سرویس جهان مشرق - مجله پولیتیکو در گزارشی با اشاره به جلسه استماع کنگره آمریکا که با حضور رابرت مالی در خصوص آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای و توافق احتمالی برگزار شد، نوشت: مقامات ارشد دولت بایدن روز چهارشنبه به سناتورها هشدار دادند که ایران ظرف دو ماه می‌تواند مواد کافی برای ساخت یک بمب هسته‌ای تولید کند. این امر موجب افزایش نگرانی قانونگذاران شده مبنی بر اینکه روزنه موجود برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک به سرعت در حال بسته شدن است.
مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش‌ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌ها، مؤسسات مطالعاتی و رسانه‌های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.
جمهوری‌خواهان طرفدار بازگشت به دکترین «فشار حداکثری» ترامپ
این نشریه آمریکایی افزود: این ارزیابی در قالب یک گزارش کوتاه محرمانه ارائه شد و یک سناتور آن را «تکان‌دهنده و هشدارآمیز» توصیف کرد. ارزیابی مزبور در حالی است که دیپلمات‌های رئیس‌جمهور جو بایدن در تلاشند تا توافقی با تهران صورت دهند که مانع دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای خواهد شد.
اما قانونگذاران در خصوص بهترین راه جهت دستیابی به این هدف اختلاف‌نظر دارند. اکثر دموکرات‌ها مصرانه خواستار احیای فوری توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ هستند که توسط دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق پاره شد. آنها چنین چیزی را تنها گزینه ممکن قلمداد می‌کنند. در همین حال، جمهوری‌خواهان طرفدار بازگشت به دکترین «فشار حداکثری» ترامپ هستند که وضع تحریم‌های ویرانگر ضد ایران به خاطر برنامه هسته‌ایش، حمایت از گروه‌های تروریستی در سطح منطقه، و سایر رفتارها را شامل می‌شد.
در ضمن، برخی از دموکرات‌ها آشکارا فایده حضور بر سر میز مذاکره در وین را زیر سؤال می‌برند، جایی که دولت بایدن در تلاش است تا به توافقی دست یابد که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک را بازتاب می‌دهد.
تلاش منندز برای اعمال مجدد تحریم‌ها
در ادامه این گزارش عنوان شده است: باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی سنا نماینده دموکرات از ایالت نیوجرسی پس از استماع گزارش فوق‌الذکر اظهار داشت: «فکر نمی‌کنم اعضا بدانند که بازگشت [به توافق] دقیقاً چه معنایی دارد. توافق چیست؟ آیا دقیقاً همان شکلی است که قبلاً بود؟ آیا فرق کرده؟ اگر فرق کرده، از چه لحاظ؟ ما چه چیزی ارائه می‌دهیم؟ آنها وقتی می‌بینند قرار نیست توافق خوبی صورت گیرد، باید آنجا را ترک کنند. من نمی‌دانم زمان‌بندی به چه نحو است، اما هر جور که باشد، روزنه به سرعت در حال بسته شدن است.»
منندز قویاً مخالف توافق سال ۲۰۱۵ بود، اما پس از آنکه ترامپ آن را پاره کرد، امیدوار به احیای آن بود. منندز برای آنکه نشان دهد که کاسه صبرش در حال لبریز شدن است، هفته پیش از دولت بایدن خواست تا تحریم‌ها ضد حکومت تهران را «قویاً اعمال کند.» اظهارات وی بدبینی برخی از جمهوری‌خواهان نسبت به یک توافق جدید را بازتاب می‌داد.
آمریکا در حال دستیابی به یک توافق بد است
مارکو روبیو سناتور جمهوری‌خواه از ایالت فلوریدا و از اعضای ارشد کمیته اطلاعات در مصاحبه کوتاهی در این باره اظهار داشت: «فکر می‌کنم تنها توافق ممکن یک توافق بد است. این همان چیزی است که از آن بیم دارم ــ اینکه دولت به‌قدری مشتاق توافق باشد که وارد یک توافق واقعاً خطرناک شود.»
سناتور بن کاردین نماینده دموکرات از ایالت مریلند یکی دیگر از مخالفان توافق سال ۲۰۱۵ گفت که با اینکه ترامپ وضعیت سخت و دشواری را برای بایدن رقم زده است، اما «یک توافق بد از عدم توافق بدتر است.» او افزود: «آنها گزینه‌های خوبی در اختیار ندارند.»
کاردین اضافه کرد: «ایران آشکارا بسیار نامنظم است. پیش‌بینی روند تصمیم‌گیری این کشور برای ما بسیار سخت و دشوار است.»
نظر موافقان توافق هسته‌ای در کنگره
پولیتیکو ادامه داد: اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا روز چهارشنبه پای صحبت‌های راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و معمار توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ و برت مک‌گورک مقام ارشد امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی نشستند. آنها توضیح دادند که «فشار حداکثری» دوران ترامپ ــ که تحریم‌های کمرشکن را شامل می‌شد ــ صرفاً ایران را جسورتر کرد و موجب افزایش حمایت‌های این کشور از گروه‌های تروریستی نیابتی در سطح منطقه شد، از جمله گروه‌هایی که نیروهای آمریکایی را در عراق هدف قرار داده‌اند.
متحدان بایدن نظیر سناتور کریس مورفی (نماینده دموکرات از ایالت کنکتیکت) دیدگاه دولت را بازتاب دادند مبنی بر اینکه تنها راه متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران همانا احیای توافق سال ۲۰۱۵ است. توافق مزبور محدودیت‌هایی را در خصوص توانایی ایران جهت پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ایش وضع کرده است، هرچند منتقدان بیم آن را داشتند که توافق بیش از حد به ایران در خصوص پایبندی به محدودیت‌ها اعتماد کند.
مورفی در این باره گفت: ارزیابی اینکه برنامه هسته‌ای ایران در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد، کاملاً ترسناک است. نمی‌دانم چطور ممکن است کسی پس از ترک این جلسه استماع پیش خودش فکر کند که صرفاً از طریق تداوم بخشیدن به الگوی تشدیدشونده تحریم‌ها و خرابکاری و ترور نتیجه بهتری کسب می‌کنیم.»
در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت گفتگوهای وین، مورفی گفت که توافق «در دسترس» است، اما «شکاف‌های قابل توجهی میان دو طرف» همچنان وجود دارد. او افزود: «قرار نیست به مدت شش ماه دیگر پای میز مذاکره بنشینیم.»
آیا کنگره می‌تواند از قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران استفاده کند؟
سناتورها پس از جلسه استماع مالی و مک‌گورک ارزیابی‌های چندان روشنی ارائه ندادند. این دو به مدت نزدیک به یکسال تلاش کرده‌اند تا در پی خروج ترامپ از توافق اولیه، آنچه که بایدن یک توافق هسته‌ای «طولانی‌تر و قوی‌تر» خوانده است را محقق سازند.
سناتور جیم ریش از ایالت آیداهو و از جمهوری‌خواهان ارشد عضو کمیته روابط خارجی پس از جلسه فوق به خبرنگاران گفت: «دولت وعده یک توافق «طولانی‌تر و قوی‌تر» را به ما داد. فکر می‌کنم حتی شاید آنها هم اذعان کنند که چنین گزینه‌ای روی میز نیست.»
پولیتکیو در پایان تصریح کرد: در همین حال، جمهوری‌خواهان مجلس سنا سوگند خورده‌اند که مانع هرگونه تلاش از طرف دولت بایدن به منظور بازگشت به توافق هسته‌ای بدون تائیدیه کنگره خواهند شد. مشخص نیست آیا قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران ــ قانون مصوب سال ۲۰۱۵ که به کنگره امکان می‌داد تا در توافق اولیه نقش ایفا کند ــ در مورد توافق جدید نیز قابل اعمال است یا خیر.