سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*********
روزنامه‌های امروز سه‌شنبه ۲۲ شهریورماه در حالی چاپ و منتشر شد که ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، بازیگران اصلی عدم احیای برجام در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
رهبر معظم انقلاب روز گذشته سیاست‌های کلی برنامه هفتم را با اولویت اصلی «پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت» و در ۷ سرفصل ابلاغ کردند. اقتصادی، امور زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی، علمی، فناوری و آموزشی، سیاسی و سیاست خارجی، دفاعی و امنیتی، اداری، حقوقی و قضایی سرفصل‌های این سیاست‌ها هستند که در ۲۶ بند، رویکردهای ارکان مختلف و نیز برنامه‌های توسعه‌ای، قوانین و تصمیم‌گیری‌های کشور، دست‌کم طی ۵ سال آینده (زمان اجرای برنامه هفتم) را تعیین کرده است.
روزنامه ایران درباره این سند راهبردی نوشته است:
همان‌طور که رهبر معظم انقلاب در مقدمه اشاره‌کرده‌اند، پیش‌نویس این سیاست‌ها از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه شد. این سیاست‌ها در فصول و بندهای مختلف، هریک ناظر بر یک یا چند چالش فعلی کشور است که اجرا و تحقق اهداف تعیین‌شده در این سند از سوی قوای سه‌گانه، می‌تواند چشم‌اندازهای تازه‌ای را فراروی توسعه کشور باز کند. برخی از موارد برشمرده شده در این سیاست‌ها، مانند تعیین تکلیف طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام و تقویت رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی و روابط منطقه‌ای نیز هم‌اکنون در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد؛ امری که نویدبخش بسترسازی به‌موقع برای تحقق اهداف تعیین‌شده در این سند نیز باشد. به‌هرروی، رهبر معظم انقلاب در مقدمه این سیاست‌ها، به پیش‌نیازهای تحقق این سیاست‌ها اشاره کردند که تأکید بر مشارکت فعال و مؤثر دولت و مجلس و قوه قضائیه و سایر ارکان نظام ازجمله آن‌هاست. اشاره به نقش و تأثیر نظارت هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نسبت به حُسن اجرای سیاست‌های کلی برنامه از دیگر موارد این مقدمه است.
روزنامه خراسان نیز با تشریح سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب نوشته است:
اکنون با ابلاغ این سیاست‌ها، روند تدوین لایحه برنامه توسعه هفتم از سوی سازمان برنامه‌وبودجه آغاز می‌شود تا پس از نهایی شدن در آن سازمان و تصویب در دولت به مجلس ارائه شود و پس از تصویب مجلس و تأیید نهایی در شورای نگهبان مبنای عمل قرار گیرد. به نظر می‌رسد با توجه به این فرایند و این واقعیت که سازمان برنامه، دولت و مجلس در نیمه دوم سال بر تدوین و تصویب بودجه ۱۴۰۲ تمرکز خواهند داشت، تدوین و تصویب برنامه هفتم به سال آینده موکول شود.
خراسان در یادداشتی پیرامون برنامه هفتم توسعه کشور نوشته است:
اتکا به طرح‌های پیشران در سیاست‌های توسعه صنعتی به این موضوع اشاره دارد که برخی ابر پروژه‌ها و طرح‌های کلان و بزرگ، به‌شرط انتخاب درست و طراحی مناسب اجزای آن می‌توانند به‌مثابه لوکوموتیو، سایر واگن‌های اقتصاد کشور را به حرکت درآورند. انتخاب این طرح‌های پیشران باید مبتنی بر مزیت‌های بین‌المللی و نیازهای داخلی باشد. بااین‌حال همچنان مهم‌ترین ابهام در مسیر طراحی برنامه‌های توسعه، عبور ازآنچه روی کاغذ می‌آید به آنچه در عمل باید اجرایی شود، است. مهم‌ترین الزام برای رسیدن به این هدف، انتخاب اولویت‌هاست. دستگاه‌های مختلف در تدوین برنامه‌های توسعه و سپس تدوین بودجه‌ها، همواره سعی دارند اولویت‌های خود را به‌عنوان اولویت‌های کشور جا بزنند.
با اروپای یخ‌زده چه باید کرد؟
تشدید بحران انرژی در اروپا و افزایش نگرانی‌ها از زمستان سخت و سرد این قاره باعث دل‌نگرانی برخی جناح‌های سیاسی در داخل شده است.
روزنامه هم‌میهن در تیتر یک امروز خود به بررسی اقتصادی و البته انتقادی پیشنهادهای اخیر در ایران مبنی بر به تعویق انداختن توافق پرداخته و با تیتر «زمستان اروپا یا خزان برجام؟» نوشته است:
با فرارسیدن فصل سرما، ایران در مقایسه با اروپا فرصت‌های بیشتری را از دست خواهد داد. این روزنامه در یادداشتی با عنوان «مخالفت اسرائیل با برجام واقعاً تظاهر است؟» می‌نویسد:
به‌زعم مقام‌های اسرائیلی با تشدید اشاره‌ای دیپلماتیک و اقتصادی و استفاده از اهرم تهدید نظامی، می‌توان چنین توافقی را بر تهران تحمیل کرد به‌شرط آنکه «جامعه جهانی» با این برنامه همراه شود. اسرائیلی‌ها بر این گمان‌اند که در جهت شکست برجام تاکنون نصف راه را رفته‌اند اگرچه اذعان می‌کنند که هنوز موفق به برداشتن توافقنامه از روی میز نشده‌اند. حال با چنین وضعی، اینکه محافل سیاسی صاحب نفوذی در دستگاه‌های حاکم بر ایران همچنان مدعی باشند تمام این اقدامات اسرائیلی‌ها به‌منظور «ردگم‌کنی» و «گمراه‌سازی» مقام‌های ایرانی برای پذیرش احیای برجام است. واقعاً به طنز شباهت پیدا می‌کند.
نکته جالب‌توجه آنکه سوژه‌ای که بحران انرژی در اروپا و زمستان سخت برای ایران در روزنامه هم‌میهن همان خطی است که بخش فارسی بی‌بی‌سی نیز آن را ساخته‌وپرداخته کرده است! طبق برآوردهای موجود از سوی اوپک در صورت ورود نفت ایران به بازارهای جهانی قیمت انرژی به تعادل خواهد رسید؛ قطعی برق و گاز در غرب و راه افتادن دومینو شورش‌های خیابانی باعث دل‌نگرانی شدید میان اصلاح‌طلبان شده است. باید دید این سرویس دادن خبری رایگان از سوی این روزنامه تندرو اتفاقی است یا خیر!
روزنامه جوان در گزارش صفحه اول خود به مذاکرات برجامی پرداخته و نوشته است که حرف زدن از بمب درباره ایران دیر شده و غرب برای فرار از بحران در زمستان سخت باید شروط ایران را بپذیرد.
این روزنامه در گزارش خود آورده است:
ایران یا بمب دارد یا ندارد. اگر دارد و شما می‌دانید که دارد، دیگر «نمی‌گذاریم» گفتن شما صرفاً یک بازی تبلیغاتی برای فرار از توافق با همان اهدافی است که از قبل داشتید؛ و اگر ایران بمب ندارد، منطقی‌ترین تحلیل از این نداشتن آن است که ایران خود نخواسته است که بمب نداشته باشد و این تحلیل را هم نگاه تکنسینی و هم نگاه سیاسی به توانایی هسته‌ای ایران تأیید می‌کند، پس رویکرد غیر سازنده غرب با پرداختن دوباره به موضوع بمب در این برهه چیست؟ ... تا وقتی رویکرد غرب به مسئله هسته‌ای ایران همین بازی با واژه بمب باشد، کاملاً حق با ایران است که غرب را ریاکار و غیر سازنده و زورگو خطاب کند.
روزنامه کیهان نیز در گزارشی که تیتر دو کرده نیز به مذاکرات هسته‌ای و مواضع طرف‌های برجامی پرداخته است. این روزنامه با تیتر «ادعاهای گروسی علیه ایران به نیابت از آمریکا و اسرائیل» نوشته است:
درحالی‌که بازرسان آژانس چشم آمریکا هستند و همدستی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با آمریکا و اسرائیل زمینه ترور دانشمندان هسته‌ای و برخی خرابکاری‌های دیگر در تأسیسات هسته‌ای کشورمان را در پی داشته، مدیرکل آژانس به نیابت از آمریکا و اسرائیل در نشست خبری بار دیگر ادعاهای واهی علیه ایران را تکرار کرد.
روزنامه وطن امروز نیز با تیتر «آژانس یهود» به اظهارات سیاسی رافائل گروسی واکنش نشان داده و می‌نویسد:
رافائل گروسی بار دیگر ادعاهای خود درباره عدم پیشرفت تحقیقات کنونی و موارد ادعایی علیه ایران را تکرار کرد. مدیرکل آژانس که میزان نگرانی‌هایش با تل‌آویو کم‌وزیاد می‌شود، تلاش کرد برخلاف اظهارات خارج از حیطه کاری و حرفه‌ای‌اش، چهره‌ای مستقل از خود و آژانس نشان دهد که در پی سیاسی‌کاری نیست.
وطن امروز در ادامه نوشته است:
این در حالی است که گروسی در اقدامی عجیب و کم‌سابقه خرداد امسال چند روز پیش از نشست قبلی شورای حکام به سرزمین‌های اشغالی سفر کرد تا نظرات سران این رژیم به او دیکته شود، کما اینکه پرونده ادعایی فعلی را آژانس با کارسازی تل‌آویو بازکرده است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چندی قبل در مصاحبه‌ای با فرانس ۲۴ تصریح کرد از نظراتی که رژیم صهیونیستی درباره برنامه هسته‌ای ایران دارد آگاه است و به آن‌ها احترام می‌گذارد!
کدام چهره از حسینعلی منتظری واقعی‌تر است؟
روزنامه اصلاح‌طلب همدلی در صفحه اول خود با انتشار عکسی از حسینعلی منتظری به توضیح یک مستند جدید پیرامون او پرداخته است، در این مستند تاریخی با طیف گسترده‌ای از چهره‌های سیاسی ازجمله شاگردان و نزدیکان و اعضای دفتر منتظری و نیز اعضای باند معدوم مهدی هاشمی و حتی چهره‌های اصلاح‌طلب درباره شخصیت قائم‌مقام معزول شده از سوی امام (ره) سخن گفته‌اند.
نکته قابل‌توجه درباره حسینعلی منتظری که نه در گزارش روزنامه اصلاح‌طلب و نه مستند تولیدشده به آن اشاره نشده است، مرتبط با ارزیابی سفارت آمریکا در تهران از این چهره سیاسی است. مدتی قبل موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی با انتشار سندی درباره حسینعلی منتظری نوشت:
کارمند سیاسی سفارت و کارمند اعزامی وزارت خارجه (آمریکا۔ م) در ۲۵ اکتبر به مدت ۴۵ دقیقه با آیت‌الله حسینعلی منتظری در دفتر وی در مجلس خبرگان ملاقات کردند. کارمند وزارت خارجه باب گفتگو را با رساندن پیام‌های دوستانه از جانب دولت آمریکا و مردم آمریکا بازنمود. منتظری در پاسخ، دوستانه و صمیمی برخورد می‌کرد. او گفت کارتر رئیس‌جمهور آمریکا را بسیار تحسین می‌کند.
در بخشی از این اسناد آمده است:
منتظری گفت نمی‌تواند بفهمد که چرا آمریکا مایل است تا این حد شخصیت و منافع اقتصادی خود را به دلیل روابطش با اسرائیل از دست بدهد. وی این مسئله را که رهبری چون کارتر رئیس‌جمهور آمریکا بایستی به خاطر کشوری که هیچ نفعی به آمریکا نمی‌رساند تا این حد به‌زحمت بیافتد!
شاید مهم‌ترین فراز از این اسناد درک ضعیف منتظری از چهره واقعی استکبار بین‌المللی و عناصر نفوذی آن در دفترش بود، البته روی صحنه آوردن منتظری توسط روزنامه اصلاح‌طلب در این روزها بی‌دلیل نیست.