جام‌جهانی دوازدهم در کشور اسپانیا و با افزایش تیمها با حضور 24 تیم برگزار شد. این جام علاوه بر بازی های زیبایی که از خود به یادگار گذاشت، اتفاقات و شگفتی هایی نیز در دل خود داشت؛ برزیل با تله سانتانا اگر چه در یک چهارم نهایی به ایتالیای قهرمان یا بهتر بگوئیم به پائولو روسی گلزن 3-2 باخت اما هنوز هم از آن برزیل به نیکی یاد می شود و خیلی ها معتقدند ان بازیهای زیبای برزیل دیگر تکرار نشده است.
ایتالیا که در مرحله گروهی با 3 تساوی و با تفاضل برابر و فقط به لطف یک گل زده بیشتر نسبت به کامرون تازه وارد صعود کرده بود در نهایت با درخشش پائولو روسی که آقای گل مسابقات شد به فینال رسید و در آنجا هم آلمان غربی را -که اتفاقا در اولین دیدار خود مغلوب الجزایر تازه وارد شده بود- برد و سومین عنوان قهرمانی خود را کسب کرد.
اخراج مارادونا برابر برزیل و حرکت خشن شوماخر برابر فرانسه نیز از صحنه های ماندگار جام جهانی شد.
با حضور ستارگانی چون زیکو، سوکراتس (برزیل)، دیه‌گو مارادونا (آرژانتین)، پائولو روسی و دینو زوف (ایتالیا)، کارل هاینتس رومنیگه و هارالد شوماخر (آلمان‌غربی) و ژان تیگانا و میشل پلاتینی (فرانسه) این جام، به جام ستارگان شناخته شد و مردم از تماشای این همه ابرستاره در یک تورنمنت لذت می بردند.
پائولو روسي به خاطر رشوه دو سال از بازي محروم بود. چند هفته مانده به شروع جام جهاني 1982 محروميت او پايان يافت و انزو سرمربي ايتاليا با وجود مخالفت همگان روسي را با خود به جام جهاني برد. او در 4 بازي شركت كرد و نتوانست گلزني كند. انتقادات به اوج خود رسيد و همه از انزو مي خواستند روسي را از تيم اخراج كند، اما ناگهان موتور پائولو روشن شد. برابر برزيل هت تريک كرد، دو گل به لهستان در نيمه نهايي زد و در فينال هم گل اول بازي را برابر آلمان غربي به ثمر رساند تا ايتاليا 3-1 پيروز ميدان شود. روسي با اين 6 گل گلزن برتر تورنمنت لقب گرفت!
بازی دو تیم فرانسه و آلمان‌غربی پس از 120 دقیقه با نتیجه 3 بر 3 به تساوی رسید که آلمان‌غربی موفق شد فرانسه را در ضربات پنالتی شکست دهد و به فینال برود. ایتالیا با دو گل پائولو روسی لهستان را شکست داد و راهی فینال شد.
در فینال ایتالیا با سه گل پائولو روسی، مارکو تاردلی و الساندرو آلتوبلی در مقابل تک گل آلمان‌غربی برای سومین‌بار قهرمان جهان شد.
جزئیات جام 82
از گروه اول تیم های لهستان و ایتالیا به دور بعد راه یافتند و کامرون و پرو حذف شدند. کامرون با تفاضل برابر با ایتالیا و به خاطر یک گل زده کمتر حذف شد.
در گروه دوم، آلمان غربی، اتریش، الجزایر و شیلی قرار داشتند که دو نماینده اروپا از این گروه موفق به کسب مجوز حضور در دور بعد شدند.
از گروه سه، بلژیک و آرژآنتین با 5 و 4 امتیاز صعود به تیمهای مجارستان و السالوادور خیلی سریع به خانه هایشان بازگشتند.
رقابت ها در گروه 4 با صدرنشینی انگلیس به پایان رسید و فرانسه هم به عنوان تیم دوم به دور بعدی راه یافت.
ایرلند شمالی و اسپانیا، از گروه 5 و برزیل و شوروی از گروه 6 به مرحله بعدی راه یافتند.
دور دوم متشکل از 4 گروه 3 تیمی بود که تنها تیم صدرنشین به رقابت های دور بعدی می رسید. لهستان صدرنشین گروه اول شد و آلمان غربی با حذف انگلیس و اسپانیا از گروه دو، به عنوان تیم صدرنشین به مرحله بعد راه یافت. گروه سه، گروه مرگ و متشکل از ایتالیا، برزیل و آرژانتین بود و ایتالیا موفق شد تا به عنوان تیم صدرنشین به دور بعدی برسد. در گروه چهارم نیز تیم فرانسه با برتری نسبت به اتریش و ایرلند شمالی تیم صدرنشین گروهش شد.
تیم ملی برزیل به رهبری تله سانتانا یک فوتبال زیبا را به نمایش می گذاشت که تحسین همگان را برانگیخت
دیدار فینال روز یازدهم جولای در شهر مادرید میان دو تیم ایتالیا و آلمان غربی برگزار شد که ایتالیا با پیروزی یک بر 3 مقابل حریفش، جام قهرمانی را از آن خود کرد. بدین ترتیب ایتالیا سومین جام قهرمانی اش در جام جهانی را کسب کرد.
در دیدار مرحله رده بندی هم لهستان موفق شد تا با نتیجه 2 بر 3 از سد فرانسه عبور کرده و تیم سوم لقب بگیرد.
انزو بیرزوت سرمربی تیم ملی فوتبال ایتالیا که در سن 83 سالگی درگذشت
برترین گلزنان: پائولو روسی (ایتالیا - 6 گل)، کارل هاینز رومینیگه (آلمان- 5 گل)، زیکو (برزیل-4 گل) و بینیو بونیک (لهستان- 4گل)
آمار و ارقام
24 تیم از 6 کنفدراسیون فوتبال راهی جام جهانی شدند، 52 بازی برگزار شد، 146 گل زده به ثبت رسید، 2 میلیون و 109 هزار و 723 نفر از نزدیک این رقابت ها را تماشا کردند.
اسپانیا معادل 600 هزار پسوتا در فینال از تبلیغات بازرگانی سود کرد که در نوع خود با توجه به آشنا نبودن رسانه های دنیا به این فرایند، سود نجومی و بسیار خوبی محسوب می شد.
تاریخچه دومین جام جهانی (1934 - ایتالیا)
تاریخچه سومین جام جهانی (1938 - فرانسه)
تاریخچه چهارمین جام جهانی (1950 - برزیل)
تاریخچه پنجمین جام جهانی (1954 - سوییس)
تاریخچه ششمین جام جهانی (1958 - سوئد)
تاریخچه هفتمین جام جهانی (1962 - شیلی)
تاریخچه هشتمین جام جهانی (1966 - انگلیس)
تاریخچه نهمین جام جهانی (1970 - مکزیک)
تاریخچه دهمین جام جهانی (1974 - آلمان غربی)
تاریخچه یازدهمین جام جهانی (1978 - آرژانتین)