به گزارش مشرق، پلتیکو به نقل از یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا گفته است که واشنگتن در سکوت به دنبال استفاده از هواپیمای نظامی افغانستان در تاجیکستان و ازبکستان به عنوان اهرمی برای حضور در منطقه بعد از خروج کامل نظامیان خارجی از افغانستان است.
این رسانه آمریکایی گزارش داده که سرنوشت هواپیماهای افغانستان که به دنبال تسلط طالبان بر این کشور به تاجیکستان و ازبکستان منتقل شدند، در هاله‌ای از ابهام قرار درد.
اما در حالی که هیات حاکمه افغانستان اصرار دارد که این جنگنده‌ها متعلق به مردم است و باید بازگرداننده شود، مقامات ازبکستان و تاجیکستان این هواپیماها را دارایی آمریکا عنوان کرده و حاضر به بازگشت آنها به افغانستان نیستند.
پلتیکو در ادامه گزارش خود به نقل از یک مقام ارشد وزارت دفاع گفته است که آمریکا در سکوت به دنبال استفاده از این هواپیما به عنوان اهرمی برای حضور در منطقه بعد از خروج کامل نظامیان خارجی از افغانستان است.
این مقام وزارت دفاع آمریکا تاکید کرده است که در حال برنامه‌ریزی برای ارزیابی امکان پرواز این هواپیماها بوده و هدف این است که این جنگنده‌ها به ازبکستان و تاجیکستان در عوض حمایت آنها از تعمیق روابط امنیتی و مقابله با ضدتروریسم در افغانستان است.
این مقام گفته است که این هواپیما در ازای تقویت امنیت مرزی و تلاش‌های مبارزه با تروریسم مربوط به افغانستان به دولت‌های اوزبیکستان و تاجیکستان داده خواهد شد.
پلتکیو افزود: در اختیار قرار دادن پایگاه برای سربازان یا هواپیماهای بدون سرنشین و تبادل اطلاعات از جمله مواردی است که مقامات آمریکا به دنبال توافق با کشورهای آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان و ازبکستان هستند.
ازبکستان و تاجیکستان با افغانستان مرز مشترک داشته و می‌توانند به مکانی برای ایجاد پایگاه های نظامی آمریکا برای رصد و عملیات در افغانستان استفاده شوند.
اما این رسانه آمریکایی گفته است که در حال حاضر به نظر می‌رسد که واشنگتن به دنبال دستیابی به اطلاعات ازبکستان و تاجیکستان از فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان است.
این در حالی است که به دنبال خروج آمریکا از افغانستان، واشنگتن سیاست جدید «رصد از راه دور» را برای ارزیابی آنچه فعالیت گروه های تروریستی در نظر گرفته و در آخرین مورد نیز هواپیمایی بدون سرنشین این کشور ایمن الظواهری سرکرده القاعده را در کابل مورد هدف قرار داد.
از طرف دیگر راب لودویک، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در این باره گفت: ازبکستان و تاجیکستان تمایل دارند که هواپیمای نظامی افغانستان را در اختیار خود داشته باشند.
وی افزود: آمریکا در حال حاضر به هیچ عنوان به دنبال پایگاه نظامی دائمی یا موقتی در این دو کشور آسیای مرکزی نیست.
این در حالی است که وزارت دفاع طالبان بارها خواستار استرداد بالگردهای افغانستان از تاجیکستان و ازبکستان به این کشور شده است.
عنایت الله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع، گفت:« بالگردهای که در حال حاضر در تاجیکستان و ازبکستان است، سرمایه مردم افغانستان بوده و این کشورهای باید آنها را تحویل دهند.»
وی تاکید کرد که در زمان مناسب این بالگردها بازگرداننده خواهند شد.
طالبان گفته است که بیش از ۴۰ چرخبال افغانستان در هنگام سقوط دولت پیشین از سوی نظامیان حکومت پیشین به تاجیکستان و ازبیکستان منتقل شده و از این کشورها همواره خواسته است که این چرخبال‌ها را به افغانستان استرداد کنند.
پیشتر«عصمت‌الله ایرگاش‌یف» نماینده ویژه رئیس جمهور ازبکستان در امور افغانستان گفته بود که ازبکستان برنامه‌ای برای بازگرداندن هواپیماها و بالگردهای نظامی به افغانستان که پاییز گذشته وارد ازبکستان شدند، ندارد. این فناوری نظامی متعلق به آمریکا است و این مساله را باید آمریکا حل و فصل کند.
وی ادامه داد: حرف بر سر ۲۲ فروند هواپیما و ۲۴ فروند بالگرد است که نظامیان افغان در ماه سپتامبر پس از به قدرت رسیدن «طالبان» با آن به ازبکستان فرار کردند. همچنین ۱۸ فروند هواپیما به تاجیکستان منتقل شد.
ایرگاش‌یف اظهار داشت: هزینه آنها را دولت آمریکا پرداخت کرده است. آنان دولت قبلی افغانستان را تامین مالی کردند. بنابراین، ما معتقدیم که تصمیم گیری در مورد این فناوری‌ها کاملاً مربوط به «واشنگتن» است. ما این فناوری‌های نظامی را بر اساس توافق با آمریکا نگهداری می‌کنیم و در مورد این به «طالبان» اطلاع دادیم.
نمایندگان وزارت دفاع آمریکا تایید کردند که نه ازبکستان و نه تاجیکستان برنامه‌ای برای بازگرداندن هواپیماها و بالگردهای نظامی به افغانستان ندارند. در این میان، طرف آمریکایی هنوز در مورد سرنوشت این هواپیماها تصمیم گیری نهایی نکرده است.
شایان ذکر است که در ابتدای ماه ژانویه «مولوی محمد یعقوب مجاهد» سرپرست وزارت دفاع دولت موقت افغانستان از ازبکستان و تاجیکستان درخواست کرد که هواپیماها را بازگردانند.
وی گفت: هواپیماهای ما در تاجیکستان یا در ازبکستان باید بازگردانده شوند. ما اجازه نخواهیم داد این هواپیماها در خارج از کشور باقی بمانند یا توسط این کشورها استفاده شوند.