به گزارش مشرق، امیر سرتیپ دوم ستاد اباذر جوکار مدیر اجرایی موزه و تاریخ‌نگاری نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی درباره ابعاد مختلف نقش نیروی پدافند هوایی ارتش در عملیات مرصاد به گفت‌وگو پرداخت که در این مجال با هم می‌خوانیم.
گرفتاری منافقین در کمین ارتش و سپاه در تنگه «چهارزبر» کرمانشاه
* در آغاز گفت‌وگو به چگونگی اقدامات مقدماتی دشمن برای انجام عملیات ضد ایرانی بعد از قطعنامه ۵۹۸، بپردازید؟
جوکار: اواخر تیرماه سال ۱۳۶۷ با صدور اطلاعیه حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر پذیرش قطعنامه ۵۹۸ این باور در ارتش بعث عراق به وجود آمده بود که اوضاع به نفع نیروهای مخالف جمهوری اسلامی ایران تغییر کرده است، بر این اساس ارتش رژیم بعثی اقدامات نظامی گسترده‌ای در منطقه جنوب، غرب و شمال غرب کشور انجام داد و با تخلیه منطقه قصر شیرین، با پشتیبانی هوایی و توپخانه مزدوران مناطق را در یک ستون شبه نظامی به داخل ایران گسیل کردند.
صبح روز دوشنبه سوم مرداد سال ۶۷، منافقین عملیات خود را از آغاز کردند و از مرز قصر شیرین وارد خاک ایران شدند و تا شب به اسلام آباد رسیدند، روز چهارم مرداد حرکت منافقین به سمت کرمانشاه آغاز شد و نهایتاً در سی و چهار کیلومتری کرمانشاه در تنگه «چهارزبر» منافقین در کمین نیروهای ارتش و سپاه گرفتار شدند.
«یا صاحب‌الزمان ادرکنی»، رمز عملیات مرصاد
* چه شخصیت‌های برجسته نظامی کشور از فرماندهان عالی رتبه دفاع مقدس یگان‌های ارتش و سپاه را در یکید واحده در جریان عملیات مرصاد هدایت کردند؟ این عملیات با چه رمزی آغاز شد؟
جوکار: عملیات مرصاد با فرماندهی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی برای مقابله با منافقین برنامه ریزی و با رمز «یا صاحب‌الزمان ادرکنی» آغاز شد، شهید شوشتری با نیروهای سپاه در تنگه مرصاد مستقر شدند و شهید حسین همدانی در اسلام اباد غرب با لشکر ۳۱ انصارالحسین (ع) و در کنار او قهرمان گمنام مرصاد شهید سردار حاج میرزا محمد سلگی درگیر و منافقین را به عقب راندند.
انهدام سلاح‌های ضد تانک ستون زرهی منافقین با پرواز خلبانان غیور هوانیروز
راه نفوذ دشمن را ابتدا در تنگه «چهارزبر» را بستند، هوانیروز ارتش با سلاح‌های ضد تانک ستون زرهی منافقین را مورد هجوم قرار می‌دهد، نیروی هوایی ارتش ستون‌های منافقین را بمباران می‌کند و در پایان نیروهای زمینی ارتش و سپاه هم باقیمانده آن را از بین می‌برند و اسیر می‌کنند.
هدایت تیزپروازان هوانیروز ارتش توسط پدافند هوایی برای حمله به مواضع دشمن
* هوانیروز ارتش چگونه توانست بدون وجود هواگردهای متخاصم دشمن بعثی به ستون‌های زرهی مزدوران منافق یورش ببرد؟
جوکار: این سؤالی است که مرور حماسه سایت رادار سوباشی می‌تواند پاسخی به آن باشد، سایت راداری سوباشی در ارتفاعات روستایی با همین نام از توابع شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان قرار دارد، موقعیت رادار سوباشی به نحوی بود که اعلام وضعیت خطر قرمز و سفید ۱۳ استان از جمله استان‌های تهران، اصفهان، و قم توسط این سایت راداری انجام می‌شد.
هدایت تیز پروازان نیروی هوایی برای حمله به مواضع دشمن و درگیری با هواپیماهای مهاجم، هدایت و کنترل صحنه نبرد هوایی و مدیریت ایجاد برتری هوایی در طول جنگ تحمیلی و کنترل آتش سامانه‌های پدافند هوایی با این سایت راداری حساس بود، تا جایی که ژنرال حمید شعبان فرمانده وقت نیروی هوایی عراق در مصاحبه با رادیو بغداد با عصبانیت می‌گوید: «اگر خلبانان عراق نتوانند سایت راداری سوباشی را هدف قرار دهند افتخار نابودی آن باید نصیب خودم شود.»
تا این بخش از جنگ تحمیلی سایت رادار سوباشی ۱۵۷ بار مورد حمله هواپیماهای دشمن قرار گرفته و در روز چهارم مرداد سال ۱۳۶۷ اصابت موشک هواپیماهای دشمن باعث مجروح شدن تعدادی از کارکنان شده است، اما تحرک هواپیماها و بالگردهای دشمن برای حمایت از نیروهای منافقین باعث شده است، تا کارکنان مجروح سایت هم برای کمک به همکاران خود در اتاق عملیات حاضر شوند و در جایی که حداکثر ۸ نفر باید حضور داشته باشند ۲۰ نفر برای مدیریت صحنه نبرد هوایی حاضر شوند.
نا اَمن کردن آسمان کشور برای دشمن از مأموریت‌های اصلی پدافند هوایی
* نیروی پدافند هوایی در بدنه صنعت دفاعی کشور چه مأموریت خطیری بر عهده دارد و چه افتخاری را در مرصاد رقم زدند؟ هوانیروز چگونه تجهیزات و نیروهای دشمن به ویژه منافقین کوردل را زمین‌گیر کرد؟
جوکار: یکی از وظایف پدافند هوایی، حداکثری کردن کارایی نیروهای خودی از طریق ممکن ساختن انجام عملیات توسط نیروهای زمینی، هوایی یا دریایی و ایجاد کنترل بر هوا و فضا و پوشش حداکثری پدافند هوایی برای فراهم کردن آزادی عمل عملیات نیروهای خودی با حداقل محدودیت است، به زبان ساده‌تر وظیفه پدافند هوایی مدیریت صحنه نبرد است تا آسمان، هوا و فضا را برای دشمن ناامن و برای نیروهای خودی امن کند.
هوانیروز ارتش با حمله به ستون‌های زرهی دشمن و با هلی‌برن نیروها، ارتباط منافقین با عقبه‌شان را قطع کرد و این یعنی آسمان منطقه با تدبیر پدافند هوایی و با رشادت کارکنان سایت راداری سوباشی برای دشمن ناامن است و هواگردهای دشمن از ترس رویارویی با پدافند هوایی آسمان منطقه را ترک کردند به نحوی که بالگردهای هوانیروز با فراغ بال به ستون‌های زرهی دشمن یورش می‌برد.
اصابت قرار گرفتن ۱۴ فروند از هواپیماهای دشمن فقط در عملیات مرصاد، از شاهکارهای افسران پدافند هوایی حاضر در سایت راداری سوباشی و کارکنان سامانه‌های زمین به هوای مستقر در صحنه‌ی نبرد مرصاد بود و این امر باعث شد، هواگردهای دشمن جرئت پشتیبانی نزدیک از نیروهای منافقین را به خود راه ندهند.
اصابت موشک لیزری دشمن به سایت سوباشی
* سایت راداری سوباشی چگونه مورد هدف پرندگان متجاوز رژیم بعثی قرار گرفت؟ نیروی پدافند هوایی در جریان این عملیات چه تعداد شهید تقدیم نظام و انقلاب کرد؟ الآن وضعیت این سایت چگونه است؟
جوکار: شکست راهبردی نیروی هوایی عراق در قائله منافقین و از دست دادن برتری هوایی در این عملیات و در طول دوران دفاع مقدس، یکی دیگر از پیروزی‌های مهم در این عملیات بود، این اتفاق باعث شد تا هواپیماهای عراقی تمام تلاش خود را برای از بین بردن این سایت راداری انجام دهند و با استفاده از موشک لیزری از فاصله دور سایت رادار سوباشی را مورد اصابت قرار دهند.
۲۰ نفر از کارکنان پدافند هوایی ارتش در حالی که تعدادی از آن‌ها وظیفه‌ای برای حضور نداشتند و می‌دانستند تهدید هواپیماهای دشمن قطعی است، به ندای درونی خود پاسخ گفتند و برای ایستادگی در برابر دشمن در کنار یکدیگر در اتاق عملیات سایت حاضر شدند، تا دشمن را در آخرین اقدام خود ناکام کنند.
اصابت موشک به اتاق عملیات سایت راداری سوباشی باعث شهادت تعدادی از مجرب‌ترین کارکنان پدافند هوایی شد که در کنار تخصص و تجربه، تعهد و ایمان و شهادت از نوع انتخاب و نه اتفاق را معنا بخشیدند.
سایت رادار سوباشی در غرب کشور با قدرت به انجام مأموریت می‌پردازد
امروز سایت رادار سوباشی در غرب کشور با قدرت به انجام مأموریت می‌پردازد، پنجم مرداد یادآور حماسه عاشورایی ۲۰ شهید پدافند هوایی ارتش است که شهادت را انتخاب کردند تا از ایران اسلامی صیانت کنند، هر ساله به مناسبت گرامیداشت یاد این شهدای گران‌قدر مراسمی در این سایت و مناطق پدافندی برگزار می‌شود.
تشکیل قرارگاه فرعی رعد در جریان عملیات مرصاد نیروی پدافند هوایی در عملیات مرصاد با تشکیل قرارگاه فرعی رعد به هدایت سامانه‌های پدافندی زمین به هوا اقدام کرد، تعداد ۲۵ نفر از کارکنان رشید نیروی پدافند هوایی که در آمادگاه پشتیبانی، فنی مستقر بودند در تاریخ ۵ مرداد ماه ۱۳۶۷ به طرز ناجوانمردانه‌ای به شهادت رسیدند.
امنیت کشور، حاصل خون شهدای پدافند هوایی و نیروهای مسلح و آحاد مردم
* با توجه به مأموریت خطیر نیروی پدافند هوایی در استمرار امنیت پایداری که امروز به برکت خون شهدا و غیرت و ولایت‌مداری نیروهای مسلح در مرزهای جمهوری اسلامی ایران برقرار است، امروز کشورمان در حوزه امنیت در منطقه و غرب آسیا چه جایگاهی دارد؟
جوکار: آسمان کشور ایران یکی از امن‌ترین آسمان کشورهای غرب آسیاست، قطعاً این حاصل به ثمر رسیدن خون شهدای پدافند هوایی و نیروهای مسلح و آحاد مردم عزیزمان در دفاع از این مرز و بوم است.
آسمان کشور، تحت پایش کامل سامانه‌های نیروی پدافند هوایی
* کلام آخر؟
جوکار: کارکنان پدافند هوایی امروز با بهره‌گیری از برکت خون شهدا و جوشش غیرت و مردانگی آن‌ها در رگ‌های نسل امروز، موجب سیادت از آسمان فراتر از حد و ثغور تحت پایش کامل سامانه‌های نیروی پدافند هوایی است.