به گزارش مشرق، نشست سران دولت‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در روزهای ۱۶ و ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ (۲۵ و ۲۶ شهریور ۱۴۰۰) در دوشنبه پایتخت کشور تاجیکستان برگزار شد. در این نشست سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به دعوت امامعلی رحمان رئیس‌جمهور تاجیکستان و رئیس دوره‌ای سازمان همکاری‌های شانگهای در صدر یک هیئت بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم دوشنبه شده بود.
یکی از دستور کارهای مهم در نشست اخیر شانگهای بررسی موافقت اعضا برای آغاز بررسی روند عضویت ایران در این سازمان مهم منطقه‌ای به‌عنوان یک عضو دائم بود که در نهایت با تایید اعضای دائم این سازمان ایران به‌عنوان عضو دائم جدید پذیرفته شد. اکنون بسیاری از ناظران سیاسی بر این باور هستند که نهایی شدن عضویت دائمی‌ایران در سازمان شانگهای دستاوردها و ظرفیت‌های بزرگی را برای جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت.
عضویت دائم در سازمان شانگهای، از این پس ایران را به‌عنوان قدرتی که علاوه بر پشتوانه محکم مردمی و اعتقادی داخلی با یک پشتوانه بزرگ سیاسی- اقتصادی- امنیتی خارجی نیز همراه شده است، معرفی خواهد کرد که طبعا اثر تهدید و فشارهای غرب را به مراتب خواهد کاست.
این اتفاق بزرگ که با درخواست روسیه، پذیرش تاجیکستان، به‌عنوان رئیس دوره‌ای شانگهای و موافقت همه کشورهای عضو رقم خورد، صفحه تازه‌ای از روابط راهبردی ایران با کشورهای شرق را رقم زد تا در هیاهوی دشمنی‌های غرب با ملت ایران و تلاش برای انزوای ایران، این پیام به جهان صادر شود که جایگاه والا و نقش موثر ایران در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی قابل نادیده گرفته شدن نیست.
از برد- برد برجام! تا برد- برد شانگهای
وجوه گسترده و اثرگذار شانگهای در عرصه مناسبات بین‌المللی از یک سو و جایگاه ویژه و راهبردی ایران در نظام بین‌الملل به‌عنوان کشوری با ظرفیت‌های فراوان و حلقه وصل شرق به غرب از سوی دیگر، این رخداد بزرگ را به عاملی برای اضافه‌شدن ظرفیت‌های فراوان اقتصادی و ژئوپولیتیکی جمهوری اسلامی ایران به سازمان شانگهای و بهره‌مندی ایران از منافع قابل توجه عضویت در این سازمان مبدل کرد. صرف‌نظر از دستاوردهای اقتصادی عضویت ایران در شانگهای، این رخداد از نقطه‌نظر ایجاد موازنه راهبردی در حوزه تنظیم روابط با غرب نیز واجد دستاوردهای قابل‌توجهی برای ایران است.
اهمیت این مسئله آنگاه روشن‌تر می‌شود که بدانیم بخش عمده‌ای از فشارهای اقتصادی و سیاسی سالیان گذشته غرب بر ایران که با نگاهی زورگویانه همراه بود با حضور ایران در یک پیمان منطقه‌ای موثر، محکوم به کاهش بوده و به‌طور قطع از دامنه اثرگذاری آن کاسته خواهد شد.
حضور ایران به‌عنوان عضو دائم در این سازمان با توجه به فعالیت‌ها و همکاری‌های گسترده اعضاء آن در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، بازرگانی، پولی- بانکی، انرژی و فرهنگی قطعا فضای مناسب‌تری را برای تعاملات بین‌المللی کشورمان با توجه به عزم دولت در نگاه به شرق فراهم خواهد آورد و ایران نیز به دلیل داشتن منابع غنی انرژی و نفت و گاز طبیعتاً یک مهره و وزنه مهم در سازمان همکاری شانگهای خواهد بود و افزایش این همکاری‌ها برای همه طرف‌های عضو سودمند خواهد بود چنانکه عده‌ای از آن به‌عنوان یک همکاری برد- برد یاد می‌کنند.
اذعان رسانه‌های غربی به پیروزی دیپلماتیک ایران
عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای آن‌قدر دستاورد بزرگی است که حتی رسانه غربی را هم وادار کرد که به پیروزی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران اذعان کند.
بی‌بی‌سی در گزارشی در ارتباط با عضویت ایران در شانگهای نوشت: سازمان همکاری‌های شانگهای یکی از مهم‌ترین نهادهاست که در آن از حضور و نفوذ «غرب» به‌ویژه آمریکا خبری نیست.
این رسانه دولتی انگلیس در ادامه اذعان کرد: ایران نخستین کشور خاورمیانه است که به عضویت این سازمان درمی‌آید و این عضویت برای ایران یک موفقیت دیپلماتیک محسوب می‌شود. این عضویت در درازمدت می‌تواند بر تصمیمات سیاسی کشورها برای افزایش مبادلات تجاری با ایران اثراتی داشته باشد؛ در عوض فواید سیاسی این عضویت می‌تواند فراتر از بهبود موقعیت بین‌المللی باشد و به‌طور مشخص در کوتاه‌مدت بر شرایط حساس مذاکرات هسته‌ای نیز اثر بگذارد. این عضویت نشان می‌دهد که برخلاف فضای مذاکرات هسته‌ای در دوران پیش از برجام که ایران با انزوایی کم‌سابقه روبه‌رو شده بود، این‌بار حتی به‌رغم سرسختی ایران در مذاکرات، نه تنها از انزوای بیشتر تهران خبری نیست، بلکه حتی ایران موفق شده از انزوای قدیمی هم بکاهد.
شبکه بلومبرگ با اعلام این خبر نوشت: عضویت ایران در این باشگاه رو به رشد اوراسیایی که هدایت آن برعهده چین و روسیه است به تهران برای رفع تحریم‌های آمریکا کمک خواهد کرد.
نشریه نیکِی آسیا هم با اشاره به تلاش چند ساله ایران برای به دست آوردن عضویت دائم در سازمان شانگهای نوشت که اکنون این عضویت نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه آسیای میانه، به‌ویژه همسایه‌اش افغانستان را افزایش خواهد داد.
شبکه فرانس٢٤ نیز در این‌باره گزارش داد: جمهوری اسلامی ایران با استقبال از عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای، آن را چرخشی به سمت شرق برای دسترسی به بازارهای جهانی و مقابله با تحریم‌های سخت غرب می‌بیند.
سرگیجه مدعیان اصلاحات از دستاورد بزرگ دولت رئیسی
در این میان اما برخی مدعیان اصلاحات که تا پیش از برگزاری اجلاس سازمان همکاری شانگهای مدعی شده بودند تحریم‌ها مانع عضویت جمهوری اسلامی ایران در این سازمان خواهد شد، پس از رسوا شدن در این دروغ بزرگ ۸ ساله و پذیرش رسمی ایران در این سازمان از سوی کشورهای عضو، در چرخشی عجیب ابتدا سعی در کم اهمیت جلوه دادن این دستاورد بزرگ داشتند اما مدعی شدند که پیوستن ایران به سازمان شانگهای ماحصل تلاش‌های دولت قبل
بوده است!
رسانه‌های جریان غربگرا نگران از ایجاد فرصت‌های کم‌نظیری که پیوستن ایران به این سازمان برای حل مشکلات کشورمان پیش روی دولت جدید قرار خواهد داد و احتمالا رسوایی دیگری برای آنها و دولت برآمده از این جریان خواهد شد، در موضعی مضحک مدعی شدند که پیوستن ایران به سازمان ماحصل تلاش‌های دولت روحانی بوده است! دولتی که ۸ سال تمام ظرفیت‌های یک کشور و ملت را به پای اعتماد محض به آمریکا و غرب هدر داد و اقتصاد کشور و معیشت مردم را نابود کرد.
برخی چهره‌های اصلاح‌طلب که سابقه نقش‌آفرینی‌های پشت پرده در دولت قبل را داشت در تلاشند تا با موج‌آفرینی‌های رسانه‌ای و اظهارنظر در فضای مجازی اقدامات سریع دولت سیزدهم برای پیشبرد کارهای معطل مانده را به نام دولت قبل تمام کرده تا از این طریق از فشار به دولت مطبوع خود که حاصل کم‌کاری‌ها، ترک فعل‌ها و ناکارآمدی‌هاست بکاهند.
این طیف اخیرا در ادعایی مضحک مدعی شده‌اند که این عضویت به‌خاطر برجام و لغو تحریم‌های سازمان ملل است. اما پاسخ نمی‌دهند برجام، شش سال قبل امضا شده، پس چرا عضویت ایران در پیمان شانگهای شش سال طول کشید و دقیقاً بعد از کنار رفتن دولت روحانی و آمدن دولتی منصرف از غرب تحقق پیدا کرد؟ آیا نمی‌شد با رایزنی قوی‌تر، در این روند ضدتحریمی تسریع کرد
آیا جز این است که دولت روحانی فقط می‌خواست دل آمریکا را به دست آورد و بنابراین، قدرت انتخاب شرکای متنوع را از دست داد؟
در همین رابطه اعتراف محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دولت روحانی خواندنی است. وی در آخرین گزارش خود به مجلس شورای اسلامی اعتراف کرد: «اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و با خوش‌خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم، دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند».
رئیسی و گشودن روزنه‌هایی از اعتماد از دست رفته مردم به دولت
این در حالی است که در طول سه تا چهار هفته از آغاز به کار دولت سیزدهم یکی از پرونده‌های مهم وزارت امور خارجه که همان نهایی شدن عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای بود به سرانجام رسید. مسئله‌ای که چندین‌بار با عدم موفقیت دیپلماسی دولت‌های مختلف مواجه بود اما با اقدامی شایسته در دولت سیزدهم به نتیجه رسید.
در ماجرای واردات واکسن نیز جریان رسانه‌ای نزدیک به دولت قبل و اصلاح‌طلبان در اقدامی مشابه زمزمه‌هایی را در فضای مجازی به راه انداختند که تسریع واردات واکسن و واکسیناسیون عمومی نتیجه عملکرد دولت قبل است و امروز دولت سیزدهم کاشته‌های دولت قبل را برداشت می‌کند!
به هر ترتیب پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم برخی تحولات در بخش‌های مختلف کشور از جمله واردات گسترده واکسن، بازدیدهای میدانی رئیس‌جمهور، سفرهای استانی و از همه مهم‌تر عضویت ایران در سازمان امنیتی اقتصادی شانگهای آنهم در کوتاه‌ترین زمان ممکن از زمان تشکیل دولت، روزنه‌هایی از اعتماد از دست رفته مردم به دولت گشوده شود.
بسیاری از اقدامات اساسی که تا قبل از آغاز به کار دولت جدید ناهموار بود به‌طور ناگهانی هموار شد و اجرای آنها یکی پس از دیگری سرعت گرفت و پیش‌بینی می‌شود این تلاش جریان اصلاح‌طلب و نزدیکان به دولت روحانی تا ماه‌ها بعد نیز ادامه داشته باشد.