به گزارش مشرق، طبق حکم رسمی دادگاه عالی قانون اساسی عراق (صادره در سال ۲۰۱۴)، متن قانون انتخابات پارلمان عراق (مصوب ۲۰۲۰) و تاکید رئیس پارلمان عراق در روزهای گذشته، صندلی نمایندگانی که استعفا داده باشند به صورت خودکار به کاندیدایی می‌رسد که در حوزه انتخاباتی، بالاترین رأی را کسب کرده اما از راهیابی به پارلمان بازمانده باشد.

به عبارت دیگر، اگر در یک حوزه انتخاباتی با ۴ کرسی پارلمان، اگر یکی از نمایندگان (مرد) استعفا دهد، به طور خودکار کاندیدای قرار گرفته در رتبه پنجم از همان حوزه انتخاباتی به پارلمان راه می‌یابد. در همین دوره فعلی پارلمان نیز آقای «اسعد العیدانی» استاندار بصره که از حوزه انتخابی اول (دائرة الاولی) کاندیدا شده بود، در روز افتتاحیه از حضور در پارلمان استعفا داد و به صورت خودکار نفر ششم، آقای «علاء الحیدری» جایگزین گردید و به پارلمان راه یافت. از این حوزه انتخاباتی ۵ نفر به پارلمان راه می‌یافتند و نفر ششم به صورت خودکار جایگزین نماینده مستعفی گردید.

بیشتر بخوانید:

اولین واکنش المالکی به استعفای نمایندگان جریان صدر

قاعده فوق تنها یک تبصره مهم دارد که نتیجه قانون انتخابات مصوب ۲۰۲۰ است. طبق قانون انتخابات، از هر یک از حوزه‌ها یا دوائر انتخاباتی، باید حداقل یک زن وارد پارلمان شود که اصطلاحا این سهمیه را «کوتا» می‌خوانند. به عبارت دیگر، فرض بگیرید در حوزه انتخاباتی الف، ۵ نماینده به پارلمان راه پیدا می‌کنند. در زمان شمارش آراء می‌بینند که ۷ نفر که حائز بالاترین آراء شده‌اند، مرد می‌باشند و کاندیدای هشتم زن می‌باشد. در این حالت، ۴ کاندیدای نخست به پارلمان راه می‌یابند؛ اما به جای کاندیدای پنجم، نفر هشتم به پارلمان راه می‌یابد تا سهمیه حداقل یک نماینده زن رعایت شود. البته تبصره «کوتا» یا حداقل یک زن از هر حوزه انتخاباتی، عامل محدود کننده زنان نیست و اگر در رتبه‌های نخست، دو یا چند زن قرار بگیرند، همه آن‌ها به پارلمان راه می‌بایند. مثلا در همان حوزه انتخاباتی، اگر ۳ نفر از ۵ کاندیدای حائز بالاترین آراء، دارای جنسیت مؤنث باشند، همه این زنان به پارلمان راه می‌یابند!

جانشین نمایندگان مستعفی وابسته به جریان صدر، چه کسانی می‌شوند؟

با توجه به توضیحات فوق، می‌توان اسامی نمایندگان جدید و جایگزین نمایندگان مستعفی را بر اساس لیست رسمی آراء منتشره از سوی دولت عراق مشاهده کرد. کمیساریای عالی انتخابات عراق، لیست آراء کلیه کاندیداها را به تفکیک حوزه‌های انتخاباتی منتشر کرده و با رجوع به سایت می‌توان اسامی نمایندگان جایگزین شده را مشاهده کرد.

بر همین اساس، ابتدا باید لیست نمایندگان جریان صدر را استخراج کرد. بر پایه انتخابات اخیر، ۷۳ نماینده وابسته به جریان صدر در پارلمان حضور داشتند که توزیع استانی‌ آن‌ها به شرح ذیل است:

ردیف	نام استان	تعداد نمایندگان وابسته به جریان صدر
۱	بغداد	۲۷
۲	بابل	۲
۳	واسط	۵
۴	نجف	۵
۵	کربلا	۴
۶	ذی‌قار	۹
۷	قادسیه	۳
۸	بصره	۹
۹	مثنی	۲
۱۰	میسان	۷
جمع		۷۳

حال به تفکیک هر استان، اسامی نمایندگان راه یافته به پارلمان را استخراج و با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

بغداد

ردیف	حوزه انتخابی	نماینده جدید	عادی یا کوتا؟	نام
۱	بغداد ۱	قوی الدولة	کوتا	ذکری عمار الردینی
۲	بغداد ۲	فتح		حسن سالم الزبرجاوی
۳	بغداد ۲	حقوق		سعود سعدون الساعدی
۴	بغداد ۲	امتداد	کوتا	کفاح عبدالمحسن السودانی
۵	بغداد ۳	قوی الدولة		علی جاسم الحمیداوی
۶	بغداد ۳	حقوق		جبار فریح الکنانی
۷	بغداد ۳	فتح		قحطان عدنان وادی
۸	بغداد ۳	عقد الوطنی	کوتا	مهدیه عبد حسن اللامی
۹	بغداد ۴	حقوق		حسین مونس المحمداوی
۱۰	بغداد ۴	فتح		زینب جمعه الموسوی
۱۱	بغداد ۴	قوی الدولة		علاوی نعمة البنداوی
۱۲	بغداد ۵	امتداد		صائب خلف الحجام
۱۳	بغداد ۵	تقدم	کوتا	شذی یاسین العزاوی
۱۴	بغداد ۶	عقد الوطنی		عباس حسین الجبوری
۱۵	بغداد ۷	قوی الدولة		انسجام عبدالزهره الغراوی
۱۶	بغداد ۷	مستقل		حسین حبیب الازیرجاوی
۱۷	بغداد ۹	فتح		حمید کاظم الزاملی
۱۸	بغداد ۹	قادمون		کامل عنید العکیلی
۱۹	بغداد ۹	امتداد	کوتا	فاتن محی القرغولی
۲۰	بغداد ۱۰	دولة القانون		علی فیصل الفیاض
۲۱	بغداد ۱۰	الفراتین	کوتا	سهیله مسلم الساعدی
۲۲	بغداد ۱۱	فتح		معین حمید الکاظمی
۲۳	بغداد ۱۱	الحزب المدنی		حمد یاسر الموسوی
۲۴	بغداد ۱۲	تقدم	کوتا	نهال مرشد الجعفر
۲۵	بغداد ۱۴	مستقل		یاسین محمد غباوی
۲۶	بغداد ۱۵	العراق الوطنیة		علی حاتم المکصوصی
۲۷	بغداد ۱۷	عقد الوطنی		حیدر حامد المحیاوی

  

    

چهار استان بابل، واسط، نجف و کربلا

برای پرهیز از طولانی شدن جداول، ۹ استان باقیمانده را به این صورت تقسیم می‌کنیم که در همین راستا چهار استان مرکزی یا بخش شمالی جنوبی کشور یعنی بابل (حله)، واسط (کوت) و استان‌های زیارتی نجف و کربلا را در این دسته قرار می‌دهیم.

ردیف	حوزه انتخابی	نماینده جدید	عادی یا کوتا؟	نام
۱	بابل ۳	مستقل	کوتا	دنیا عبدالجبار الشمری
۲	بابل ۴	دولة القانون		طالب خلیل الیساری
۳	کربلا ۱	فتح		حسین علی الیساری
۴	کربلا ۱	نهج الوطنی		محفوظ منعم التمیمی
۵	کربلا ۲	اشراقه		زهیر شهید حسون
۶	کربلا ۳	امتداد		ضیاء کاظم ال جهلول
۷	واسط ۱	تجمع واسط المستقل		کریم حسین السرای
۸	واسط ۱	مستقل	کوتا	دعاء کاظم العقابی
۹	واسط ۲	دولة القانون		احمد صلال البدری
۱۰	واسط ۲	قوی الدولة	کوتا	سعدیه عبدالله العقابی
۱۱	واسط ۳	مستقل		وفاء حسین اللامی
۱۲	نجف۱	حرکة الوفاء		عدنان الزرفی
۱۳	نجف۱	امتداد	کوتا	فاطمة مجید العیساوی
۱۴	نجف ۲	امتداد		احمد مجید الشرمانی
۱۵	نجف ۲	العقد الوطنی	کوتا	سعاد جبار النجفی
۱۶	نجف ۳	حرکة الوفاء	کوتا	ثناء جاسب الزجراوی

استان‌های قادسیه، ذی قار، میسان، بصره و مثنی

و بالاخره پنج استان باقیمانده و جنوبی قادسیه (به مرکزیت «دیوانیه»)، ذی قار (به مرکزیت «ناصریه»)، میسان (به مرکزیت «عماره»)، بصره و مثنی در این دسته قرار می‌گیرند.

ردیف	حوزه انتخابی	نماینده جدید	عادی یا کوتا؟	نام
۱	قادسیه ۱	فتح		عزیز شریف المیاحی
۲	قادسیه ۱	امتداد	کوتا	نور نافع دوحی
۳	قادسیه ۳	مستقل		ضحی رضا القصیر
۴	مثنی ۱	مستقل		سعد عواد التوبی
۵	مثنی ۲	نهج الوطنی	کوتا	زینب رحیم الجیاشی
۶	ذی قار ۱	فتح	کوتا	امل عطیة الناصری
۷	ذی قار ۲	فتح		ولید عبدالحسن السهلانی
۸	ذی قار ۲	المحافظون	کوتا	هیفاء حسین الخلیف
۹	ذی قار ۳	مستقل		کاظم جرو المغصوب
۱۰	ذی قار ۳	قوی الدولة	کوتا	زینب وحید الخزرجی
۱۱	ذی قار ۴	فتح		علا عودة الشناوة
۱۲	ذی قار ۴	نهج الوطنی		حسن وریوش الاسدی
۱۳	ذی قار ۵	قادمون		هدی السعیدی
۱۴	ذی قار ۵	حقوق		محسن شعو العامر
۱۵	میسان ۱	مستقل		رائد حمدان مالکی
۱۶	میسان ۱	فتح		مرتضی علی الساعدی
۱۷	میسان ۱	دولة القانون		ثناء فرج الربیعی
۱۸	میسان ۲	مستقل		علی سعدون الجوی
۱۹	میسان ۲	فراتین	کوتا	رقیه رحیم النوری
۲۰	میسان ۳	فتح		کریم علیوی الصکر
۲۱	میسان ۳	مستقل	کوتا	فاطمة حسین المساعدی
۲۲	بصره ۱	دولة القانون		اسعد محمد الحموزی
۲۳	بصره ۱	حرکة النور-الانتفاضة والتغییر	کوتا	فاطمة عباس البوفیاض
۲۴	بصره ۲	تجمع الفاو زاخو		عامر عبدالجبار عرب
۲۵	بصره ۲	تصمیم	کوتا	ساره توفیق الصالحی
۲۶	بصره ۳	تصمیم		طاهر صبیح البطاط
۲۷	بصره ۴	مستقل		هیثم عبدالجبار الزرکانی
۲۸	بصره ۵	تصمیم		هاتف سعر المشعل
۲۹	بصره ۵	حقوق	کوتا	نادیه محمد العبودی
۳۰	بصره ۶	قوی الدولة	کوتا	انتصار حمد المالکی

به این ترتیب با ترکیب اسامی و لیست‌های فوق می‌توان ترکیب کلی نمایندگان جدید راه یافته به پارلمان را بر اساس جهت‌گیری حزبی یا لیست انتخاباتی بیان کرد.

نمایندگان جایگزین (جدید) به کدام حزب تعلق دارند؟

بعد از اعلام خبر موافقت محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق با استعفای نمایندگان جریان صدر، برخی رسانه‌ها مدعی شدند ترکیب جایگزین به این صورت است که تعداد نمایندگان فتح، دولة القانون، قوی الدولة، امتداد و اشراقه افزایش محسوسی می‌یابد و به ۴۴، ۴۱، ۱۵، ۱۶ و ۷ کرسی پارلمان می‌رسد!

اما جداول فوق نشان می‌دهد که این آمار – علیرغم شهرت و بازتاب گسترده در رسانه‌ها – اشتباه بوده و ترکیب نمایندگان جایگزین بدین صورت است:

لیست	بغداد	بابل، واسط، نجف و کربلا	قادسیه، ذی قار، مثنی، بصره و میسان	جمع
مستقل	۲	۳	۷	۱۲
فتح	۵	۱	۶	۱۲
امتداد	۳	۳	۱	۷
قوی الدولة	۴	۱	۲	۷
حقوق	۳	۰	۲	۵
دولة القانون	۱	۲	۲	۵
عقد الوطنی	۳	۱	۰	۴
نهج الوطنی	۰	۱	۲	۳
تصمیم	۰	۰	۳	۳
حرکة الوفاء	۰	۲	۰	۲
قادمون	۱	۰	۱	۲
تقدم	۲	۰	۰	۲
الفراتین	۱	۰	۱	۲
الحزب المدنی	۱	۰	۰	۱
العراق الوطنیة	۱	۰	۰	۱
اشراقه	۰	۱	۰	۱
تجمع واسط المستقل	۰	۱	۰	۱
المحافظون	۰	۰	۱	۱
حرکة النور-الانتفاضة والتغییر	۰	۰	۱	۱
تجمع الفاو زاخو	۰	۰	۱	۱
جمع	۲۷	۱۶	۳۰	۷۳

به این ترتیب اگر لیست فوق را با تعداد نمایندگان پیشین پارلمان مقایسه کنیم، تعداد نمایندگان مستقل و هم‌چنین نمایندگان وابسته به احزاب و لیست‌های انتخاباتی دولة القانون، فتح، قوی الدولة، حقوق، اشراقه و امتداد به شرح ذیل خواهد بود:

لیست	تعداد قبلی	اضافه شده ها	تعداد جدید
مستقلین	۴۰	۱۲	۵۲
دولة القانون	۳۳	۵	۳۸
فتح	۱۷	۱۲	۲۹
امتداد	۹	۷	۱۶
قوی الدولة	۴	۷	۱۱
عقد الوطنی	۴	۴	۸
تصمیم	۴	۳	۷
حقوق	۱	۵	۶
اشراقه	۵	۱	۶