گروه تاریخ مشرق در نظر دارد به مناسبت از سالروز کشتار مسجد گوهرشاد توسط رضا خان پهلوی، پرونده‌ای به نام قیام مسجد گوهرشاد (مشتمل بر گفت‌وگو، میزگرد و تصاویر منتشرنشده) را برای مخاطبان خود و بخصوص نسل جوان منتشر کند. این مطالب، روزانه به این پرونده اضافه می‌شود.
*رضاخان دستور داد درباره فاجعه گوهرشاد دروغ بافی کنند
بی تردید روایت فقید سعید،مرحوم علامه شیخ محمد تقی بهلول گنابادی «تغمده الله برحمته الواسعه»از زمینه های فاجعه خونین مسجد گوهرشاد،از جمله موثق ترین ها وقابل استناد ترین هاست. درگفت وشنودی که پیش روی دارید و در سال 1379 انجام شده است، مرحوم بهلول از پیشینه فکری و عملی مبارزات خود علیه رضاخان و پدیده کشف حجاب سخن گفته است. یادش گرامی باد.... ادامه مطلب
****
*نقش پدربزرگ آیت الله خامنه‌ای در قیام مسجد گوهرشاد
سالگرد قیام مسجد گوهرشاد مشهد مناسبتی است تا به موضوعات کمتر پژوهش شده آن پرداخت. خاندان و نیاکان آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از دو سو، هم پدر و هم مادر، خاندانی مبارز و موثر در تحولات سیاسی اجتماعی بوده‌اند... ادامه مطلب
*ریشه‌های اصلی قیام مسجدگوهرشاد چه بود
ریشه‌های اصلی قیام مسجد گوهرشاد را باید در سیاست‌های مذهبى، فرهنگی و اجتماعی عصر رضاشاه جست‌وجو کرد. رضاشاه در سال‌های آغازین ورود به صحنه سیاست ایران، سیاست مذهبی خود را چنان تنظیم کرد که فردی دین‌دار و مقید به شعائر و احکام اسلامی و حفظ آنها به نظر می‌رسید... ادامه مطلب
محمد مهدی عبد خدایی فرزند مجاهد بزرگ مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین تبریزی است که سابقه مبارزات او با رضاخان به دوران اقامت وی درتبریز باز میگرددکه پس از چندی به مشهد مقدس تبعید شد. وی در شهر مشهد نیز گوشه نشینی اختیار نکرد و همگام با علمای این شهر مبارزه را پی گرفت و در قیام مسجد گوهرشاد نیز حضوری نمایان داشت. اینک عبد خدایی پس از سالها و با حافظه ای تحسین برانگیز، به روایت خاطرات دوران کودکی خویش ونیز شنیده هایش از پدر درباره حادثه گوهرشاد پرداخته است. امید آنکه پژوهشگران تاریخ معاصر را به کار آید... ادامه مطلب
***
*کتابشانسی یک قیام
مناسبت تاريخي قيام مسجد گوهرشاد و واقعه كشف حجاب اقتضا مي‌كند گزيده‌اي از منابع مهم اين وقايع براي علاقمندان به اختصار معرفي شوند.... ادامه مطلب
***
*مروری تصویری بر حاشیه و نقش آفرینان قیام مسجدگوهرشاد
واقعهٔ مسجد گوهرشاد مشهد در تیر ماه سال ۱۳۱۴ هجری خورشیدی، از رخدادهای مهم دوران حکومت رضا شاه پهلوی و نخست‌وزیری محمدعلی فروغی به شمار می‌آید. خیزش مردم در جریان این واقعه، در اعتراض به تصویب قانون بی حجاب توسط حکومت مرکزی، رخ داد. ...ادامه مطلب
***
خاطرات يک شاهد عینی از واقعه گوهرشاد
داستان اين رساله کوتاه چنان است که مرحوم معلم حبيب آبادي دانشمند و مورخ ارجمند، در سال 1380 قمري به مشهد مشرف شده و طبق معمول از ايشان درخواست کرده است تا شرح حال خود را براي وي بنويسد. ... ادامه مطلب
***
جنازه شهدایی که شبانه دفن شدند
عالم جلیل ،حضرت آیت الله حاج شیخ محمد واعظ زاده خراسانی،از جمله شخصیت های علمی وکهنسالی است که رویداد فاجعه مسجد گوهرشاد راشاهد بوده وجلوه هایی از آن را به ذهن وقاد وتوانمند خویش سپرده است.ایشان به لحاظ آنکه فرزند واعظ شهیر مرحوم حاج شیخ مهدی واعظ خراسانی واز اقوام مرحوم آیت الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی قمی هستند،از حاشیه ومتن این واقعه تاریخی خاطراتی شنیدنی دارند که شمه ای از آن را در این گفت وشنود باز گفته اند... ادامه مطلب
***
وقتی رضاخان به استناد فتوای یک روحانی نما، باحجاب ستیزه کرد
راوی فقید وارجمند خاطراتی که درپی می آید ،فرزند مرحوم آیت الله حاج سید محمود امام زنجانی است که در مبارزه با رضاخان در زمره سابقون و اولین ها به شمار میرود. گفت وشنود حاضر با مرحوم آیت الله العظمی سیدعزالدین حسینی زنجانی درسال 1388 ودر موضوع حرکت تدریجی رضاخان به سوی دین ستیزی ومقوله کشف حجاب صورت گرفته است... ادامه مطلب
***
جنگ نرم انگلیسی‌ها؛ از روی کارآمدن رضاخان تا کشف حجاب اجباری
غربزدگان سطحى نگر، پیشرفت همه جانبه کشور را در اشاعه فرهنگ تجددگرایى ناسنجیده، شتابزده و تقلید از غرب مىدانستند و لذا تمامى تلاش خود را به کار مىبردند تا خرده نمایشى را که نشاندهنده ترک فرهنگ سنتى و پذیرش فرهنگ مهاجم باشد به اجرا درآورند.
ادامه مطلب...
***
عامل کشتار مسجد گوهرشاد چه کسی بود+عکس
محمد‌ولي خان اسدي تا واپسين زمان تصدي اين سمت قدرتمندترين مقام استان خراسان محسوب مي‌شد و عموماً استانداران و رؤساي وقت قشون و ساير مقامات ريز و درشت محلي بالاخص به خاطر جايگاه رفيع وي نزد رضا شاه اعتبار ويژه‌اي براي او قائل بودند... ادامه مطلب
***
قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد
رضا شاه بعد از بازگشت از ترکیه به وطن، به تأسی از غرب به اقداماتی دست زد. از جمله اینکه همانند اروپایی ها دستور پوشیدن کلاه شاپو را صادر نمود .... ادامه مطلب
***
قيام گوهرشاد حماسهاى در دفاع از حجاب
همزمان با برنامه شيراز، در مشهد نيز در دبيرستان فردوسى جشنى برپا شد كه رضاشاه در آن شركت كرده و به والى خراسان دستور داد كه در مراسم استقبال از او، دختران بى حجاب شركت كنند، اين امر موجب نگرانى شديد علما و مردم شد... ادامه مطلب