به گزارش مشرق، روزنامه فرهیختگان گفت‌وگویی با فواد ایزدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل انجام داده است که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید.

نباید به عملکرد ظریف صفر و صدی نگاه کرد

- زمانی که می‌خواهیم درباره عملکرد یک وزارتخانه یا یک وزیر صحبت کنیم، باید سعی شود وضعیت، سیاه مطلق و سفید مطلق دیده نشود.

- معمولا عملکرد افراد صفر و صدی نیست؛ هر وزیری در چهل و چندسال گذشته هم کارهای مثبت و  هم اشتباهاتی داشته است. نسبت‌به وزیر امور خارجه دولت روحانی هم، این نکته صادق است.

- همچنین رهبر انقلاب، هم در جلسات عمومی و هم در جلسات خصوصی، نکات مثبتی درباره او بیان کرده‌اند، ضمن اینکه در جلسات، نسبت‌به عملکرد وی نکات منفی هم داشته‌اند؛ یعنی سبک رهبری هم، نگاه صفر و صدی به عملکرد نیست.

بسیاری از اهدافی که قرار بود ذیل برجام به آن برسیم، محقق نشد

- در زحماتی که دکتر ظریف و وزارت خارجه کشیدند، شکی نیست؛ به‌هرحال این‌همه مذاکره کردن، نیاز به آمادگی، فکر و تلاش دارد. افراد مذاکره‌کننده، افراد پرکاری بودند.

- منتها درعمل، خیلی از اهدافی که قرار بود ذیل برجام به آن برسیم، محقق نشد و خودشان هم در گزارشی که تهیه کردند، به‌نوعی به این مساله اذعان داشتند که برجام، به خیلی از اهدافش نرسید.

مشکل دستگاه دیپلماسی اولویت بودن برجام بود

- از مشکلات هشت سال گذشته این بود که برجام اولویت اصلی وزارت امور خارجه شد؛ نکته‌ای که در نطق امیرعبداللهیان در مجلس شاهد بودیم و به همین مورد اشاره داشت. او گفت «امور خارجه، وزارت برجام نیست.»

- شما نمی‌توانید دو اولویت اول داشته باشید. زمانی که برجام اولویت اول می‌شود، به امور دیگر کم‌توجهی می‌شود؛ ازجمله آنان، میزان توجه به کشورهای همسایه بود و تبادلاتی که به‌خصوص در حوزه اقتصادی می‌شد با همسایگان انجام بشود و آن‌طور که باید نشد.

آموزش نیروهای جوان و جذب کادر جدید در وزارت خارجه نادیده گرفته شد

- انتظار دیگری که از وزارت خارجه می‌رود باتوجه به شخصیت ظریف که شخصیت علمی و آکادمیک هم دارد، آموزش نیروهای جوان و جذب کادر جدید بود.

- در وزارت خارجه، افرادی هستند که از ابتدای انقلاب، به سن بازنشستگی رسیده‌اند و شاید سن بازنشستگی را هم رد کرده‌اند.

- نیاز بود در این حوزه، کار جدی‌تری انجام می‌شد؛ نه‌تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه هم به‌سمت تعطیلی رفت.

- البته این لزوما نظر ظریف نبود، نظر روحانی بود، اما به‌هرحال خسرانی در این دولت اتفاق افتاد که خیلی هم به این راحتی قابل‌اصلاح نیست.

انتظار داشتیم در حوزه دیپلماسی اقتصادی کارهای جدی‌تری انجام شود

- این مشکلات اقتصادی که در کشور وجود دارد اخیرا به‌جود نیامده، در ابتدای دولت روحانی هم این مشکلات بود.

- زمانی که ما متوجه شدیم برجام قرار نیست به حل مشکلات کشور کمک کند، این انتظار وجود داشت که در حوزه دیپلماسی اقتصادی هم کارهای جدی‌تری انجام شود اما این اتفاق نیفتاد.

- همان‌طور که در نقاط دیگر دنیا مرسوم است و وزارت خارجه کشورها در حوزه‌های اقتصادی بسیار فعال هستند - کشورهایی که توانمندی خوبی در حوزه سیاست خارجی دارند، از این بخش استفاده می‌کنند- اینجا هم جای مباحث دیپلماسی اقتصادی خالی است.

در حوزه دیپلماسی عمومی در هشت سال گذشته کم‌کاری شد

- دیپلماسی عمومی و بحث الهام‌بخشی، مزیت نسبی جمهوری اسلامی است.

- ممکن است در حوزه اقتصادی، ما مزیت نسبی به آن معنا نداشته باشیم، ولی چون جمهوری اسلامی، درنتیجه و متاثر از انقلاب اسلامی است و انقلاب اسلامی هم پیام بین‌المللی و دوستانی در سراسر دنیا دارد، به‌نظرم در حوزه دیپلماسی عمومی در هشت سال گذشته در وزارت خارجه کم‌کاری شد.

تعریف دقیق نگاه به شرق

- نگاه به شرق به این معناست که شما از ظرفیت‌های غیر از کشورهای غربی استفاده کنید. ممکن است مثلا ظرفیتی در آمریکای لاتین هم وجود داشته باشد که باید از آن ظرفیت استفاده بشود.

- آمریکای لاتین در غرب ایران است، ولی موضوع نگاه به شرق، لزوما متوجه کشورهای شرق جغرافیایی نیست؛ نگاه به شرق یعنی اولویت قرار دادن کشورهایی که علاقه‌مند به کار با ایران هستند.

- یکی از مشکلات هشت‌ساله دولت روحانی این بود که علاقه داشت با کشورهایی که نمی‌خواستند با ایران کار کنند، کار کند و وقت صرف می‌کرد و پروژه برجام را پیگیری می‌کرد، بعد به کشورهایی که می‌خواستند با ایران کار کنند بی‌توجهی می‌شد.