به گزارش مشرق، فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان سه کشور طرف توافق هسته‌ای با ایران شامگاه چهارشنبه بیانیه مشترکی منتشر کردند.
سه کشور در بند نخست این بیانیه ۱۶ بندی از «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بابت گزارش جدیدترین گزارش خود درباره ایران تشکر کرده‌اند.
تروئیکای اروپایی در ادامه از آنچه به گفته آنها «تنش‌زایی هسته‌ای نظام‌مند ایران» خوانده شده ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند اقدام ایران در ارتقای توانمندی‌های هسته‌ای جامعه بین‌المللی را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد.
آنها ادعا کرده‌اند غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی اورانیوم توسط ایران توجیه غیرنظامی ندارد و برای یک کشور غیردارنده سلاح‌های هسته‌ای امری بی‌سابقه محسوب می‌شود.
اروپایی‌ها همچنین اقدام اخیر ایران در نصب کردن زیرساخت‌های سانتریفیوژهای پیشرفته را «تحولی نگران‌کننده» خوانده و مدعی شده‌اند که این رویداد می‌تواند غنی‌سازی در سطوح بالاتر را برای ایران آسان‌تر کند.
در هفتمین بند از این بیانیه ادعا شده اقدامات ایران باعث کاهش ارزش برجام در زمینه منع اشاعه هسته‌ای شده است. در این بند آمده است: «اقدامات تحقیقات و توسعه ایران و استفاده گسترده این کشور از سانتریفیوژهای پیشرفته باعث بهبود دائمی توانمندی‌های غنی‌سازی‌اش شده‌اند. این بدان معناست که تداوم اقدامات تنش‌آفرین ایران، ارزش برجام به عنوان یک توافق منع اشاعه‌ای را به صورت بازگشت‌ناپذیر کاهش می‌دهد.
سه کشور اروپایی در بندی دیگر از آنچه به ادعای آنها کاهش همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خوانده شده نیز ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند این باعث کاهش توانایی آژانس برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران شده است.
تروئیکای اروپایی ادعا کرده‌اند: «اکنون ۹ ماه است که ایران تمامی اقدامات شفاف‌سازی و راستی‌آزمایی مورد توافق ذیل برجام و پروتکل الحاقی را به حالت تعلیق درآورده است.»
در بخشی از بیانیه آمده است: «این واقعیت که ایران این توافق را به صورت کامل اجرا نکرده به شدت نگران‌کننده است و آمادگی ایران برای رفتار بر اساس حسن نیت را زیر سوال می‌برد.»
آنها تصریح کرده‌اند: «ما از ایران می‌خواهیم فوراً دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کرج را بازگرداند.»
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
دولت جو بایدن مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات وین زمینه‌های بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند، اما کاخ سفید در دوران ریاست‌جمهوری او از انجام اقدامات لازم برای بازگشت آمریکا از مسیر فشار حداکثری خودداری کرده است.
نخستین دور مذاکرات وین در دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید ایران قرار است از روز ۸ آذرماه در وین برگزار شود. ایران اعلام کرده تلاش برای رفع تمامی تحریم‌ها مهم‌ترین دستور کار هیأت ایرانی در این گفت‌وگوها را تشکیل خواهد داد.
در دولت «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور سابق ایران نیز ۶ دور مذاکره در شهر وین برگزار شد اما آن مذاکرات به دلیل پافشاری آمریکا بر برخی مواضع غیرعقلانی به شکست منجر شد.
یکی از زمینه‌های اختلاف در آن مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرد.
مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال اخیراً گزارش داده بود تیم مذاکره‌کننده ایران حتی خواسته‌اش از آمریکا را تا دادن ضمانت برای عدم خروج دولت بایدن از برجام تقلیل داده بود که حتی این خواسته هم با مخالفت طرف آمریکایی روبه‌رو شد.
به علاوه، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
اخیراً مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستن گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.
رهبر انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با دولت دوازدهم خاطرنشان کردند: «آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «آنها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.»
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.