این نخستین بار است که نیروهای امنیتی افغان، یک مسؤولیت امنیتی حساس را بدون دخالت غربی‌ها به انجام رساندند؛ هر چند هر دو نامزد پیشتاز انتخابات ریاست جمهوری پذیرفته‌اند که پیمان امنیتی آمریکا و افغانستان را که کرزی حاضر به امضای آن نشد، امضا کنند.

گروه بین‌الملل مشرق - در آخرین گزارش از سلسله گزارش های انتخابات افغانستان، تلاش کرده ایم تصویری از آینده سال جاری شمسی را برای مخاطبان تشریح نماییم. انتخابات افغانستان با حضور هفت میلیونی تبعه این کشور به انجام رسید. بر اساس تقویم کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری این کشور در چهارم اردیبهشت و نتایج نهایی آن در بیست و سه اردیبهشت اعلام خواهد شد.



با قطع نظر از اینکه برنده انتخابات ریاست جمهوری از میان دو نامزد محتمل (عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی) چه کسی باشد، این انتخابات از سه جهت امید به آینده افغانستان را تقویت کرده است:

1. گستردگی شرکت مردم در انتخابات: حضور مردم آنچنان گسترده بود که در بیشتر استانها، برگه‌های رأی در همان ساعات اولیه به پایان رسید (1). مشارکت بالای مردم هم در مبارزات انتخاباتی نامزدها و هم در روز رای دهی علیرغم وضعیت بد جوی در برخی مناطق این کشور و تهدیدات وسیع امنیتی گروههای شورشی، نشانه آشکاری از گرایش عمومی مردم نسبت به این فرآیند بود.




2. تأمین امنیت به وسیله نیروهای بومی: تدابیر در نظر گرفته شده امنیتی توسط بخشهای مسئول در دولت افغانستان موجب گردید تا علیرغم وجود تهدیدات وسیع، هیچ حادثه قابل توجهی که بتواند روند برگزاری انتخابات را تحت تاثیر قرار داده و مانع انجام آن شود صورت نپذیرد. این امر به وضوح نشانگر این نکته بود که نیروهای امنیتی افغانستان هم توانایی کافی برای تامین امنیت مهم ترین رویدادهای ملی را دارند و می توانند با درایت و قدرت وظایفی را که در راستای تامین امنیت مردم در روندهای ملی بر دوش آنها قرار داده می شود انجام دهند. عملکرد این نیروها بیانگر تعهد لازم در برابر تامین امنیت، مصونیت، آرامش و رفاه مردم و میهن خویش بود. 



3. مدیریت بومی انتخابات: کلیه مراحل طراحی ، برگزاری و اجرای این انتخابات بر عهده مقامات مربوطه افغانستان قرار داشت. با وجود کاستی های معمول و مورد انتظار، کلیت این روند بسیار خوب و قابل قبول بود و در این زمینه نیز امیدهای مردم برای مدیریت روندهای ملی از سوی دولت افزایش پیدا کرد و احساس نیاز به خارجی ها و سازمان ملل متحد، کاهش یافت (2).



 انتخابات برگزار شده افغانستان به عنوان اولین تجربه مهم که در آن برای اولین‌بار در تاریخ افغانستان امکان انتقال قدرت از طریق ساز و کارهای دمکراتیک و صندوق‌های رای فراهم شده است، می تواند تا حدی مسیر تحولات آینده این کشور را مشخص سازد و افغانستان به تدریج از ساخت قومی قدرت فراتر برده و به سمت مسیر دولت- ملت سازی سوقش دهد (3). 


مرگ تدریجی یک رؤیا برای افراطی‌ها


جریان افراطی مخل انتخابات با محوریت طالبان با اعلام قبلی درصدد ناامن سازی حوزه های رای گیری مختلف در روز انتخابات بود. طالبان در روز انتخابات عملیات مؤثری در سطح انتظارش نداشت و این امر تا حدی روشن می سازد، تبلیغات گسترده آمریکا و اروپا از قدرت طالبان چندان با واقعیتهای در صحنه همخوانی ندارد و بزرگ نمایی عامدانه برای وادار کردن افغانها به امضای معاهده امنیتی و پذیرش ادامه حضور نظامی آمریکا در خاک افغانستان انجام شده بود.

اقدام طالبان در ابتدا با خشونت (خصوصا دو حمله به هتل سرینای کابل و حمله به شعبه ای از کمیسیون مستقل انتخابات) شروع شد، اما روز رای گیری نتیجه ای معکوس داد. به نظر می رسید هر حمله که به هدف دلسرد شدن شرکت کنندگان انجام  شد، مردم را برای مشارکت در انتخابات مشتاق تر می کرد (4). تلاش طالبان برای ارعاب مردم در سطوح محلی نیز شکست خورد. طبق آمار انتخاباتی، حتی در مناطق پشتون نشین شرق و جنوب، مشارکت انتخاباتی بالا بود. 



واقع بینانه است که اظهار کنیم، این اولین بار است که نیروهای امنیتی افغانستان یک مسؤولیت امنیتی حساس را بدون دخالت نظامیان آمریکا و ناتو بصورت مستقل به سرانجام قابل قبول رساندند و گفتند که نیازی به ادامه حضور آمریکا و ناتو ندارد؛ هر چند که دو نامزد دارای شانس بیشتر برای رسیدن به کاخ ارگ ریاست جمهوری از قبل پذیرفته اند که معاهده امنیتی آمریکا و افغانستان را که حامد کرزی حاضر به امضای آن نشده، امضا کنند (5).

بنابراین خروج کامل نیروهای آمریکا و ناتو فعلاً منتفی است و هر نامزدی که در نهایت پیروز انتخابات اعلام شود معاهده بحث انگیز آمریکا و افغانستان را امضا خواهد کرد و حداقل در ده سال آینده نظامیان خارجی در پایگاههای امن پیگیر اهداف استراتژیک خودشان خواهند بود.


تثبیت مردم‌سالاری در افغانستان با اعلام نتایج معتبر


در تحلیل مقطع حساس فعلی؛ نباید شرایط خاص افغانستان را از یاد برد و به قضاوت زودهنگام مبادرت کرد. شمارش آرا و اعلام نتایج مهم تر از چگونگی برگزاری انتخابات است. قدر مسلم آن است که مردم افغانستان با شرکت گسترده در انتخابات از خود هوشیاری قابل توجهی نشان داده اند و به افراطی گری و جنگ طلبی «نه» گفته اند ولی اینکه نخبگان و صاحبان قدرت با تمایلات انحصارگرایانه قومی- مذهبی شان کاملا تسلیم خواست عمومی مردم شوند هنوز زود است که دست به قضاوت زد. 


اگر حضور و مشارکت سیاسی در آینده افغانستان یک بعد از فرهنگ سیاسی جوامع مدرن را تشکیل می دهد بعد دیگر این گونه جوامع در فرهنگ سیاسی انتقال مسالمت آمیز قدرت است (6). بنابراین، این انتخابات ظرفیتی را ایجاد کرد که اگر به صورت مسئولانه با آن برخورد شود، سیاست افغانستان را در یک بستر مدنی و عقلانی هدایت خواهد کرد.
 
اکنون این مسئولیت بر عهده سیاست مداران افغانستان است که از این دستاورد و فرهنگ جدید سیاسی که براساس عقلانیت مدنی و مردم سالاری پایه‌گذاری شده است حراست کرده و اجازه ندهند تا با آرای مردم افغانستان معامله‌ای صورت گیرد؛ زیرا هیچ مصلحت سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی بالاتر از اراده مردم و مصلحت مردم افغانستان و این کشور وجود ندارد؛ چرا که این انتخابات می‌تواند به سنت سیاسی جامعه افغانستان نقطه پایانی گذاشته و روزگار جدیدی از سیاست‌ورزی مدنی و عاری از خشونت را پایه‌گذاری کند.
 


منابع:

(1) http://ghanoononline.ir/News/Item/110703/24/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.html

(2) http://www.avapress.com/vdcjyyeo.uqehtzsffu.html

(3) http://www.irna.ir/fa/News/81109513/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_-_%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87

(4) http://nationalinterest.org/commentary/afghanistan-votes-10201

(5) http://qudsonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=200394&Titr=%DA%86%D9%86%D8%AF%20%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA%20%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86

(6) http://farsnews.com/newstext.php?nn=13930118000401