دبیرخانه ستاد طرح تحول سلامت در سال ۱۳۹۶ از ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه‌ای وزارت بهداشت برای اجرای سیاستهای جمعیتی و حمایت از درمان ناباروری، فقط حدود ۲۰میلیارد تومان صرف تخصیص یارانه به درمان بیماران شده است.
بیمه ناباروری زوجین در صحن مجلس
در شهریور ماه سال جاری، فاطمه محمدبیگی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اعلام اینکه «بیمه ناباروری زوجین در انتظار تصویب است، گفت: « میزان ناباروری در دهه ۶۰ حدود ۸ درصد، دهه ۸۰ حدود ۱۲ درصد و در دهه ۹۰ به ۲۱ درصد رسید به عبارت دیگر در حال حاضر یک پنجم از زوج‌ها با ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند پس از آنجایی که این عدد، رقم کمی نیست باید برای درمان ناباروری در جهت رفع مشکلات جمعیتی اقدام جدی صورت گیرد»
این نماینده مجلس افزود: «عمده درمان‌های ناباروری هزینه‌های بالایی دارند و معمولا زوجین از پس این هزینه‌های هنگفت برنمی‌آیند بنابراین بیمه ناباروری زوجین می‌تواند کمک کننده باشد هرچند که سالهای گذشته به صورت محدود اجرا شد و فقط یک نوبت از درمان زوجین را پرداخت کرد اما موفقیت آمیز نبود. ما اکنون دنبال توسعه خدمات بیمه ناباروری هستیم تا مراجعه مکرر زوجین نابارور را تحت پوشش قرار دهیم.»
محمدبیگی همچنین با گفتن اینکه نمی‌توان زمان دقیقی را برای توصیب طرح بیمه زوجین نابارور اعلام کرد گفت: « از آنجایی که این طرح در کمیسیون فرهنگی مطرح شده است باید به کمیسیون بهداشت و درمان بیاید و چکش کاری شود تا در نهایت در صحن علنی مطرح و مورد تصویب قرار گیرد»
بیمه ناباروی زوجین در برابر بیمه درمان ناباروری
همه این مباحث درحالی مطرح می‌شود که این روزها یکی از بحثهای داغ فراکسیون زنان و کمیسیون فرهنگی مجلس تصویب طرحی به نام «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» است.
امیرحسین بانکی‌پور فرد، عضور کمیسیون فرهنگی مجلس در توزیع جزئیات این طرح گفته است که قرار است در قالب بیمه ناباروری از زوجین نابارور حمایت بشود. بانکی‌پور می‌گوید دولت از نظر مالی قول مساعد برای پیگیری جزئیات این طرح داده است.
همان‌طور که گفته شد بند۳ سیاستهای کلی جمعیت به طور صریح به پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان ودرمان ناباروری مردان و زنان اشاره می‌کند. در واقع ناباروری فقط یکی از زیرمجموعه‌های تامین طرح سیاستهای کلی جمعیت است که تجربه سالهای اخیر نشان داده بودجه آن به جز در درمان ناباروری صرف امور دیگری در حوزه بهداشت و درمان می‌شود.
به همین خاطر به نظر می‌رسد یکی از راه‌های جایگزین در برابر پیگیری بودجه‌ای که به مقصد نمی‌رسد و گم می‌شود ایجاد طرحی است که زوجین نابارور را با تشخیص ناباروری از ابتدای امر تحت بیمه قرار بدهد. طرحی که در سالهای گذشته هم به صورت محدود اجرا شده است اما به دلیل تحت پوشش قرار دادن فقط یک نوبت از مراحل درمان، موفقیت‌آمیز نبوده است.
حالا باید منتظر ماند و دید آیا طرحی که در قالب بیمه ناباروری زوجین در مجلس مطرح شده به نتیجه خواهد رسید و یا طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» برگ جدیدی برای زوجین نابارور رو خواهد کرد.