سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌ استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با  «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

********

** موسویان: مشکلات فعلی حاصل عملکرد کل حاکمیت است

«حسین موسویان» عضو تیم مذاکره کننده هسته ای در توافق سعدآباد که مدت هاست به آمریکا مهاجرت کرده و در این کشور ساکن شده در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:«مشکلات فعلی حاصل عملکرد کل حاکمیت است که دولت‌های اصولگرا یا اصلاح طلب یا اعتدال همه در مجموعه این حاکمیت مسئولیت داشته‌اند. دوران شوت کردن توپ در زمین این جناح یا آن جناح و فرار از مسئولیت‌پذیری به‌سر آمده است. رئیس‌جمهور بعدی هم چه نظامی باشد، چه روحانی، چه مهندس باشد، چه دکتر یا استاد دانشگاه نمی‌تواند تغییرات اساسی به‌وجود آورد مگر اینکه درمورد ریشه مشکلات کشور چاره‌اندیشی اساسی شود».

موسویان در ادامه گفت:«به‌قدری اختلافات داخلی ایران درمورد برجام شدت گرفته که طبیعی است برخی در دولت بایدن احساس کنند که دولت روحانی و مذاکره‌کنندگان هسته‌ای در اوج ضعف و تهدید داخلی هستند؛  ضمن اینکه درآستانه ترک قدرتند و توافق با چنین دولتی پایدار نخواهد بود».

وی در ادامه تصریح کرد:«مهمترین تفاوت سیاست بایدن با ترامپ این است که ترامپ ضدبرجام بود و بایدن موافق برجام است. در دوره ترامپ، اتحاد نتانیاهو- بن‌سلمان- نئوکان‌های آمریکایی ضدایران مثل جان بولتون و مایکل پمپئو و گروه‌های ضدانقلاب به‌ویژه منافقین، سیاست‌های ضدایرانی واشینگتن را فرماندهی می‌کردند اما دردوره بایدن تیم مذکور از این فرماندهی خلع‌ید شده است و دولت بایدن به‌دنبال مهار خصومت بین دو کشور است».

روحانی در مقطع تبلیغات انتخاباتی گفته بود «آنچنان رونق اقتصادی ایجاد کنیم که دیگر هیچکس به پول یارانه نیاز نداشته باشد». جهانگیری نیز در دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری گفته بود «اگر ما بر سر کار بیاییم، دیگر هیچ کارتن خوابی وجود نخواهد داشت و دیگر هیچکس سر گرسنه بر بالین نخواهد گذاشت».

حالا در زنگ حساب و در شرایطی که به دلیل عملکرد ضعیف دولت شاهد صف های عریض و طویل خرید مرغ هستیم و روغن خوراکی در بازار کمیاب شده است و مردم از افزایش سرسام آور قیمت اجاره بها و خرید مسکن و افزایش روزانه قیمت خودرو و التهابات بورس و گرانی افسارگسیخته اقلام خوراکی گلایه مند هستند، حامیان دولت مدعی هستند که مشکلات فعلی حاصل عملکرد کل حاکمیت است.

آیا اینکه وزیر مسکن دولت روحانی با طلبکاری می گوید «این افتخار دولت است که حتی یک واحد مسکونی را نساخت» و اینکه وزیر نفت دولت تاکید داشت که «من مخالف ساخت پالایشگاه و موافق واردات بنزین هستم» و و وزیر بهداشت دولت می گفت «خودت بمال» و وزیر کشاورزی به کشاورز می گوید «از این سبوس ها بخور» و مشاور ارشد رئیس جمهور می گوید «ما قابلیت رقابت در هیچ صنعتی جز آبگوشت بزباش و قرمه سبزی را نداریم» و دولتمرد دیگری می گفت «خودکفایی مزخرف است» و وزیر صنعت می گفت «باید مدیر از خارج وارد کنیم» و معاون رئیس جمهور می گفت «مدیران نجومی ذخائر نظام هستند» و...مربوط به کل حاکمیت است یا عملکرد دولت آقای روحانی.

** برجام ناقص است،باید با موشکی و منطقه ای تکمیل شود

روزنامه شرق در یادداشتی با عنوان «برجام 1400، یک بستر و دو رویا» نوشت:«انتظارات غربی‌ها را می‌توان به دو بخش هسته‌ای و غیرهسته‌ای تقسیم کرد. در بخش هسته‌ای تکلیف روشن است. انتظارات غربی‌ها کم‌وبیش محدود می‌شود به همان محدودیت‌ها و توافقات برجام ۹۴ که خلاصه‌اش آن بود که فعالیت‌های هسته‌ای ایران کنترل‌شده و زیر نظر آژانس باید انجام شود. ایران هم آن را در اساس پذیرفته بود».

این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:« اما مشکل در انتظارات جدید واشنگتن و اروپایی‌هاست. انتظاراتی که در توافق برجام ۹۴ نیامده بودند. این انتظارات عبارت‌اند از: برنامه‌های موشکی، حضور به روایت غربی‌ها «نظامی» و به روایت جمهوری اسلامی «مستشاری» ایران در کشورهای دیگر و بالاخره روشن‌شدن تکلیف دوتابعیتی‌ها. البته ممکن است ذکری هم در این میان از بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران به میان آید».

شرق در ادامه تصریح کرد:«آنچه مسلم است غربی‌ها در «برجام ۱۴۰۰»، از برجام ۹۴ درس‌هایی گرفته و باتجربه‌تر شده‌اند و این بار توافق هسته‌ای را طلیعه یک دوران جدید با ایران تصور نخواهند کرد. در نتیجه بعد از عبور از مرحله اولیه برجام ۱۴۰۰ که منجر به آزادسازی بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران و برداشته‌شدن برخی از تحریم‌ها و متقابلا بازگشت فعالیت‌های هسته‌ای ایران به چارچوب برجام ۹۴ خواهد شد، غربی‌ها خواهان تداوم مذاکرات درباره برنامه‌های موشکی ایران و سایر خواسته‌هایشان خواهند شد. امری که ایران عجالتا به آنها نه گفته است. اما پرسش اساسی آن است که آیا سیاست تنش با غرب همچنان قرار است در آینده زیربنای سیاست خارجی ایران را تشکیل دهد؟».

طیف اصلاح طلب که در سال 94 تاکید داشت که «امضای کری تضمین است» و «صبح بدون تحریم» فرا رسیده و «تحریم ها به تاریخ پیوسته است»، حالا مدعی است که ما 2 برجام داریم، برجام 94 و برجام 1400؛ برجام 94 هسته ای بود و ناقص، و برجام 1400 طرح تکمیلی برجام 94 است.

البته از جماعتی که در سال 88 به واسطه آشوب و التهاب در کشور از سوی مقامات رژیم صهیونیستی مورد تمجید قرار گرفته و از آن ها با عنوان «سرمایه های اسرائیل در ایران» نام برده شده، اصلا بعید نیست که درباره معامله بر سر موشک و قدرت دفاعی ایران سخن بگویند.

همان طیفی که در اوج نبرد سربازان حاج قاسم سلیمانی با تروریست های دست پرورده آمریکا و اروپا، مدعی بودند که «سوریه هم برجام می خواهد» و باید «با داعش مذاکره کنیم»، حالا و در شرایطی که مدافعان حرم و دلاورمردان جبهه مقاومت، کمر داعش را در منطقه شکستند، مدعی هستند که توافق هسته ای ناقص بود و باید با برجام موشکی و منطقه ای تکمیل شود.

اندیشکده های غربی پیش از این صراحتا اعلام کرده بودند که آمریکا در مواجهه با کشورهای مستقل و قدرتمند و از جمله ایران، سه مسیر در پیش رو دارد، تحریم، اقدام نظامی و مذاکره؛ هدف آمریکا از هر سه مورد مذکور یکی است و آن ستاندن مولفه های قدرت ساز طرف مقابل است.

تجربه ثابت کرده است که آمریکا در تحریم ایران نتوانسته به هدف اصلی خود دست یابد و از سوی دیگر به دلایل متعدد، گزینه نظامی روی میز مقامات آمریکایی نیست. برای همین تنها گزینه موجود برای طرف آمریکایی، مذاکره با ایران برای رسیدن به همان اهدافی است که قرار بود با جنگ یا تحریم به آن دست یابد.

در این میان، برخی در داخل در نقش سربازان آمریکا و بلندگوهای کاخ سفید در ایران، همصدا با نتانیاهو و ترامپ و بایدن و بلینکن و سران تروئیکای اروپایی خواستار برجامیزه کردن ابزار دفاعی و دیگر مولفه های قدرت ایران هستند.

** اگر FATF تصویب می شد، بحران های اقتصادی کمتر می شد

روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان «امیدوار به تصویب FATF» نوشت:«لوایح FATF همچنان بلاتکلیف است و در انتظار تصمیم اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام. تصمیم‌گیری برای تعیین تکلیف این لوایح حالا ۳ سال است در حالی به دست اعضای مجمع سپرده شده که نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی آن را تایید کرده و اگر چنانچه بسیاری از کارشناسان اقتصادی و سیاسی اذعان کرده‌اند، همان زمان به تصمیم و رای نمایندگان مردم در «خانه ملت» اعتماد می‌شد و این لوایح برای ابلاغ اجرا می‌شدند، ملت طی این سال‌ها بحران‌های اقتصادی کمتری را تجربه می‌کردند».

این روزنامه اصلاح طلب مدعی شده است که اگر لوایح FATF تصویب می شد، مردم بحران های اقتصادی کمتری را تجربه می کردند.

این ادعا در حالی است که چندی پیش «محمدرضا پورابراهیمی» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفته بود:«از آقای ظریف سؤال کردم و گفتم اگر جمهوری اسلامی ایران، همه تعهدات را بپذیرد آیا هیچ تضمینی وجود دارد که از لیست سیاه اف ای تی اف خارج شود یا اتفاق دیگری رقم می‌خورد. ظریف گفت، خیر هیچ تضمین و تعهدی وجود ندارد».

کارشناسان اقتصادی معتقدند که همکاری با FATF  هیچ سود مشخصی برای ایران نخواهد داشت و هرچه ایران بیشتر به مطالبات این نهاد سیاسی پاسخ بدهد، بیشتر در باتلاق تحریم‌های اقتصادی فرو می‌رود. برای نمونه، سازمان FATF  صراحتا اعلام کرده که اگر ایران به کنوانسیون های پالرمو و سی اف تی هم بپیوندد، وارد مراحل بعدی شده و خواسته های جدید را مطرح می کنیم.

دولت روحانی از 41 دستور FATF  به 39 دستور کاملا عمل کرده است. دو مورد باقیمانده، پالرمو و سی اف تی است. نکته قابل توجه اینجاست که سازمان اف ای تی اف اعلام کرده که با اجرای این دو مورد هم انتظارات از ایران پایان نمی یابد و تازه وارد گام های بعدی، خارج از «اکشن پلان» این سازمان می شویم.

کارشناسان معتقدند که اگر ایران پیوستن به پالرمو و سی اف تی را هم تایید کند، FATF  در گام بعدی سراغ حوزه موشکی خواهد رفت. اگر ایران اصلاحات حوزه موشکی را هم بپذیرد، FATF  به حوزه حقوق بشر ورود می کند، حتی اگر ایران اصلاحات حوزه حقوق بشر را هم بپذیرد، اف ای تی اف در گام بعد سراغ قانون اساسی ایران خواهد رفت و...این داستان سرِ دراز دارد و بهانه های FATF  هیچگاه تمام نمی شود.

مسئله اصلی در تبادلات بانکی ایران، تحریم های آمریکاست و این تبادلات هیچ ارتباطی به FATF ندارد. اتفاقا FATF اهرمی برای وزارت خزانه داری آمریکا در هوشمندسازی تحریم است.