به گزارش مشرق، همزمان با برگزاری مذاکرات وین با هدف بازگشت آمریکا به برجام و اجرای کامل تعهدات طرفین، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در تاریخ ۱ اردیبهشت ماه در گفتوگویی بیان کرد آمریکا همهی تحریمها را برنخواهد داشت و همچنین راستی‌آزمایی طرف ایرانی را نیز قبول نخواد کرد.
*آمریکا: همه تحریمها را برنمی‌داریم و راستی آزمایی توسط ایران را قبول نداریم
این مسئول ارشد وزارت امور خارجه آمریکا که نام او فاش نشد، در پرسش و پاسخی که متن آن توسط سایت همین وزارتخانه منتشر شد، تحریمها را به سه بخش تقسیم کرد. دسته اول تحریم‌هایی هستند که آمریکا حاضر است آنها را برای بازگشت به برجام بردارد. دسته دوم تحریم‌هایی است که آمریکا حاضر به برداشتن آنها نیست و دسته سوم تحریم‌های جدید وضع شده در دولت «ترامپ» یا تحریم‌هایی است که برچسب تحریمی آنها تغییر کرده است. طبق گفته این مقام ارشد، همه تحریم‌های موجود در دسته سوم نیز برداشته نخواهد شد و باید بر سر آنها مذاکره کرد.
بیشتر بخوانید:
شروط رهبری در برجام اجرا نشد
در واقع، این اظهارات این مقام آمریکایی نشان می داد که آمریکا علاوه بر امتیازات اخذ شده در برجام، امتیازات جدیدی نیز از ایران میخواهد.
همچنین این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا اظهار داشت: «آنچه میتوانیم بگوییم این است که توالیای که در آن ایالات متحده قبل از اینکه ایران کاری انجام دهد همه کارها را انجام دهد توالی قابل قبولی نیست. ما این موضوع را برای ایران روشن کردیم... اگر موضع ایران این باشد که ایالات متحده برای بازگشت به انطباق [با برجام] نیاز به لغو کلیه تحریمها دارد، سپس ایران باید آنها را تأیید کند و فقط در این صورت ایران اقدام خواهد کرد؛ این توالیای نیست که ما بتوانیم آن را بپذیریم و صادقانه بگویم، فکر نمیکنم توالیای باشد که سایر شرکت‌کنندگان در برجام نیز معتقد باشند که منطقی است».
به عبارت دیگر، درحالی که موضع ایران یا همان سیاست «حرف قطعی»، اجرای کامل تعهدات آمریکا و لغو کامل تحریمها، راستی‌آزمایی توسط ایران و سپس اجرای تعهدات برجامی ایران است، این موضع‌گیری توسط مقام رسمی وزارت خارجه آمریکا به معنای آن است که آمریکا حاضر به اجرای کامل تعهدات خود قبل از ایران نیست.
*هیچ تضمینی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام وجود ندارد
البته این تمام نکات مهم بیان شده توسط این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نبود. وی در پاسخ به سوال «فرناز فصیحی»، معاون بخش اخبار آفریقا و خاورمیانه روزنامه «وال استریت ژورنال»، درباره چگونگی ارائهی ضمانت به ایران مبنی بر عدم خروج مجدد آمریکا از برجام گفت: «واضح است چیزی به عنوان ضمانت وجود ندارد. این یک درک سیاسی است و در زمان برجام کاملاً مشخص بود که این حق حاکمیت همه شرکت کنندگان است که تصمیم بگیرند که آیا می خواهند مشارکت خود را حفظ کنند یا خیر».
این اظهارات به خوبی نشان داد که هیچ تضمینی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام وجود ندارد و ممکن است بعد از به عقب انداختن مجدد ایران، دوباره از برجام خارج شود یا در آینده به خاطر عدم خروج خود از برجام، خواسته‌های جدید مطرح و امتیازات بیشتری طلب کند.
*دو سناریوی حصول سریع توافق در وین
علیرغم اظهارات شفاف مقامات آمریکایی درباره وجود اختلافات قابل توجه بین طرفین در مذاکرات وین، اظهارات برخی مقامات ایرانی درباره این موضوع به شدت متفاوت است. به عنوان مثال، حسن روحانی رئیس‌جمهور در جلسه هیئت دولت در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه اعلام کرد که از نظر من به عنوان رئیس دولت، تحریم شکسته است و اگر همه متحد باشیم به زودی تحریم ها برداشته خواهد شد.
با توجه به اختلاف فاحش در مواضع دولتمردان ایران و آمریکا دو سناریو را می‌توان برای حصول سریع توافق در وین در نظر گرفت. در سناریو اول ایران باید از خطوط قرمز کوتاه بیاید تا توافق حاصل شود. همچین توافقی قطعا بسیار خسارت‌بارتر از برجام خواهد بود و کشورمان را در موضع ضعیف‌تری قرار میدهد.
در سناریو دوم آمریکا باید از مواضع خود کوتاه بیاید و تمام تحریمها را لغو کند و به راستی آزمایی اقداماتش توسط ایران هم تن دهد. این کار به معنای آن است که آمریکا از ابزار تحریمی خود در سیاست خارجی دست بکشد و مهمترین ابزار اعمال قدرت خود را کنار بگذارد. همچنین به این نکته نیز باید توجه شود که دولت آمریکا قادر به برداشتن همه تحریمها نیست و این کار نیاز به مجوز کنگره دارد و باتوجه به مخالفت‌های گسترده در کنگره، این موضوع امکانپذیر نیست.
اما باتوجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری و نارضایتی گسترده مردم از عملکرد دولت روحانی که شانس کاندیدای منصوب به دولت در انتخابات را شدیدا کاهش می دهد، وقوع سناریو اول برای ایجاد فضای مثبت و کاهش فشار مقطعی به منظور کسب پیروزی کاندیدای منصوب به دولت در انتخابات، محتمل به‌نظر میرسد.
* تحریف واقعیت‌های میدانی مذاکرات وین توسط روزنامه دولت
درباره همین موضوع می توان به گزارش روزنامه دولتی «ایران» در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه اشاره کرد. این روزنامه با انتشار گزارشی ادعا کرده که کمیسیون مشترک برجام در مذاکرات وین به تفاهم ۹۵ درصدی رسیده است! در بخشی از این گزارش با اشاره به اینکه آمریکا پذیرفته است ۹۵ درصد تحریم‌های هسته‌ای را بردارد، به انتقاد از مواضع مخالفان برجام پرداخته شده و آمده است: «۹۵ درصد از تحریم‌هایی که امریکا برای برداشتن آنها اعلام آمادگی کرده به منافعی گره خورده است که این منافع در مشارکت ایران در اقتصاد بین‌المللی و صنعت و آسودگی امنیتی از فعالیت‌های هسته‌ای نهفته است. با این حال شماری از مخالفان داخلی برجام ضمن مخالفت با انجام مذاکرات غیر برجامی با تمرکز بر ۵ درصد باقی مانده تحریمها می‌کوشند از لغو همه تحریم‌های برجامی ممانعت به عمل آورند».
فارغ از ادعاهای غیرمستند و غیرواقعی مطرح شده در این گزارش مانند تفاهم ۹۵ درصدی کمیسیون مشترک برجام در مذاکرات وین یا اینکه آمریکا پذیرفته است که ۹۵ درصد تحریم‌های هسته‌ای را بردارد، مهمترین پیام این گزارش روزنامه ایران، این موضوع است که دولت روحانی تا حدود زیادی با مواضع طرف آمریکایی کنار آمده است و مجددا به دنبال پیاده سازی استراتژی «توافق به هر قیمتی» با هدف پیروزی در انتخابات است. در نتیجه، ضرورت دارد تا تمامی ارکان حاکمیت بهویژه مجلس شورای اسلامی، مراقب باشند تا تمام خطوط قرمز رعایت و سیاست «حرف قطعی» نظام اجرا شود و دولت روحانی نتواند مجددا منافع ملی را فدای منافع حزبی و جناحی کند.